خاورمیانه و مسابقه هسته ای با ایران

نویسنده

‏‏ جولین بورگر ‏

دیروز در خبر ها آمده بود ظرف مدت کمتر از یک سال، تقریباً همه کشورهای خاورمیانه در پاسخ به ‏پیشرفت خیره کننده ایران به سوی قدرت اتمی، از طرح های انرژی هسته ای خود صحبت می کنند.‏

پیگیری غنی سازی اورانیوم و سرپیچی ایران از خواست شورای امنیت سازمان ملل به افزایش تنش ها با ‏ایالات متحده انجامیده است. دیروز رادیوی نظامی اسرائیل گزارش داد یک مقام ارشد دولت آمریکا در جریان ‏دیدار هفته گذشته اش از آن کشور، به دولت اسرائیل گفت بوش و دیک چنی هنوز مصمم به اجرای عملیات ‏نظامی علیه ایران هستند. ‏

کاخ سفید ضمن رد این گزارش اعلام کرد برای جلب همکاری ایران به دیپلماسی و فشارهای اقتصادی متهعد ‏باقی می ماند.‏

موفقیت ایران در غنی سازی اورانیم، که به گفته این کشور در راستای تامین صلح جویانه انرژی برای نسل ‏های بعدی است، موجبات تشویش اسرائیل و جهان عرب را فراهم آورده است. اسرائیل خود مجهز به یک ‏زرادخانه هسته ای است که ابعاد آن ناشناخته باقی مانده است. از فوریه 2006 تا ژانویه 2007، دوازده ‏کشور عرب به همراه ترکیه از قصد خود برای راه اندازی نیروگاه های هسته ای خبر داده اند. گزارشی که از ‏سوی موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک تهیه شده می گوید بالا گرفتن تمایلات هسته ای نزد این ‏کشورها، خطر “به راه افتاده مسابقه” تسلیحات هسته ای در سطح منطقه را به دنبال خواهد آورد.‏

دراین گزارش که تحت عنوان “برنامه های هسته ای در خاورمیانه – زیر سایه ایران” منتشر شده است، گفته ‏می شود خطرگسترش سلاح های هسته ای “واقعی است اما فوری نیست”. هنوز موانع مالی و فنی بر سر راه ‏تاسیس راکتور ها وجود دارد و لزوماً میان تاسیس نیروگاه های صلح جویانه و تولید بمب ارتباط مستقیمی ‏وجود ندارد. با اینحال گزارش چنین نتیجه می گیرد که انگیزه تقریباً تمامی این کشورها، بیشتراهداف ‏استراتژیک است تا نیازمندی به تامین انرژی.‏

گزارش می گوید: “تا اینجای کار و لا اقل در حال حاظر، هیچکدام از جستجوگران هسته ای منطقه حتی در ‏خفا نیز از تمایل برای بدست آوردن تسلیحات هسته ای سخن نگفته اند. چیزی که آنها به دنبالش هستند، ‏زیرساخت های فنی و صلح جویانه مربوط به برنامه های هسته ای برای ایجاد توازن با ایرانبوده است؛ هم ‏برای آمادگی دربرابر شکاف های احتمالی امنیتی در آینده و هم به خاطر حفظ حیثیت ملی در پیشگاه رقبای ‏تاریخی خود.“‏

وسعت برنامه های هسته ای پیشنهادی از تنوع برخوردار است. امارات متحده عربی و لیبی به امضای ‏قرارداد همکاری هسته ای با فرانسه دست زده اند. بحرین به درک مشابهی با ایالات متحده رسیده است. ‏ترکیه، مراکش و مصر نیز قصد دارند تا ده سال آینده به نیروگاه هسته ای مجهز شوند.‏

یمن سال گذشته از توافق 15 میلیارد دلاری با یک شرکت آمریکایی برای تاسیس پنج راکتور هسته ای خبر ‏داد. اما این قرارداد پس از بررسی توافق توسط یک سازمان ضد فساد مالی، لغو شد. تونس نیز به مطالعات ‏اجرایی در این خصوص مشغول شده است. الجزایر، اردن و سوریه هم عزم خود را برای دستیابی به انرژی ‏هسته ای اعلام کرده اند.‏

از سوی دیگر، جنگنده بمب افکن های اسراییل در سپتامبر گذشته ساختمانی را در سوریه که به زعم واشنگتن ‏مربوط به یک راکتور هسته ای در آستانه تکمیل به کمک کره شمالی بود، منهدم ساختند. سوریه صحت ‏ادعای اسرائیل را زیر شک برده است ‏

منبع: گاردین 21 مه ‏