آرش سمیعی
سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اصلاح طلب ایران، روز یکشنبه در سخنانی بی‌سابقه، با ارائه آمارها و توضیحات مختلف درباره ابعاد مختلف عملکرد اقتصادی دولت فعلی و مقایسه آن با عملکرد دولت اصلاحات، از عملکرد دولت احمدی نژاد به شدت انتقاد کرد و خواستار توجه رسانه‌ها به این موضوعات و انعکاس منصفانه این انتقادات در صدا و سیما شد.
خاتمی در این سخنان انتقادی که در دیدار با اعضای تحریریه روزنامه سرمایه بیان می‌شد، به درآمد نفتی بی‌سابقه دولت احمدی نژاد، دستکاری آمارهای مربوط به تورم و واقعیت‌های جامعه در این دولت، بی‌توجهی به معیارهای علمی و کارشناسی، پوشاندن واقعیت‌ها از طریق فرار به جلو و طرح مسائل حاشیه‌ای، برداشت‌های بی‌حساب از حساب ذخیره ارزی و بی‌انصافی رسانه ملی در حق دولت اصلاحات اشاره کرد و خواستار پاسخگویی دولت نهم درباره نحوه مصرف درآمدهای سرشار نفتی در دو ساله اخیر شد.
این انتقادات بی‌سابقه در حالی از سوی خاتمی مطرح می‌شود که شامگاه روز شنبه احمدی نژاد در جلسه مشترک دولت و مجلس با لحن بی‌سابقه‌ای به انتقاد از دولت اصلاحات پرداخته و گفته بود: “می‌شد روند جاری بین مجلس و دولت به همان شکلی که وجود داشت ادامه پیدا کند، می‌شد که رییس جمهور 5-4 ساعت بیشتر در طول روز کار نکند و مجلس هم اینقدر حساسیت به کارها نداشته باشد، اما این‌گونه نیست و در این دوره، هم دولت و هم مجلس دنبال اصلاحات بنیادین و کارهای بزرگ در کشور هستند.“
اما روز گذشته عبداله رمضان زاده، سخنگوی دولت اصلاحات به این سخنان واکنش نشان داده و در اظهاراتی که ر سایت “بنیاد باران” (به ریاست خاتمی) منعکس شده، سخنان احمدی نژاد را فرافکنی دانست و گفت: “این موضوعی که به دولت آقای خاتمی نسبت داده شده، از ریشه و بنیاد غلط است. من متاسفم که آقای رئیس‌جمهور این چنین کلمات بی‌پایه‌ای به زبان می‌آورد. به نظرم دلیل این مساله فرافکنی است. البته مردم به این مساله اهمیت نمی‌دهند که یک مسئول چند ساعت کار می‌کند، بلکه مهم نتایج است.“
رمضان زاده در عین حال همزمان با اظهارات انتقادی خاتمی درباره عملکرد اقتصادی دولت احمدی نژاد و در همین راستا، چند سوال مشخص از احمدی نژاد پرسید: “1- با بیش از 125 میلیارد دلار درآمد نفتی در این دو سال چه کردند؟ 2- بحران شکر را چه کسی به وجود آورده و چه کسانی از این فضا سود برده‌اند که 30 هزار کارگر ایرانی بیکار شده‌اند؟ 3- چه سیاستی باعث بروز مشکل در بخش مسکن شده است که اینطور همه مردم را در رنج قرار داده و دولت هم هیچ راه حلی برای رفع این معضل نمی‌اندیشد؟ 4-چرا در این چند سال با وجود درآمدهای کلان نفتی نرخ تورم با این سرعت درحال افزایش است؟”
انتقاد خاتمی از دستکاری آمارها
سخنان محمد خاتمی در خصوص عملکرد اقتصادی دولت نهم از این جهت حائز اهمیت است که او اکثر بخش‌های صحبت خود را مستند به آمارهای علمی کرده که کاملا ملموس و قابل سنجش و ارزیابی است. خاتمی از این هم فراتر رفته و از ایستادگی دولت احمدی نژاد در برابر معیارهای علمی و نظرات کارشناسی انتقاد کرده و گفته است: “بنابراین اگر بخواهیم اقتصاد خوبی داشته باشیم باید به علم و کارکارشناسی با معیارهای علمی توجه کنیم و به خاطر این که الگوی ما در کشور با الگوی برخی کشورها ممکن است متفاوت باشد، ما نباید با علم مخالفت کنیم.“
رئیس‌جمهور سابق سپس از دستکاری دولت احمدی نژاد در آمارها برای انکار مشکلات به شدت انتقاد کرده و گفته است: “اگر خدای‌ناکرده مشکلی پیدا کردیم و برای رفع آن در معیارهای آمارگیری و آمار دستکاری کردیم، ممکن است برای یک مدت برخی از مسایل پوشیده بماند و یا برخی از اشکالات را انکار کنیم، اما واقعیت این است که این مساله مشکلات را حل نمی‌کند… اگر در جامعه تورم وجود دارد و بالاتر از ان احساس فردفرد جامعه هم این است که تورم وجود دارد و مردم عادی هم تورم را در هنگام خرید خود احساس می‌کنند، حالا شما آمار بدهید که تورم وجود ندارد و یا تغیری در معیارهای علمی بدهیم که نتیجه دلخواه ما را بدهد؛ اما آن واقعیت از بین نمی‌رود.“
اشاره صریح خاتمی به جعل آمار در دولت احمدی نژاد در حالی است که پیش از این هم بسیاری از کارشناسان درباره صحت و اعتبار آمارهایی که از سوی دولت نهم اعلام می‌شود، تشکیک کرده بودند و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس و علاوه بر آن صندوق بین‌المللی پول نیز از روش جدیدی که بانک مرکزی در دو سال اخیر برای محاسبه نرخ تورم در پیش گرفته، انتقاد کرده و آن را با واقعیت مغایر دانسته‌اند.
علاوه بر این نرخ تورم، در همین دو هفته اخیر نیز دو مورد از آمارهای اعلام شده از سوی دولت نهم، یکی درباره نرخ بیکاری و دیگری درباره میزان سرمایه‌گذاری خارجی، ابتدا با ابراز تردید کارشناسان مواجه شد و سپس مشخص شد که واقعی نبوده است.
خاتمی نیز با تاکید بر همین گونه بی‌صداقتی‌های دولت در گزارش‌دهی به مردم، نسبت به بروز فاصله بین مردم و حکومت هشدار داد و گفت: “متاسفانه اگر این جامعه احساس کند که به او دروغ گفته شده است، ولو ا ینکه این دروغ با حسن‌نیت و نیت خیر بیان شده باشد، این اعتماد متقابل نه تنها میان عالمان و نخبگان با کسانی که مدیریت جامعه را برعهده دارند، از بین می‌رود، بلکه اعتماد میان مردم و مدیریت هم از بین می‌رود؛ و این مشکل بزرگی است که باید برای آن فکری اندیشیده شود.“
دفاع از برنامه چهارم توسعه
خاتمی در بخش دیگری از سخنانش در برابر بی‌توجهی‌های مکرر دولت احمدی نژاد به برنامه چهارم توسعه، به دفاع از این برنامه پرداخت و با اشاره به تاکید برنامه چهارم بر رشد اقتصادی هشت درصد، تورم یک‌رقمی، وضعیت اشتغال و بیکاری و سرمایه‌گذاری گفت: “معتقدم علمی‌ترین، کارشناسی‌ترین و کارآمدترین برنامه‌ای که بعد از انقلاب تدوین شده، برنامه چهارم توسعه است که در آن از تجربیات برنامه‌های گذشته و نظریات کارشناسانه بهره‌برداری شده و سعی شده است که نظریات کارشناسی در سطح بالاتری در نظر گرفته شود.“
وی در ادامه به ارائه آمارهای مربوط به درآمدهای نفتی کشور در هشت سال اصلاحات و مقایسه آن با دو سال اخیر پرداخت: “متوسط درآمد نفتی ایران در آن دوره، بیست و یکی دو میلیارد دلار در سال یعنی حدود 160 یا 170 میلیارد تومان در هشت سال بود. با این درآمد 15 میلیارد تومان هم ذخیره ارزی در حساب برای دولتی گذاشتم که هم‌اکنون سرکار است و بعد از آن قیمت نفت تقریبا سه برابر شده است.“
این در حالی است که چند ماه پیش، ستاری فر، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت اصلاحات در یک مناظره تلویزیونی آماری ارائه کرده بود که بر اساس آن، در دو سال پس از انتخاب احمدی نژاد به ریاست‌جمهوری، ایران از محل فروش نفت 120 میلیارد دلار درآمد ارزی داشته است و اکنون منتقدان دولت نهم از سرنوشت این درآمد کلان می‌پرسند که به‌زعم آنها هرکجا رفته باشد، بی‌شک بر سر سفره مردم نیامده است.
انتقاد خاتمی و اصلاح طلبان از صدا و سیما
خاتمی در سخنان دیروز خود انتقادات مجددی را نیز از صدا و سیما مطرح کرده است که این روزها از سوی بسیاری از اصلاح طلبان نیز تکرار می‌شود. اعتراض اصلاح طلبان به نقض بی‌طرفی رسانه ملی و عملکرد یکسویه و جناحی این رسانه به جایی رسیده که دیروز سه تن از فعالان اصلاح طلب به نمایندگی از ستاد ائتلاف اصلاح طلبان به دیدار ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما رفتند تا انتقادات خود درباره نحوه انعکاس اخبار احزاب و گروههای سیاسی در این رسانه را با وی مطرح کنند.
حسین مرعشی، حبیب‌الله بیطرف و عبدالله ناصری سه نماینده اصلاح طلبان در این جلسه بودند که ضرغامی به انها وعده داد صدا و سیما مواضع سلایق مختلف سیاسی موجود در جامعه را پوشش خواهد داد، و مرعشی نیز پس از این جلسه اعلام کرد که منتظر نتایج عملی جلسه با ضرغامی هستیم.
در همین راستا، خاتمی هم به عملکرد صدا و سیما در قبال دولت اصلاحات انتقاد کرد و با گلایه از این رسانه ملی، خواستار “انصاف” این رسانه و انتشار “تهمت‌ها به افراد و گروهها” شد، “در حالی که طرف مقابل صدایش به جایی نمی‌رسد” و هشدار داد که این مساله “آثار بدی نیز برای جامعه به جای می‌گذارد.“