رسا قاضی نژاد
در شرایطی که وزیر مسکن دولت نهم در دیدار با همتای الجزایری خود، خبر از ساخت مسکن در این کشور داده، در شمال ایران، همزمان با بارندگی روزهای اخیر و نیمه کاره رها شدن سد بیجار، یک “ فاجعه تمام‌عیار” رقم خورده و هزاران نفر از ساکنین این منطقه مجبور به ترک خانه های خود شده اند.
احتمال شکسته شدن سد بیجار در شهرستان رودبار، باعث شد تا مسوولان استان گیلان از ساکنان روستاهای پایین دست این سد بخواهند منازل خود را ترک کنند و در همین راستا تاکنون پنج هزار نفر از این مناطق تخلیه شده اند.
صبح دیروز در تهران وزرای مسکن و شهرسازی ایران و الجزایر در نشستی مشترک، ضمن بررسی راهکارهای اجرایی ضمن یادداشت تفاهمهای قبلی دو کشور، بر گسترش و توسعه همکاری در بخشهای مختلف مسکن تاکید کردند.به گزارش خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، محمد سعیدیکیا وزیر مسکن و شهرسازی دولت احمدی نژاد در این دیدار خبر داد که:“ایرانی ها، برای الجزایر مسکن می سازند”.
وی با تاکید بر اجرایی کردن یادداشت تفاهمی که در سفر اخیر احمدی نژاد و داوودی معاون اول وی به کشورالجزایر امضا شده، اظهار داشت:“در ایران در بخش ساخت و ساز به ویژه ساخت و سازهای عمومی طراحی و اجرا به خوبی انجام گرفته و توانایی سازندگان را در این بخش به خوبی مشخص شده است به گونهای که هم اکنون در ونزوئلا و آسیای میانه بخش خصوصی در زمینههای مختلف مسکن فعالیت می‌کند.”
سعیدی کیا که در ماه های گذشته بخاطر بحران مسکندر ایران مورد انتقاد بوده، همچنین دیروز خاطر نشان کرد:“با تشکیل کمیته پیگیری و همکاری بخش خصوصی ایران با الجزایر شاهد توانایی شرکتهای ایرانی در بخش مسکن کشور الجزایر خواهیم بود.”
سد نیمه کاره
در حالی که جمهوری اسلامی ایران پس از مشارکت در ساخت کارخانه تولید برق در سریلانکا و تکمیل چند فاز پروژه های صنعتی در سوریه و ترکمنستان، اینک به دنبال ساخت مسکن در الجزایر است، بی‌توجهی‌ها به سد نیمه‌کاره ”شهر بیجار” و طولانی شدن زمان احداث این سد در استان گیلان ساکنان منطقه را “در معرض یک خطر جدی و فاجعه تمام‌عیار انسانی” قرار داده است.
کار ساخت سد مخزنی بیجار که در ۳۵ کیلومتری جنوب شهر رشت، از سال ۱۳۸۳ آغاز شد هنوز به پایان نرسیده است. هرچند 18 اردیبهشت 1385 استاندار گیلان در بازدید از ساخت این سد به روزنامه کیهان گفته بود این سد تا پایان نیمه اول سال 87 به بهره برداری می رسد اما این اتفاق نیفتاد تا اینک پس از بارندگی شدید در گیلان، این سد مشکل ساز شود.
طی 24 ساعت گذشته، بارش شدید باران در استان‌های شمالی باعث شده است که این تونل انحرافی از توان لازم برای انتقال حجم عظیم آب و سیلاب ناشی از بارندگی برخوردار نباشد و سطح آب در پشت سد شهر بیجار به نحو نگران کننده‌ای بالا رود. به نوشته سایت شهاب نیوز، اطلاعات رسیده از منطقه حاکی است که کارشناسان و دستگاه‌های امدادی پیش‌بینی می‌کنند این سد به احتمال بسیار زیاد تا عصر امروز ]سه‌شنبه[ شکسته شود و هزاران تن از ساکنان منطقه در پایین دست سد و اطراف رودخانه سپیدرود را در معرض یک فاجعه تمام‌عیار قرار دهد. هم‌اکنون حداقل 5 هزار نفر در معرض خطر جدی هستند.
سد نیمه‌کاره بیجار دارای یک تونل انحرافی به طول حدود 600 متر است که با چند فرازبند و نشیب بند، حجم آب رودخانه سپیدرود را به پشت سد منتقل می‌کند تا زمینه ساخت بدنه اصلی سد فراهم شود. بر اساس برخی شواهد موجود، ظاهراً در طراحی و ساخت این تونل انحرافی، پیش‌بینی‌های لازم برای بارندگی‌های شدید صورت نگرفته و این تونل انحرافی و فرازبندها و نشیب‌بندهای آن فقط برای مواقع عادی ساخته شده است.
سد می شکند
روح‌الله قهرمانی استاندار گیلان که با توجه به وخامت شرایط در منطقه حاضر شده، حوالی ظهر سه‌شنبه در یک پیام رادیویی جدی به ساکنان پایین‌دست سد هشدار داد هر چه سریع‌تر به مکان‌های مرتفع پناه ببرند. بر اساس گزارش ایرنا وی تاکید کرد:“هشدار من جدی است و مردم و مسئولان ذیربط حق ندارند آن را جدی نگیرند”. این پیام پس از آن صادر شد که ساکنان برخی روستاها از همکاری با هلال احمر و تخلیه منازل خود، خودداری کردند.
استاندار استان گیلان همچنین افزود:“ساکنین اطراف سفیدرود تا رشت، سیاهکل، آستانه‌اشرفیه، لولمان باید نسبت به تخلیه مناطق اقدام کنند.”
همچنین غروب سه شنبه سلطانعلی صفری، بخشدار شهرستان رحمت آباد و بلوک و مسوول ستاد حوادث شهرستان رودبار گفت:“ 98 درصد احتمال شکسته شدن سد خاکی شهر بیجار به علت شدت بارندگی قطعی است.” او حتی پیش بینی کرد “تا دو ساعت دیگر سد می شکند”.
به همین دلیل سایت شهاب نیوز در مطلبی با عنوان “فاجعه تمام‌عیار در انتظار سد نیمه‌کاره؛ هزاران تن در آستانه مرگ”، خواستار توجه مسولین به این خطر شده است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران هم خبرداده که ستاد حوادث غیر مترقبه استان گیلان در صحن حرم امام‌زاده هاشم تشکیل جلسه اضطراری داده و دستور تخلیه فوری منطقه با تمام امکانات موجود را صادر کرده است.
در عین حال جمشید محمدی، مدیر عامل هلال احمر استان گیلان، از مقاومت برخی ساکنان این مناطق سخن گفت. به گزارش ایرنا، وی اظهارداشت:“در فرصت اندک باقیمانده تا شکستن سد خاکی شهر بیجار برخی از اهالی روستاهای در معرض سیل برای تخلیه منازل محل سکونت خود مقاومت می‌کنند مسوولان و امدادگران درتلاش هستند، افرادی را که مقاومت می کنند راضی کرده و از محل خطر تخلیه کنند.”