در بخش گفت وگوی نمایش ایران د و گفت و گو داریم با بهروز غریب پور وامیر دژاکام به بهانه اجرای دو نمایش در تهران.
گفت و گوی اول: بهروز غریب پور
جهانی تر از رمان
آقای غریب پور، آیا مایل بودید تا شیوه کاری تان نزدیک به نمایش دیگرتان یعنی “بینوایان “شود؟
بله. درابتدا می خواستم که این طور شود البته به لحاظ تکنیکی و آماری این اتفاق نمی افتاد. به دلیل روشنی که همه می دانیم و آن تاریخ تولید و اجرای هر اثری است. البته تمام تلاش و انرژی را که من در بینوایان خرج کردم در این نمایش هم به کار بردم و یقین دارم که در هیچ قسمت کار کوتاهی نکرده ام.علاقمند هستم تا در قیاس با بینوایان نتایج به مراتب بیشتری از “کلبه عمو تم” حاصل شود که به نظرم چنین اتفاقی دور ازانتظار نیست.
تغییرات بهروز غریب پور نسبت به رمان اصلی “کلبه عمو تم”چه بوده است؟
سعی کردم درمورد محتوای اثرچندان تغییری ندهم و ذهنیت نویسنده را هدر ندهم.درقیاس تلاشم این بود که موضوعی را که خانم استو بر آن احاطه داشتند را به زبان معاصر و جهانی تر پرورش دهم.
کدام قسمت از نمایش است که مربوط به تزریقات شما به اثر می شود؟
ببینید کلیت موضوع همان چیزی است که در رمان می بینید.من سعی می کنم تا نمایشی در رابطه با تبعیضات بین سیاه و سفید، غنی و فقیر و مستضعف وسرمایه دار به صحنه بیاورم.بنابراین در چیدمان دیالوگ نویسی با توجه به فرهنگ شناسی و مخاطب شناسی است که تفاوت هایی دیده می شود.ضمن اینکه به هرحال برای به تصویر کشیدن یک رمان مجبور به استفاده از تکنیک هایی هستیم تا تماشاگر صرفا شاهد یک اثر تخت وادبی نباشد.
چه شد که به سراغ این رمان برای اجرای صحنه ای رفتید؟
موضوع این رمان و زیبایی نگارش آن مدت ها مرا تحت تاثیر خود قرار داده بود. چند وقتی بود که درگیر ترجمه آن بودم و می خواستم به همان شکل آن را به بازار کتاب و علاقمندان به ادبیات عرضه کنم. قریب دوسال از آماده سازی این نمایشنامه برای اجرا می گذشت تا اینکه فرصت برای اجرای آن مهیا شد. با توافقاتی که با مرکز هنرهای نمایشی انجام دادیم “کلبه عموتوم”در جشنواره بین المللی تئاتر فجربه اجرا درآمد.
معمولا نمایش هایی با تعداد بازیگران زیاد را برای اجرا انتخاب می کنید.آیا این علاقه شخصی تان دلیل اجتماعی خاصی هم دارد؟
درابتدا همان که خود شما گفتید یعنی علاقه شخصی است. به نظر در این نوع شیوه کاری، بنا به گستردگی کار می توان بر هیجانات صحنه ای افزود و ده ها مورد دیگر. دلیل مهم دیگر من این است که تلاش می کنم تا تماشاگران و مردم را با تئاتر آشتی دهم و آنها را به سالن نمایش بیاورم. تجارب من در نمایش های گذشته ثابت کرده است که از این طریق می توان حرکاتی برای جذب تماشاگر ترتیب داد.
به نظرتان مهم ترین امکان برای آشتی مردم با تئاتر چیست؟
تبلیغات مناسب به همراه تولیدات و اجراهای متناسب با نیازهای مردمی. راهکارهای فراوانی برای تبلیغ فرهنگ وهنر در جامعه وجود دارد و همه اینها باید درکنار یکدیگر پیش بروند.این طور نیست که ما فقط با چسبانیدن پوسترهای تئاتر آن را تبلیغ کنیم و به دیگر هنرها ونیازهای اجتماع توجهی نداشته باشیم.خب چنین چیزی پس از گذشت زمان جواب مناسبی را نمی دهد و باسازماندهی و برنامه ریزی های اصولی باید به این مسائل پرداخت.
درمورد انتخاب بازیگران نمایش بگویید
من قبلا هم بارها گفته ام که آثاری را که من بر صحنه می برم به دلیل تعداد بازیگران زیاد و حجم وسیع نمایش و پیچیدگی های آن به فرصت زمانی زیادی برای تمرین نیازمند است و شروع و پایان این تمرینات برای هر بازیگری قابل تحمل نیست. بنابراین معمولا به سراغ بازیگران خوب و با استعداد تئاتر می روم که همه وقت خود را صرف این نوع تمرینات می کنند. آنها با شیوه کار آشنا هستند.همیشه خود را آماده و ورزیده نگاه می دارند.
مدت تمرینات روزانه شما چند ساعت است؟
ما به طور معمول روزانه به 4 ساعت تمرین سخت می پردازیم که به نظرم این از عهده بسیاری از بازیگران تلویزیون و سینما برنمی آید.
گفت وگوی دوم: امیر دژاکا م
فارغ از هر گونه وابستگی سیاسی!
امیردژاکام، کارگردان دو نمایشنامه “امپراطور وآنجلو”و “سه گانه میتراس “است که این روزها درسالن چهارسوی تهران برصحنه است. این نمایش ها مضمونی اجتماعی دارند و به معضلات و روابط بین انسان ها و مصائب ناشی از جنگ می پردازند. کارگردان این نمایش ها در جلسه مطبوعاتی به پرسش های روز پاسخ گفته است…
آقای داژاکام درحالی که این روزها بحث امکانات سخت افزاری مانند تهیه سالن برای بسیاری از گروه ها و کارگردانان مشکل شده است، چه شد که تصمیم گرفتید یکباره دو نمایش را همزمان به روی صحنه ببرید؟
شاید بسیاری به این مسأله خرده بگیرند که چرا امیر دژاکام دو نمایش را برای اجرا آماده کرده، در حالی که باید بگویم قرار نبود که من این دو نمایش را به طور همزمان اجرا کنم. اما عملیات بازسازی تئاتر و شرایط سخت مالی و اجرایی و جسمی که هم من وهم گروهم درگیر آن بودیم موجب شد تا ما این دو نمایش را همزمان روی صحنه ببریم که خوشبختانه گروه من در جوانمردی و تمرینات طولانی و لطمه‌های زیادی که خوردند با من همراه بودند.
بسیاری معتقدند که دلیل اجرای همزمان دو نمایش از طرف شما این است که ارتباطات شما و گروه تان با مدیران دولتی به مراتب قوی تر از دیگران است.
ما گروهی هستیم که هیچ‌گاه دنبال تکرار تکنیک نیستیم بلکه سعی کردیم در طول این سال‌ها حکمت‌ها را بفهمیم و با استفاده از این حکمت ها نمایش ایرانی را بفهمیم و نشان دهیم که البته این به معنای رد فرهنگ جهانی نیست. جریان تئاتر کشور در طول 25 سال گذشته دستخوش تغییرات زیادی شده اما من و اعضای گروه تئاتر ماهان تمام تلاش خود را انجام دادیم تا در طول این چند سال فارغ از هر گونه جریان و یا وابستگی سیاسی فعالانه به هدف خود که همان معرفی نمایش ایرانی است، برسیم.