ماجرای برنج‌های آلوده و تهدید سلامت شهروندان ایرانی سال‌هاست که با تکذیب و تایید مسئولان مختلف رو به رو بوده و نگرانی از سرطان‌زا بودن برنج‌های هندی و پاکستانی، قدمتی به اندازه عمر واردات برنج از این کشورها دارد. چندی پیش اما سازمان غذا و دارو پای برخی برنج‌های ایرانی را هم به میان کشید و آنها را هم در فهرست برنج‌های آلوده اعلام کرد.
اما محمد حسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و نماینده آستانه اشرفیه در گفت‌وگو با “روز” با تاکید بر سالم بودن برنج‌های منطقه شمال کشور می‌گوید: “ما باور داریم مافیایی در این قضیه دست دارد.”
او آلوده خواندن برخی از برنج‌های داخلی را اشتباه فاحش سازمان غذا و دارو می‌داند و می‌افزاید: “آلودگی برنج در مواردی به وجود می‌آید که زمین‌های زیر کشت توسط آب و فاضلاب صنعتی تغذیه بشوند. مزارع ما در گیلان، مازندران، گلستان از فاضلاب صنعتی استفاده نمی‌کنند و همه از آب سد بهره می‌برند.”
قربانی همچنین از تشکیل کمیسیونی در سازمان غذا و دارو خبر می‌دهد و می‌گوید: “این کمیسیون متشکل از کارشناسان خانه برنج ایران، کارشناسان جهاد کشاورزی، کارشناسان وزرات بهداشت در حوزه غذا و دارو و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است”.
او که خود، ریاست این کمیسیون را به عهده دارد توضیح می‌دهد: “بنا بر این است که در این کمیسیون دو کار مهم انجام بشود. اول اینکه برنج‌های وارداتی ما از مبدا کنترل و کدگذاری شوند که این کد در کشور قابل رهگیری باشد. دوم هم اینکه برای برنج‌های داخلی با استفاده از نظرات کارشناسی، شناسنامه‌ای در نظر بگیریم تا بسیاری از شیادان که در امور بازار دخالت می‌کنند نتوانند احیانا برنج‌های آلوده، بدون نام و نشان و یا تقلبی را با نام برنج ایرانی به مردم عرضه کنند.”
از سوی دیگر، حسین هدایتی مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های خوراکی و آشامیدنی سازمان غذا ودارو هم وعده داده با اجرای ضربتی طرح تشدید نظارت بر ایمنی و سلامت برنج که از ابتدای سال ۹۳ اجرایی خواهد شد، مردم دیگر نگرانی درباره برنج که سرانه مصرف بالایی دارد نداشته باشند.
“آقایان” می‌خواستند برنج بفروشند
نگرانی‌ها در خصوص برنج‌های آلوده، مهرماه امسال با اظهارنظررئیس کمیسیون بهداشت مجلس اوج گرفت. حسین‌علی شهریاری با اشاره به ماجرای واردات ۱۳ نوع برنج آلوده هندی عنوان کرد که اطلاعات مربوط به عدم سلامت این برنج‌ها را خود سازمان استاندارد جمع‌آوری کرده بود، اما مسئولان وقت را ناچار کرده‌اند طی مصاحبه‌هایی اعلام کنند، این برنج‌ها مشکلی ندارند. پس از تشدید نگرانی‌ها، سازمان غذا و دارو در اواخر آذرماه طی نامه‌ای فهرست برنج‌های آلوده در ایران را اعلام کرد. براین اساس، نام تجاری برنج‌های بابانور(کشور هند)، زیتون(کشور پاکستان)، صدری هاشمی(آستانه اشرفیه)، طارم محلی معطر فریدون کنار، سیاه دم هاشمی دودی (رشت)، اویلا و ستایش در زمره برنج‌های آلوده اعلام شدند. این اعلام اما واکنش‌های بسیاری در پی داشت. از جمله غلامرضا خانکشی‌پور، دبیر کانون هماهنگی دانش و صنعت برنج با بیان اینکه اعلام ارقام برنج ایرانی به عنوان برنج آلوده، تشویش اذهان عمومی است، گفت: “از دادستانی کل انقلاب می‌خواهم شخصاً پیگیر این مسئله باشند.”
قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس که با “روز” گفت‌وگو می‌کند، در این خصوص توضیح می‌دهد: “همانطور که می‌دانید واردات برنج بر اساس نیاز کشور حدود ۵۰۰هزار تن است ولی همین ۶ماهه اول سال چیزی در حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج وارد کشور شد. آقایان می‌خواستند این برنج‌ها را بفروشند، من فکر می‌کنم دستی در کار بود.”
او در عین حال عنوان می‌کند: “در خوشبینانه‌ترین حالت سازمان غذا و دارو از یک انباری در گوشه‌ای ناشناخته یک نمونه‌ای برداشته و آزمایش کرده است. همان کسانی که دست دربازار برنج دارند، برنج‌های آلوده وخارجی و بی‌نام و نشان را به اسم برنج ایرانی بسته‌بندی و نگهداری کرده‌اند. مثلا رفته‌اند در یک انباری در تهران یک نمونه‌ای را برداشته، آزمایش کرده و گفته‌اند برنج شمال آلوده است.”
او همچنین می‌گوید: “اگر ما می‌خواهیم برند برنج‌های شمال را بررسی کنیم، باید نمونه‌برداری را از مناطق شمال و مراکز اصلی تولید و بسته‌بندی و همچنین بازارهای محلی انجام بدهیم.”
نماینده آستانه اشرفیه در مجلس، در پاسخ این سئوال که سالم بودن برنج محصول شمال چطور تایید شده است، می‌گوید: “هر سه دانشگاه علوم پزشکی گیلان، مازندران و گلستان به صراحت اعلام کردند که با نمونه‌برداری‌هایی که شده برنج‌های مناطق شمال کشور آلوده نیستند.”
او اضافه می‌کند: “به توجه به کیفیتی که برنج شمال و به ویژه برنج محصول گیلان دارد و با برندهای معروف وارد بازار می‌شود، بسیاری از شیادان از این برند استفاده و برنج‌های آلوده را با این نام در بازار توزیع کردند. ما هم در بازار نظارتی نداریم که چه کسی این برنج را وارد بازار کرده،فقط روی بسته‌ها نوشته‌اند برنج شمال و معلوم نیست چه کسی از کجا این برنج‌ها را به بازار داده است.”
جمیل علیزاده، دبیر انجمن صنفی برنجکاران نیز چندی پیش درخصوص انتشار اخباری مبنی بر آلوده بودن برخی اقلام برنج ایرانی گفته بود: “متاسفانه مدیرکل دارو و غذای وزارت بهداشت خودسرانه بدون اینکه منتظر تائید وزیر بهداشت شود سه برند مطرح و حتی صادراتی برنج ایرانی را رسما آلوده اعلام کرده و به تمام فروشگاه‌ها و مراکز فروش نسبت به جمع آوری این اقلام، دستوراتی صادر کرده است.درحالی‌که او در موضعی نیست که چنین اظهارنظری را بدون بررسی و مطالعه و تائیدیه وزیر داشته باشد.”
آثار روانی بر بازار و گله از صدا و سیما
“اعلام آلودگی برنج‌های آلوده شالیکاران شمالی، یک سری آثار روانی داشت که ناشی از بی‌توجهی و بی تدبیری بعضی از آقایان بوده که بدون نظر کارشناسی این مسائل را اعلام کردند. در حالی که این برنج اصلا از برنج‌های شمال نبوده، یا از برنج‌های وارداتی بوده یا از برنج‌های چند سال مانده ته انبارها بوده که با سواستفاده از برند برنج‌های شمال بسته‌بندی کرده‌اند.” این را محمد حسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت می‌گوید و ادامه می‌دهد: “به هر حال هم ما ورود کردیم و هم مطبوعات این قضیه را تلطیف کردند. اما در برنامه بیست و سی شبکه دو،چند ثانیه‌ای در خصوص برنج‌های شمال پخش کردند که باعث تشویش اذهان عمومی شد. ما از صدا سیما گله داریم که بدون نظر کارشناسی این بخش را پخش کرد. انتظار داریم صدا و سیما از همان برنامه درهمان ساعت و به همان مدت زمان، تکذیبیه سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی سه استان را با دقت و ظرافت پخش بکند که باعث رفع نگرانی کشاورزان ما بشود.”
کمیسیونی که در سازمان غذا و دارو تشکیل شده و قرار است برنج را از مبدا کنترل کند، اما آیا با توجه به مافیایی که گفته می‌شود در واردات برنج دست دارد، امکان کنترل ورود برنج‌های آلوده وجود دارد؟ آیا با وجود این کمیسیون و طرح “تشدید نظارت بر ایمنی و سلامت برنج” کابوس برنج‌های آلوده خارجی تمام می‌شود؟ سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس در پاسخ این سئوالات می‌گوید: “روند خوبی شروع شده ولی قطعا زمان می‌برد، ما هم مصمم هستیم که به سلامت مردم آسیب وارد نشود. به هر حال ممکن است از مبادی غیر رسمی هم برنج‌هایی وارد بشوند، این کارگروهی که شروع به کار کرده، به تمام برنج‌های وارداتی یک کد می‌دهد و سلامت این محصولات تضمین شده است.”
به گفته قربانی این کد در سراسر کشور قابل رهگیری است: “ما اعلام خواهیم کرد که برنج‌هایی که این برند و کد را نداشته باشند سلامتشان قابل تضمین نیست و مردم دیگر خودشان می‌دانند که چه محصولی را به خانه ببرند. این کار به نوعی استاندارد سازی محصولات است.”
