جولین بورگر
دیروز در خبر ها آمده بود ظرف مدت کمتر از یک سال، تقریباً همه کشورهای خاورمیانه در پاسخ به پیشرفت خیره کننده ایران به سوی قدرت اتمی، از طرح های انرژی هسته ای خود صحبت می کنند.
پیگیری غنی سازی اورانیوم و سرپیچی ایران از خواست شورای امنیت سازمان ملل به افزایش تنش ها با ایالات متحده انجامیده است. دیروز رادیوی نظامی اسرائیل گزارش داد یک مقام ارشد دولت آمریکا در جریان دیدار هفته گذشته اش از آن کشور، به دولت اسرائیل گفت بوش و دیک چنی هنوز مصمم به اجرای عملیات نظامی علیه ایران هستند.
کاخ سفید ضمن رد این گزارش اعلام کرد برای جلب همکاری ایران به دیپلماسی و فشارهای اقتصادی متهعد باقی می ماند.
موفقیت ایران در غنی سازی اورانیم، که به گفته این کشور در راستای تامین صلح جویانه انرژی برای نسل های بعدی است، موجبات تشویش اسرائیل و جهان عرب را فراهم آورده است. اسرائیل خود مجهز به یک زرادخانه هسته ای است که ابعاد آن ناشناخته باقی مانده است. از فوریه 2006 تا ژانویه 2007، دوازده کشور عرب به همراه ترکیه از قصد خود برای راه اندازی نیروگاه های هسته ای خبر داده اند. گزارشی که از سوی موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک تهیه شده می گوید بالا گرفتن تمایلات هسته ای نزد این کشورها، خطر “به راه افتاده مسابقه” تسلیحات هسته ای در سطح منطقه را به دنبال خواهد آورد.
دراین گزارش که تحت عنوان “برنامه های هسته ای در خاورمیانه – زیر سایه ایران” منتشر شده است، گفته می شود خطرگسترش سلاح های هسته ای “واقعی است اما فوری نیست”. هنوز موانع مالی و فنی بر سر راه تاسیس راکتور ها وجود دارد و لزوماً میان تاسیس نیروگاه های صلح جویانه و تولید بمب ارتباط مستقیمی وجود ندارد. با اینحال گزارش چنین نتیجه می گیرد که انگیزه تقریباً تمامی این کشورها، بیشتراهداف استراتژیک است تا نیازمندی به تامین انرژی.
گزارش می گوید: “تا اینجای کار و لا اقل در حال حاظر، هیچکدام از جستجوگران هسته ای منطقه حتی در خفا نیز از تمایل برای بدست آوردن تسلیحات هسته ای سخن نگفته اند. چیزی که آنها به دنبالش هستند، زیرساخت های فنی و صلح جویانه مربوط به برنامه های هسته ای برای ایجاد توازن با ایرانبوده است؛ هم برای آمادگی دربرابر شکاف های احتمالی امنیتی در آینده و هم به خاطر حفظ حیثیت ملی در پیشگاه رقبای تاریخی خود.“
وسعت برنامه های هسته ای پیشنهادی از تنوع برخوردار است. امارات متحده عربی و لیبی به امضای قرارداد همکاری هسته ای با فرانسه دست زده اند. بحرین به درک مشابهی با ایالات متحده رسیده است. ترکیه، مراکش و مصر نیز قصد دارند تا ده سال آینده به نیروگاه هسته ای مجهز شوند.
یمن سال گذشته از توافق 15 میلیارد دلاری با یک شرکت آمریکایی برای تاسیس پنج راکتور هسته ای خبر داد. اما این قرارداد پس از بررسی توافق توسط یک سازمان ضد فساد مالی، لغو شد. تونس نیز به مطالعات اجرایی در این خصوص مشغول شده است. الجزایر، اردن و سوریه هم عزم خود را برای دستیابی به انرژی هسته ای اعلام کرده اند.
از سوی دیگر، جنگنده بمب افکن های اسراییل در سپتامبر گذشته ساختمانی را در سوریه که به زعم واشنگتن مربوط به یک راکتور هسته ای در آستانه تکمیل به کمک کره شمالی بود، منهدم ساختند. سوریه صحت ادعای اسرائیل را زیر شک برده است
منبع: گاردین 21 مه