جواد ملک‌زاده
یک روز پس از آنکه سخنگوی دولت احمدی‌نژاد از دو برابر شدن بودجه مترو در سه سال اخیر خبر داد، شرکت مترو به تکذیب این موضوع پرداخت و فاش کرد که نه تنها ادعای دو برابر شدن درست نیست، بلکه در دولت نهم بودجه مترو به یک پنجم کاهش یافته است. در مصاحبه مدیرعامل شرکت مترو و اطلاعیه روابط عمومی این شرکت، از سخنگوی دولت نهم خواسته شده است به جای بازی با آمار و پنهان کردن حقایق، با مردم صادقانه سخن بگوید.
غلامحسین الهام روز شنبه در نشست خبری سخنگوی دولت با خبرنگاران، در پاسخ به ادعای مقامات شهرداری تهران مبنی بر عدم تخصیص بودجه کافی برای حمل و نقل عمومی که به آلودگی بیشتر هوای پایتخت دامن زده است، ادعا کرد که کمک دولت نهم به مترو از سال84 تا سال 86 بالغ بر 100 درصد رشد داشته است.
اما مدیرعامل شرکت متروی تهران دیروز در مصاحبه‌ای این ادعا را تکذیب کرد و گفت: “به رغم اظهارات سخنگوی محترم دولت، بودجه مترو در دولت نهم نه تنها دو برابر نشده بلکه به یک پنجم نیز کاهش یافته است.“
روابط عمومی شرکت مترو هم در اطلاعیه‌ای مستقل، سخنگوی دولت نهم را به “برخورد نادرست با وسایل ارتباط جمعی، بازی با ارقام، پنهان کردن حقایق از مردم و توهین به مردم” متهم کرد و از غلامحسین الهام خواست صادقانه‌تر با مردم صحبت کند.
تبعات اجتماعی یک اختلاف سیاسی
مسئولان شهرداری و شرکت متروی تهران از ابتدای سال 87 بارها از مقاومت دولت و وزارت کشور در برابر تخصیص بودجه‌های مصوب مجلس به حمل و نقل عمومی انتقاد کرده‌اند. دولت نیز همواره این اتهامات را تکذیب می‌کند؛ این در حالی است که دود تعارضات این دو طیف اصولگرا، مستقیما به چشم مردم تهران می‌رود که این روزها بسیاری از آنها در میانه آلودگی، ترافیک و مشکلات حمل و نقل عمومی سردرگم مانده‌اند.
کارشناسان معتقدند اصلی‌ترین راه حل ترافیک سنگین و سردرگم تهران و آلودگی هوا، توسعه هرچه سریعتر سامانه حمل و نقل ریلی در این کلانشهر بی‌نظم و از هم گسیخته است. در حال حاضر 3 خط متروی شهری در تهران و یک خط مترو بین تهران و کرج در حال فعالیت‌اند که شرکت مترو وعده داده تا ابتدای سال آینده، با بهره‌برداری از خطوط 3 و 4 قطارهای شهری، تعداد آنها را به 6 خط برساند.
با این حال مسئولان مترو تاکید کرده‌اند که به خاطر عدم تامین به‌موقع بودجه، از برنامه عقب افتاده و به طور مکرر خواستار آن شده‌اند که دولت اعتباراتی را که مجلس در قانون بودجه برای توسعه حمل و نقل عمومی تصویب کرده، به شرکت مترو تحویل دهد.
در قانون بودجه دو سال اخیر، مجلس اعتبارات قابل توجهی را به حمل و نقل عمومی در شهرهای بزرگ اختصاص داد که بخش مهمی از آن نیز به شرکت‌های اتوبوس‌رانی و متروی تهران تعلق می‌یابد. اما مسئولان این دو شرکت زیر نظر شهرداری مدعی‌اند که دولت احمدی‌نژاد به دلیل اختلافات سیاسی، از همکاری با نهادهای شهری و تحویل بودجه‌های قانونی آنها خودداری می‌کند.
محمدباقر قالیباف، شهردار کنونی تهران نه تنها در انتخابات نهم رقیب محمود احمدی‌نژاد بود؛ بلکه هنوز هم یکی از رقبای مهم احتمالی احمدی‌نژاد در انتخابات آتی به شمار می‌رود. اقدامات تبلیغاتی حامیان این دو، بارها به واکنش وابستگان طیف مقابل انجامیده و به تحرکات تخریبی در سطح رسانه‌های عمومی کشیده شده است.
مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه هم “محسن هاشمی” فرزند هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان است که عالی‌رتبه‌ترین منتقد احمدی‌نژاد در نظام جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. او در سه سال اخیر بارها از سوی رسانه‌های جناح دولتی به ناکارآمدی و سوء استفاده متهم شده است.
بدین ترتیب احمدی‌نژاد، آنگونه که برخی رسانه‌های منتقد دولت هم پیش از این نوشته‌اند، در طول ریاست جمهوری خود بودجه مترو و اتوبوس‌رانی را گروگان گرفته و آن را ابزار گروکشی‌های سیاسی خود قرار داده است. این در حالی است که بر اساس اعلام منابع رسمی هواشناسی و فعالان مستقل محیط زیست، در هفته‌های اخیر آلودگی در چندین نقطه تهران از مرز هشدار گذشته و صدها شهروند تهرانی به این خاطر به مشکلات و بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا شده‌اند.
آمارهای گنگ و واقعیت معکوس
سخنگوی دولت روز شنبه اعداد و ارقامی را درباره بودجه شرکت واحد اتوبوس‌رانی و نیز شرکت متروی تهران مطرح کرد که نشان می‌داد هیچ مشکلی در این بخش وجود ندارد.
غلامحسین الهام به افزایش بودجه عمرانی مترو در سال جاری به 290 میلیارد تومان نسبت به 192 میلیارد تومان سال 85 و نیز افزایش بودجه جاری مترو از 13.3 میلیارد تومان سال 85 به 23.8 میلیارد تومان در سال 87 اشاره کرد؛ حال آنکه تصویب این بودجه‌ها با مجلس بوده و مسئولان شهر تهران می‌گویند تخصیص آنها که وظیفه دولت بوده، هنوز انجام نشده است.
محسن هاشمی، مدیرعامل متروی تهران، دیروز در واکنش به اظهارات سخنگوی دولت که بودجه جاری مترو در سال جاری را 8⁄23 میلیارد تومان اعلام کرده بود، گفت: “بهتر بود ایشان توضیح می‌دادند از این مقدار تا این تاریخ چه میزان پرداخت شده وآیا یارانه یک دستگاه اجرایی توسط دولت بعد از گذشت 10 ماه باید صفر باشد؟”
هاشمی همچنین خاطرنشان کرد: “دولت به رغم کسب 200 میلیارد دلار درآمد ارزی، حاضر نشد بودجه مترو را به اندازه مورد نیاز و مصوب تأمین کند. در طول این چهار سال تنها 460 میلیارد تومان بودجه مصوب مجلس را پرداخت نموده‌اند که در مقایسه با بودجه دو هزار و 300 میلیارد تومانی مترو که صرفاً برای سال‌های 84 و 85 به تصویب رسیده بود، بودجه مترو نه تنها افزایش نیافته بلکه تنها به 20 درصد (یک پنجم) رسیده است.“
الهام همچنین ادعا کرده بود که کمک دولت به مترو از سال 84 تا 86 رشد 100 درصدی داشته و در سال 85 نیز 117 میلیارد تومان از متمم بودجه برای پیش‌پرداخت و میان‌پرداخت واگن‌های مترو اختصاص یافته؛ اما اطلاعیه دیروز روابط عمومی مترو، امکانات موجود متروی تهران را شامل 50 ایستگاه و 5⁄93 کیلومتر خطوط مترو و نیز 650 واگن و لوکوموتیو برشمرده و تاکید کرده که: “البته همه این تجهیزات در دولت‌های گذشته تأمین اعتبار، خریداری و ساخته شده است.“
از این روست که در این اطلاعیه شرکت مترو تصریح می‌شود که “بازی با اعداد و ارقام و پنهان کردن حقایق و واقعیت‌های موجود در شأن سخنگوی محترم دولت نیست” و مدیرعامل مترو نیز ضمن توصیه صداقت به سخنگوی دولت، با کنایه به وی می‌گوید: “امیدواریم سوء نیتی در کار نباشد و صرفاً ارائه آمار و اطلاعات غلط به جناب آقای دکتر الهام باعث اظهار مطالب غیر واقع از سوی ایشان شده باشد.“