اکنون نزدیک به یک ماه است که غباری زرد رنگ بر فراز شهر تهران مستقر شده و با وجود شناسایی منشاء این غبار که سازمان هواشناسی آن را “کارگاه های ساختمانی سطح شهر”، “معادن شن و ماسه” و “دشت های جنوبی شهر تهران” معرفی کرده، خبری از اقدامات ضربتی برای حل این بحران جدید به چشم نمی خورد.
این غبار زرد رنگ، آنهم در هوای ۴۱ درجه پایتخت علاوه بر تزریق دائمی سم به ریه شهروندان، با تبعات روانی نیز همراه بوده به طوری که بسیاری از شهروندان در صفحات اجتماعی از افزایش حالت های افسردگی به دلیل رنگ نامطلوب هوا گلایه می کنند.
این در شرایطی است که مقامات سازمان هواشناسی و رسانه های خبری هم اعلام کرده اند در ۳۰ روز گذشته، تهران حتی یک روز هوای پاک نداشته و معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت از محیذ زیست هم گفته “مردم باید با گرد و غبار کنار بیایند”!
خبر آلودگی مستمر و دائمی هوای در یک ماه گذشته را خبرگزاری فارس اعلام کرده و نوشته: “ریه‌های تهرانی‌ها به آلودگی و ذرات معلق عادت کرده است. تهرانی‌ها این روزها کمتر هوای پاک و سالم گیر می‌آورند و شاید برای نسل بعدی دیدن یک روز پاک آرزو باشد. چندسالی است که تهران با این معضل درگیر است و هر مسئولی که می‌آید تقصیر را گردن مسئول قبلی می‌اندازد و عملا کار مفیدی نمی‌کند.وقتی مسئولی به دلیل سیاسی‌کاری و فعالیت‌های دیگر غیر از وظیفه‌اش نتواند راه به جایی ببرد در نهایت می‌گوید مردم با ریزگردها کنار بیایند یا تهرانی‌ها برای نجات جان خود پایتخت را ترک کنند.یکی از دلایل آلودگی هوا وجود بیش از اندازه ذرات معلق کوچکتر از ۵.۲ میکرون است که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، استاندارد روزانه ذرات معلق کوچکتر از ۵.۲میکرون باید ۱۰ میکروگرم در هر متر مکعب هوای آزاد باشد تا هوای آن منطقه پاک تلقی شود.این در صورتی است که شاخص کیفیت هوای تهران تا ۵۰ میکروگرم را شاخص پاک بودن هوا قرار می‌دهد و با چنین حسابی همان ۱۰ روز هوای پاک در ۳ ماه ابتدایی سال ۹۴ هم پاک نبوده است”.
این خبرگزاری همچنین به نقل از هادی حیدرزاده مدیرکل حفاظت محیط زیست تهران در آمار روزهای هوای پاک در سال جاری نوشته: “۱۰ روز هوای پاک، ۶۲ روز هوای سالم و ۲۲ روز هوای ناسالم در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد به ثبت رسیده است. در تیرماه امسال نیز ۹ روز از ۱۰ روز گذشته هوای تهران ناسالم بود”.
فارس افزوده: “علی‌رغم اینکه گرد و غبار از تهران عبور کرد و بنزین‌های پتروشیمی هم حذف شد، بازهم هوای تهران سالم نشد. نکته اساسی و قابل تامل اینجاست که هم‌اکنون سه ماه و ده روز از سال ۹۴ را پشت سر گذاشته‌ایم و پایتخت‌نشینان یک ماه کامل هوای ناسالم تنفس کرده‌اند. یعنی یک سوم سال ۹۴ گرد و غبار و آلودگی هوا در ریه‌های تهرانی‌ها رفته است. این در حالی است که شهرهای جنوبی کشورمان وضعیت وخیم‌تر و به مراتب بدتری نسبت به پایتخت دارد. به گونه‌ای که زابل در شمال سیستان و بلوچستان در این روزها بارها و بارها شاهد طوفان‌های شدید گرد و خاک بود که موجب خسارات فراوانی شد.همچنین از اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری اکثر نقاط کشور غبارآلود گزارش شد و مسئولان امر انگار خود را به تغافل زده‌اند و روز به روز سیاسی‌کاری‌ها برای بدست آوردن کرسی‌های مجلس بیشتر می‌شود.شاید پست و مقام برای برخی مهمتر از جان مردم باشد. هرساله آمار ابتلا به سرطان خون و ریه در کشورمان افزایش می‌یابد”.
در همین حال، روز گذشته وحید حسینی مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران هم از ناسالم بودن هوا سخن گفته است: “در حال حاضر میانگین غلظت به لحاظ آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵.۲ میکرون در بیشتر ایستگاه ها از حد مجاز فراتر بوده و شاخص کیفیت هوا در حال حاضر در شرایط ناسالم است. در حال حاضر ایستگاه پارک قائم با ایستادن شاخص ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون روی عدد ۱۶۳ آلوده ترین منطقه پایتخت است. پیش بینی هواشناسی برای فردای پایتخت حاکی از آسمانی کمی ابری در پاره ای نقاط همراه با غبار محلی و در ارتفاعات افزایش ابر است. به این ترتیب انتظار می رود هوای پایتخت در شرایط ناسالم باقی بماند. اثرات بهداشتی آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵.۲ میکرون در منطقه ناسالم برای گروه‌های حساس شامل افزایش احتمال علائم تنفسی در افراد حساس، تشدید بیماری قلبی و ریوی، مرگ و میر زودرس در افراد مبتلا به بیماریهای قلبی - ریوی و افراد مسن است لذا توصیه می شود در منطقه ناسالم این افراد فعالیت های طولانی مدت در فضای باز را کاهش دهند”.
ادامه روزهای ناپاک هوا در حالی ست که محمد رستگاری معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران از کشف منشاء “غبار زرد”، این مهمان جدید ریه های شهروندان سخن گفته است.
به نوشته تابناک، او گفته: “آلودگی اخیر تهران ناشی از گرد وغبار بوده و این آلودگی با آلودگی ناشی از خودروها متفاوت است.. در پیگیری‌های صورت گرفته با ادارات و دستگاه‌های مختلف قرار شد منابع طبیعی استان تهران در مسئله منشأ‌های محلی گردوغبار ورود کند و در زمینه عملیاتی کردن برنامه‌های کنترل گردوغبار همکاری‌هایی داشته باشد. منشأ‌های بیابانی اطراف استان تهران دشت‌های اخترآباد شهریار، ملارد و برخی مناطق جنوبی استان است که منابع طبیعی باید در این زمینه برنامه‌های کنترل آلودگی و احیای اراضی را ارائه دهد. معادن شن و ماسه و سایر معادن نیز منشأ آلودگی گرد و غبار تهران هستند. برنامه پایش معادن شن و ماسه جزو طرح‌های ماست و ادارات شهرستان پیگیر هستند تا با مدیریت جدی‌تر معادن با آلودگی ناشی از فعالیت‌های این معادن مقابله کرده و آن را کنترل کنند. کارگاه‌های عمرانی در سطح شهر فعال و در صدد آن هستند که تخریب ساختمان‌های شهری را پیگیری و آلودگی‌های ناشی از آن را کنترل کنند که به کمک و همکاری شهرداری نیز در این زمینه احتیاج است”.
معاون سازمان محیط زیست تهران در حالی بر ضرورت همکاری شهرداری برای پایان دادن به معضل “غبار زرد” تاکید کرده که هفته گذشته، رحمت الله حافظی، رئیس کمیسیون بهداشت شورای شهر تهران، یکی از دلایل اصلی بروز این پدیده را “تخریب باغات” در سطح شهر تهران عنوان کرده بود.
او گفته بود: “سرچشمه آلودگی هوای پایتخت یک عامل مغفول‌مانده دیگر نیز دارد. روند تخریب و تبدیل باغات به ساختمان‌ها. طی دست‌کم یک دهه گذشته، امکان تلطیف و تصفیه هوا با تخریب باغات گرفته و تهران به شهری با ظرفیت زیستی غیرقابل تحمل تبدیل شد. معضلی که امروز شاهد اثرات غیرقابل جبران آن هستیم. بر اساس اطلاعات به دست آمده، دو نوع مقررات کلیدی برای اراضی سبز، با عناوین قانون حفظ و گسترش فضای سبز و طرح جامع تهران وجود دارد. اما در سال‌های گذشته شاهد بودیم که این دو مقررات نادیده گرفته شده‌اند. در حالیکه به شکل درست و کامل می‌توانسته نقشه راه متولیان شهر قرار گیرد. تفسیر غلط از این مقررات، هم از ناحیه دولت و هم از طرف مدیریت شهری علت وضع کنونی است که ابزارهایی که قانون‌گذار برای حفظ عرصه‌های سبز و تبدیل باغات بزرگ به بوستان‌‌های شهری طراحی شده در مسیر عکس به کار گرفته شود و عملا زمینه ساخت‌وساز به بهانه حمایت از مالکان این اراضی تقویت شود. آنهم در شرایط که بر اساس این تحقیق، تعداد پارک‌های تهران ناکافی و سرانه فضای سبز کمتر از نصف شاخص رایج در دنیا است”.
