هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
وزن شعر کردی
نویسنده: عبدالخالق پرهیزی
253 ص، تهران: انتشارات زمان، 1386، چاپ اول
موضوع این کتاب که پایان نامه فوق لیسانس نویسنده در رشته زبان و ادبیات فارسی است، وزن شعر کردی است. در بخش مقدمات، منشاء و تاریخ زبان کردی، پراکندگی جغرافیایی و ارزش ادبی لهجه های زبان کردی، تاریخ ادبیات کردی، آواشناسی تطبیقی لهجه های زبان کردی با زبان فارسی و سرانجام خط کردی و چگونگی تکوین و تحول آن، به اختصار بررسی می شود. برای بررسی انواع وزن در شعر کردی، نخست این انواع دسته بندی می شود. سپس وزن هجایی و عروضی در اشعار سنتی و نو مورد توجه قرار می گیرد.
بته جقه چیست؟
(مصور، رنگی)
نویسنده: طاهره عطروش
160 ص، تهران: موسسه فرهنگی – هنری سی بال هنر، 1386، چاپ اول
در این پژوهش، پیدایش «بته جقه» در هنرایران و سیر تحول آن بررسی شده است. نویسنده نشان می دهد که «بته جقه» از جمله آرایه هایی است که از دوران باستان تا به امروز در بسیاری از آثار هنری ایران خودنمایی می کند؛ آرایه ای که در طول تاریخ اشکال گوناگونی از جمله شکل گلابی، آتش مقدس و یا شکل بادام را برای آن در نظر گرفته اند. او سرانجام نتیجه می گیرد که نقش مایه زیبای «بته جقه»، از شکل درخت سرو که به عقیده «مزدک» و پیروانش سمبل آزادی بوده، گرفته شده و هنر ایران را تحت تاثیر افسون کننده خود قرار داده است.
حرفی از هزاران که اندر حکایت آمد: خاطرات حاج محمد تقی جورابچی
به کوشش: علی قیصری
365 ص، تهران: نشر تاریخ ایران، 1386، چاپ اول
این کتاب، خلاصه ای از خاطرات یک بازرگان تبریزی به نام «حاج محمد تقی جورابچی» در دوره انقلاب مشروطه است. زمان نگارش این خاطرات، فاصله زمانی میان سال های 1325 تا 1330 ه. ق (1907 تا 1911 میلادی) است. این خاطرات نه تنها از نقطه نظر روابط خانوادگی، وضعیت اجتماعی و سیاسی شمال ایران در دوره انقلاب مشروطه و حضور قوای روس در ولایت آذربایجان و در شمال غرب ایران آگاهی بخش است، بلکه اطلاعات مفیدی درباره بازرگانی و تجارت فرامنطقه ای در این دوره به دست می دهد. «خاطرات حاج محمد تقی جورابچی» هم چنین شامل مشاهدات ارزشمندی در زمینه زندگی شخصی و اجتماعی، در تبریز و رشت و به طور کلی در شمال آذربایجان و گیلان است؛ یعنی دو منطقه عمده فعالیت های انقلابی در آن زمان. از خلال این خاطرات آشکار می شود که اگر چه انقلاب مشروطیت رخدادی مهم بوده، اما تنها عامل دغدغه بازرگانان نبوده و کلیت زندگی روزمره ایشان را در بر نمی گرفته و تحت الشعاع قرار نمی داده است.
نمایشنامه نویسی در ایران (جلد اول: از آغاز تا سال 1370)
نویسنده: حسین فرخی
464 ص، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1386، چاپ اول
این کتاب، جلد اول از مجموعه ای است که به بررسی و تحلیل نمایشنامه نویسی در ایران و هم چنین نمایشنامه هایی که تاکنون به چاپ رسیده است می پردازد. برای تمامی نمایشنامه ها، تا حد امکان، شناسنامه کاملی از اثر (نام نمایشنامه، نویسنده، تاریخ نگارش، سال چاپ، ناشر، تیراژ و تعداد صفحات) ارائه شده و سپس مشخصات متن، شامل تعداد پرده ها یا تابلوها و صحنه ها و اسامی شخصیت های نمایشنامه و گاه مشخصات و تاریخ اجرا ذکر گردیده است. سرانجام، خلاصه هر نمایشنامه همراه با تحلیل آن آمده است. نویسنده در این مجموعه نشان می دهد که چگونه نمایشنامه نویسان ایران در چند دهه اخیر، بیش از انتقال تکنیک های نمایشنامه نویسی غربی، به انتقال مفاهیم و آداب و سنن و در مجموعه روح حاکم بر فرهنگ غربی پرداخته و از آداب و سنن و فرهنگ پررمز و راز ایران در امر نمایشنامه نویسی غفلت کرده اند. او سعی کرده است با رجوع به آثار نمایشنامه نویسان ایران و تحلیل آنها با نگاهی نقادانه، به بررسی علل رکود نمایشنامه نویسی در کشور ما و فقدان چهره های ممتاز وشاخص در این هنر بپردازد.
شوروی و جنبش جنگل
(یادداشت های یک شاهد عینی)
نویسنده: گریگور یقیکیان
به کوشش: برزویه دهگان
584 ص، تهران: نشر اختران، 1386، چاپ اول
یادداشت های «گریگور یقیکیان» از جمله نوشته های با ارزش درباره وقایع جنبش جنگل، از هنگام ورود قوای ارتش سرخ به گیلان (28 اردیبهشت 1299 خورشیدی) است. حضور نویسنده در گرماگرم وقایع و ارتباط او با رهبران نهضت جنگل و قوای شوروی، به مطالب او، اعتبار و سندیت می بخشد. بخش نخست این یادداشت ها، اولین بار در سال 1300 خورشیدی، با عنوان «هفده ماه انقلاب در گیلان»، در ده شماره روزنامه «ستاره ایران» منتشر شد. سپس نویسنده تمامی نوشته خود را بازنویسی کرد و با تغییراتی، در سال های 1322 تا 1324 خورشیدی، در روزنامه «ایران کنونی»، مجددا منتشر کرد. این مجموعه یادداشت ها، شامل سه پیوست است. پیوست اول، ترجمه یادداشت های «گائوک»، یکی از یاران وفادار «میرزا کوچک خان» است. «گائوک» همراه «میرصالح مظفرزاده» از جانب «میرزا کوچک خان» به شوروی رفته بود تا شکایت رهبر نهضت جنگل از کمونیست ها و نیروهای شوروی مقیم جنگل را به گوش زمامداران شوروی برساند. «یقیکیان» این یادداشت ها را به دست آورد و در روزنامه «ایران کنونی» منتشر کرد. پیوست دوم، شرح ملاقات «احسان الله خان» با یکی از بارزسان ارتش سرخ است. گوشه هایی از خاطرات شخصی «یقیکیان» از بلشویک هایی که در وقایع جنگل نقش داشتند در پیوست سوم آمده است.
تدبیر قانونی در سن ازدواج
مروری بر سن بلوغ و ازدواج در فقه و قوانین موضوعه ایران
نویسنده: لیلی بروجردی
220 ص، تهران: انتشارات اطلاعات، 1386، چاپ اول
از منظر حقوقی، مقوله بلوغ عمدتا در حقوق مدنی و به ویژه در بحث از حقوق خانواده عنوان می شود. این مقوله با شروع قانونگذاری مدرن در ایران و در جریان تدوین قانون مدنی در مباحث قواعد عمومی قراردادها و نکاح مطرح شد. از سوی دیگر، در فقه امامیه، فتوای مشهور که فقهای بزرگ قدیم و جدید برآنند و حتی ادعای اجماع نموده اند، این است که دختر در نه سالگی و پسر در پانزده سالگی بالغ می شود. با پیروزی انقلاب اسلام و تحول در نظام حقوقی و قضایی ایران، سن بلوغ و ازدواج بر اساس حکم فقه تعیین شد. این مسئله بحث های گوناکونی را با توجه به واقعیت های موجود در جامعه کنونی ایران و مشکلات ناشی از آن در عمل، دامن زد. در کتاب حاضر، نویسنده ضمن پرداختن به جوانب و ابعاد این موضوع، مراحل گوناگون بازنگری در سن ازدواج در نظام قانونگذاری کنونی ایران را بررسی کرده است.
دانشنامه زبان و ادب فارسی: جلد دوم (برندق خجندی- حیرتی تونی)
به سرپرستی: اسماعیل سعادت
766 ص، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1386، چاپ اول
این کتاب، جلد دوم از مجموعه «دانشنامه زبان و ادب فارسی» است که با مدخل «برندق خجندی» آغاز می شود و با مدخل «حیرتی تونی» به پایان می رسد. این مجموعه، مهم ترین اطلاعات ادبی فارسی را به صورت مقالاتی در موضوعات رجال و کتب ادبی، دستور زبان، اصطلاحات عرفانی، معانی و بیان، عروض و قافیه، قالب های شعری، سبک های ادبی، زبان های ایرانی، انواع ادبیات، ادبیات پیش از اسلام، اسطوره های ایرانی، ادبیات معاصر و … در اختیار خوانندگان قرار می دهد.
اسنادی از روابط ایران وترکیه: 1937-1922
گردآورنده: نظام دهنوی
367 ص، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1386، چاپ اول
این مجموعه، شامل 329 سند ارزشمند از روابط میان ایران و ترکیه در فاصله سال های 1922 تا 1937 میلادی است. این اسناد در سه فصل تدوین شده است. فصل اول، اسناد روابط سیاسی را در بر می گیرد. از میان این اسناد، 48 سند مربوط به فعالیت های «اسماعیل آقا سمیتقو» در سال های 1302 تا 1309 خورشیدی است. 46 سند در این فصل، به قیام آرارات (آگری داغ) می پردازد. 21 سند درباره قیام «شیخ سعید» است. 6 سند به پیوند کمیته «خون بون» و قیام آرارات و 4 سند به قیام «درسیم» مربوط است. در مجموع در فصل اول، 131 سند به مسائل ایلات و عشایر و حوادث مرزی می پردازد. موضوع 6 سند نیز پان ترکسیم و تبلیغات ناسیونالیستی ترکیه در ایران است. در فصل دوم، 36 سند در زمینه روابط اقتصادی ایران و ترکیه گردآوری شده است. فصل سوم کتاب، شامل 29 سند درباره روابط فرهنگی ایران و ترکیه است.
عشق و جنایت در سیسیل
نویسنده : لوئیجی کاپوآنا
مترجم : بهمن فرزانه
تاریخ چاپ : ۱۳۸، ناشر: ققنوس، قیمت : ۳۹۰۰۰ ریال
عشق و جنایت در سیسیل مشهورترین اثر لوئیجی کاپوآنا نویسنده ایتالیایی است که در سال گذشته با ترجمه بهمن فرزانه- مترجم اثر مشهور صد سال تنهایی- ورد بازار کتاب ایران شد. داستان “عشق و جنایت در سیسیل” همانگونه که از نامش پیداست در محدوده سیسیل می‌گذرد. ناحیه‌ای که حالا دیگر نامش با جرم و جنایت و مافیا یکی شده و نام بردن از هر کدام دیگری را در ذهن تداعی می‌کند.
لوئیجی کاپوانا که رمان “عشق و جنایت در سیسیل” شاهکار ادبی‌اش محسوب می‌شود، برای ورود به تار و پود ماجرا و عمق وجودی شخصیت ها نهایت تلاشش را به کار گرفته و تصویری ارایه داده است که ناخودآگاه تاثیر عجیبش را می‌گذارد و نام او را بیش از پیش در ذهن ثبت می‌کند. نام نویسنده و مترجمی توانا چون بهمن فرزانه به خودی خود اعتماد مخاطب را در پی دارد. مترجمی که بخش عظیمی از شناخت ادبیات جهان را مدیون او هستیم.
دارند در می‌زنند
نویسنده : منیرالدین بیروتی
تاریخ چاپ : ۱۳۸۶، ناشر: ققنوس، قیمت : ۱۷۰۰۰ ریال
“دارند در می‌زنند” عنوان مجموعه داستانی از منیرالدین بیروتی است که در سال گذشته توسط انتشارات ققنوس به بازار کتاب عرضه شده است. بیروتی که سال پیش موفق به کسب جایزه ادبی گلشیری به خاطر رمان “چهار درد” شد، در این مجموعه داستان هم رگه‌هایی از حال هوای آن کتاب را به مخاطب آثارش ارائه می‌دهد. حضور نویسنده‌ای که در جست‌وجوی کشف حقیقت موقعیت‌ها و لحظات است یا نویسنده‌ای که به دنبال کامل کردن روایت خود از روایت‌های کوچک و به هم ریخته دیگران است، از جمله ویژگی‌های بارز این مجموعه است.
“دارند در می‌زنند” مجموعه‌ای است که بیشتر دغدغه واکاوی انسان‌ها و بررسی کنش‌های آنها در موقعیت‌های متفاوت را دارد و انسان پدیده‌ای است که در مرکز جهان داستانی منیرالدین بیروتی قرار دارد. “دارند در می‌زنند” مجموعه‌ای است از تلاش‌ها و دغدغه‌های انسان‌هایی درگیر انتخاب، چه کرده و چه ناکرده! منیرالدین بیروتی متولد 1349 با مجموعه داستان “تک خشت” جایزه بهترین مجموعه داستان اول سال 83 بنیاد گلشیری را از آن خود کرد. او سال‌ها پیش داستان‌هایش را در مطبوعات منتشر می‌کرد. رمان “چهار درد” او برنده بهترین رمان سال 85 بنیاد گلشیری شد.
بعد از مرگ هنوز می‌میرم
نویسنده: فتح الله بی نیاز
تاریخ چاپ : ۱۳۸۶، ناشر: آوای کلار، قیمت : 20000 ریال
فتح‌الله بی‌نیاز که پیش از این داستان‌های حلقه نفوذ ناپذیر گرگ‌های خاکستری، علیا حضرت فرنگیس، عطش ماندگار، افعی‌ها خودکشی نمی‌کنند، ملاقات با مسیح و… را در کارنامه خود دارد، داستان “بعد از مرگ هنوز می‌میرم” را به چاپ رسانده است.
در این کتاب نیز چون آثار دیگر بی‌نیاز، سعی شده تا داستان به مجمل‌ترین شکل ممکن و با استفاده از کمترین کلمات، منظور خود را به خواننده برساند، در حالی که از فضاسازی، شخصیت‌پردازی و فراز و فرود و پایان نیز غافل نباشد .شیوه روایی داستان اول شخص است و موضوعی اجتماعی با درونمایه‌های عاطفی دارد.
نشریات
آناهید؛ ویژه‌ی شعر امروز ایران
نخستین شماره دوره‌ی جدید “آناهید” ویژه شعر امروز ایران منتشر شد.
در یادداشت سردبیر به قلم محمدحسین دهقان آمده است: “آناهید” تولد خویش را (دوره جدید) با حضور شاعران زنده سه نسل جشن می‌گیرد و اگر عمری باقی بود، اهداف نهایی و خواست جمعی خود را که همانا پرداختن به واژه و ادبیات، به ویژه شعر باشد، متمرکز خواهیم کرد.
بخش نخست شعرهای نشریه با آثاری از: جواد مجابی، کیومرث منشی‌زاده، شمس لنگرودی، حافظ موسوی و شهاب مقربین همراه است.
پس از نوشته‌هایی با عنوان “وداع با منصور برمکی” و “شعرهای بیژن جلالی و روزی از روزهای دی‌ماه بی‌دوست”، ترجمه چند شعر از کژال احمد - شاعر زن کرد - به قلم سیدعلی صالحی ارایه شده است.
در بخش الفبای چهره‌ها نیز شعرهایی از: محمد آشور، اکبر اکسیر، علیرضا بهنام، منصور بنی‌مجیدی، ابوالفضل پاشا، رضا حیرانی، آفاق شوهانی، فریاد شیری، آیدا عمیدی، ناهید کبیری، داوود ملک‌زاده، لادن نیک‌نام، کوروش همه‌خانی و… به چاپ رسیده‌اند.
فراخواندن تاریخ به متن قرائت امروزین درباره‌ی مجموعه‌ی شعر “به وقت البرز” سروده مهرنوش غلامعلی به قلم پگاه احمدی و دو یادداشت از قربانعلی و روجا چمنکار درباره مجموعه شعر”فقط همین نیست” سروده منیره پرورش، از دیگر بخش‌های این نشریه‌اند، که با شعرهایی در بخش الفبای روزنه پی گرفته شده است.
”آناهید” (شماره‌ی اول دوره جدید و شماره‌ی 14 پیاپی) با صاحب‌امتیازی و مدیرمسؤولی فریبا میرزامحمدنیا در 71 صفحه منتشر شده است.
پایاب ؛ ویژه‌ی اکبر رادی
شماره‌ی جدید فصلنامه‌ی “پایاب” ویژه اکبر رادی منتشر شد. در بخش یک چهره این نشریه، نمایشنامه‌ای منتشرنشده از این نویسنده، گفت‌وگویی با او در پاسخ به پرسشنامه گروه پژوهشی دانشگاه گیلان، که به نوعی شناخت‌نامه اوست، و همچنین یادداشتی از رادی به چاپ رسیده‌اند.
در ادامه نیز به همراه تقدیم چند شعر به اکبر رادی از: سهند آقایی، محمدرضا مدیحی و فؤاد نظیری، یادداشت‌هایی از: یدالله آقاعباسی، حسن اصغری، میهن بهرامی، مجید دانش‌آراسته، محمود راجی، رضا شیرمرز، فرامرز طالبی، محمود طیاری، ناصح کامکاری، محمود معتقدی و محمد یعقوبی درباره این نمایشنامه‌نویس که دی‌ماه سال گذشته از دنیا رفت، به چاپ رسیده است. فصلنامه فرهنگ، هنر و ادبیات ”پایاب” (دوره جدید، شماره‌ی 17 پی در پی) با مدیرمسؤولی صبا خسروی و زیر نظر محمدرضا مدیحی در 130 صفحه انتشار یافته است.
شماره جدید نشریه ادبی شوکران
شماره جدید دوماهنامه‌ی ادبی “شوکران” ویژه اسفند 86 و فروردین 87 در آستانه نوروز منتشر شد. شماره سی‌ام این نشریه با طنزهای منتشرنشده‌ای از عمران صلاحی و خاطرات منتشرنشده زندان احمد عاشورپور به قلم سیدفرید قاسمی همراه است.
گذری در تاریخچه نوروز، یادداشتی درباره فروغ فرخزاد، ناشران ایرانی و کپی‌رایت، بانوی ایرانی فراتر از خودباوری، گزارشی از رونمایی مجموعه “هفت رخ فرخ ایران” و همچنین گزارشی از خانه چارلز دیکنز در لندن، از دیگر بخش‌های نشریه‌اند.
همچنین شعرهایی از: پوران فرخزاد، بهاءالدین خرمشاهی، کریم رجب‌زاده، هایده حسین‌زاده (بهرامی)، چیستا یثربی، سیدرضا علوی، سیروس نیرو، داوود ملک‌زاده، کیوان مهرگان، رسول یونان، واهه آرمن، یاسین نمکچیان، ساعد مشکی، علی عبداللهی، علیرضا بهرامی، فاضل ترکمن، اکبر اکسیر، صلصال گیلانی، مختار شکری‌پور و حسن همایون در این شماره به چاپ رسیده‌اند.
در بخش شعر جهان نیز تانکا با ترجمه احمد پوری، شعر کردستان عراق با ترجمه شکری‌پور، شعرهایی از روزه آوسلندر با ترجمه علی عبداللهی و همچنین شعرهایی از جفری گریگسون با ترجمه پوران کاوه منتشر شده‌اند.
”شوکران” با صاحب‌امتیازی، مدیرمسؤولی و سردبیری پونه ندائی منتشر می‌شود، که سرمقاله این شماره را به شعرهایش اختصاص داده است.