شیرین کریمی
سی و دومین شماره زنستان با گرامیداشت پروین پایدار منتشر شد. در این شماره ضمن معرفی آثار و زندگی مهین پایدار، مقالاتی نیز در مورد وی به چاپ رسیده است.
به نوشته زنستان پروین پایدار در سال 1328 در تبریز به دنیا آمد. او با همسرش، سروش جوادی وقتی در دانشگاه تهران دانشجو بود آشنا شد. آن ها بعد از ازدواج اول ایران را به مقصد لندن و جهت ادامه تحصیل ترک کردند.
در ادامه این معرفی نامه می خوانیم: “اواخر دهه 70 میلادی از جهات بسیاری قابل توجه بود. طبقه روشنفکر ایرانی، به شدت سیاسی شده و نارضایتی های سیاسی و اجتماعی و نا آرامی رو به افزایش بود. سنت گرایان با حلقه آکادمیک در چالش بودند و پست مدرنیسم در تمام شاخه های مباحث روشنفکری از جمله سیاست و فمینیسم رو به شکل گیری و گسترش بود. این عوامل ابزاری در شکل دادن توجه ویژه پروین در مسیری نوین به سوی مسائل زنان به طور عام و زنان ایران به طور خاص در طول همان دوران بودند.
کمی بعد از انقلاب ایران، پروین کار با یک گروه کوچک زنان فعال ایرانی در لندن را آغاز کرد… پروین نقش منتقد نسبت به موقعیت زنان ایرانی ورای هرگونه نقسیم بندی ایدولوژیکی و مذهبی ایفا کرد. سال ها فعالیت و درگیری و ایفای نقش به طور گسترده در مسایل زنان ایرانی همه جلوه متفاوتی از این باور پایه ای و پخته و شفاف و موثر بود.“
به نوشته زنستان “پروین شروع به تشریک مساعی با افسانه نجم آبادی در نوشتن اولین کتاب در باره مسئله زنان ایرانی کرد. کتاب «در سایه اسلام» توسط نشر « زد» در سال 1982 منتشر شد. پایداری فوق العاده اش و قدرت تمرکز اش حیرت انگیز بود. او ساعت های متمادی بدون هیچ توقفی بر روی تز دکترایش، مقاله ها و غیره کار می کرد”.
در ادامه این معرفی نامه می خوانیم: “با ادامه تحصیل نیمه وقت او دکترایش را در سال 1990 گرفت که اساس آن نوشته های او درباره «زنان ایرانی در پروسه سیاست در قرن بیستم» بود.در سال 1997 او به عضویت در «دبلیو یو اس» به عنوان مسئول تیم تحصیلات و آموزش پناهجویان درآمد. در طول دوره 8 ساله در این سازمان، پروین این گروه کوچک را به سازمان ترویج تحصیلات و آموزش پناهجویان بسط داد و به یکی از دو بخش اصلی و بعد از ان یکی از سازمان های نیمه مستقل زیر چتر «دبلیو یو اس» تبدیل کرد. در سال 1995 اثر اصلی او «زنان در پروسه سیاسی ایران در قرن بیستم» توسط انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر شد. این اثر درموارد بسیاری به عنوان کتاب منبعی در باره تاریخ زنان ایران ستایش شد و به گفته نیکی کدی «بهترین کتاب در باب زنان خاورمیانه در هر کشوری» است.”
پروین پایدار”در سال 2002 از طرف یونیفم که از او به نیویورک دعوت می کرد برای مصاحبه ای برای پستی در یونیفم جهت برنامه ریزی ای در افغانستان فراخوانده شد…. او کار خود را در افغانستان در اوریل 2002 آغاز کرد. در ژانویه ی 2003 هنگامی که او و همسرش در لس انجلس برای یک دیدار خانوادگی بودند، غده ای بدخیم در زیر بازویش تشخیص داده شد. دوره سختی بخصوص برای پروین و خانواده اش بود زیرا مادر پروین هم می بایست در همان زمان تحت عمل جراحی قرار می گرفت. پروین کمی بعد از عمل جراحی و خارج کردن غده به کابل باز گشت…او کار در افغانستان را تا جولای 2003 وقتی تومور بدخیمی در سرش پیدا شد ادامه داد. او برای خارج کردن تومور به لس انجلس رفت و درمان را در آنجا دنبال کرد و زمانی تصمیم به ماندن گرفت که برایش مشخص شد ماندن در کنار 4 خواهرش در لس انجلس و تمرکز روی درمان بیماری بهترین گزینه برای اوست.
27 ماه پایان زندگی پروین در لس انجلس هم داستانی از اشتیاق او و قدرت اش در مبارزه با بیماری اش بود. او نا امید نشد و درپی هر درمان موجهی بود اما همزمان خود را برای هر احتمالی آماده می کرد. وقتی در چند هفته ی باقی مانده به عمرش مشخص شد که هیچ درمانی برایش وجود ندارد، مرگ را با بزرگواری و اشتاق خارق العاده ای پذیرفت. آخرین کلمات او به دوستان و خانواده اش نشان دهنده این آرامش و بزرگی اش در پایان زندگی بود. او علی رغم چهار عمل جراحی سنگین درد زیادی را متحمل نشد.او در پنجشنبه 20 اکتبر چند روز بعد از اینکه در کما فرو رفت با آرامش و در میان دوستان و خانواده اش درگذشت. او تولد 56 سالگی شان را تنها چند هفته قبل در جمع خانواده و همسر اش جشن گرفت.
زنستان همچنین در این ویژه نامه به درج مقالاتی در ارتباط با زندگی و اندیشه های پروین پایدار مبادرت کرده که از جمله می توان به نوشته های الهام قیطانچی، هاله افشار، الیز ساناساریان، ناهید کشاورز، نیره توحیدی، نوشین احمدی خراسانی و مهین متین اشاره کرد.
نیکی کدی، نویسنده سرشناس نیز در مورد پروین پایدار مطلبی دارد که مقدمه آن در زنستان چنین آمده: “کتابها و مقالات خانم پروین پایدار، چه آنهایی که با نام مستعار و چه آنهایی که با نام حقیقی انتشار یافته اند، جزو آثار پیشگامی در حوزه تاریخ و موقعیت زنان ایران محسوب میشوند که تاثیری اصیل و تخمین ناپذیر در این حوزه داشته اند.
آثار ایشان هنوز هم مورد مطالعه و ارجاع علاقمندان به موضوع زنان قرار می گیرند. احترام بیش از حد من به تحقیقات خانم پروین باعث شد که مقاله ای را که ما با هم مشترکا نوشته بودیم به عنوان فصلی در کتاب جدیدم بنام «زنان در خاورمیانه: گذشته و حال» گنجانیده و کتاب را به ایشان اهداء کنم. در گذشت خانم پایدارضایعه ای سهمناک هم برای محققان و دانشجویان ایران شناسی است و هم برای اقوام و دوستان ایشان.”