هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
P.O.Box 94000 creteil cedex
France10014
می نویسم: توقف به فرمان نشانه ها
بهروز شیدا
سوئد، نشر باران، چاپ اول 2008/ 1386
کتاب می نویسم: توقف به فرمان نشانه ها سیزدهمین اثر بهروز شیدا، منتقد و پژوهشگر ادبی ساکن سوئد است که تاکنون کتاب های متنوعی از وی در زمینه های مختلف ادبی منتشر شده است، از جمله در سوک آبی آب ها(مجموعه جستارهای ادبی)، از تلخی فراق تا تقدس تکلیف(نگاهی بهجاپای عناصر فرهنگ ایرانی بر چهارده رمان پس از انقلاب)، گمشده در فاصله دو اندوه(مجموعه مقاله ها) و تراژدی های ناتمام در قاب قدرت(خوانش ها و پژوهشها)
می نویسم: توقف به فرمان نشانه ها در ده جستار تنظیم شده و به موضوع های متنوعی در زمینه نقد ادبی و هنری می پردازد. مانند پنج مکتب رمان نویسی فارسی، رئالیسم قرن هیجدهم و قرن نوزدهم، جریان سیال ذهن، رمان نو فرانسوی، رمان پسامدرنیستی؛ فضای دهه 1340 هجری شمسی در چهار رمان فارسی و هشت فیلم بلند ایرانی، رابطه سینمای ایران و رمان فارسی؛ زنان در ادبیات ایران و ریخت شناسی قصه های سریال های سیمای ایرانی.
اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری
نویسنده: فرشاد مؤمنی
376 ص، تهران: انتشارات نقش و نگار، 1386، چاپ اول
تعدیل اقتصادی، یکی از مهم ترین و اثرگذارترین تحولات اقتصادی تاریخ معاصر ایران است که در حساس ترین دوران و استثنایی ترین شرایط کشور به اجرا گذارده شد. گستردگی طیف نظرات و مواضع در باب علل و عوامل این تجربه تلخ، ناموفق و خسارت بار از یک سو، و محدودیت مطالب منتشر شده درباره این موضوع به منابع ترجمه شده و عدم توجه به نتایج اجرایی آن در کشورهای مختلف از جمله ایران، از انگیزه های مهم نویسنده در تالیف کتاب حاضر است. موضوع این کتاب عمدتا ناظر بر برنامه های سنتی تعدیل ساختاری است؛ برنامه هایی که با مشابهت بسیار و تفاوت های اندک در طی دهه های 1980 و 1990 در اکثر کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران به اجرا درآمد. کتاب «اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری»، سندی است تاریخی که نشان می دهد سیاست های ناسنجیده اقتصادی و نتایج خسارت بار آنها، نه به دلیل نبود نظرات کارشناسانه و متناسب با شرایط بومی ایران، بلکه به دلیل نادیده گرفتن آنهاست.
روشنفکری دینی و چالش های جدید
نویسنده: ابراهیم یزدی
280 ص، تهران: انتشارات کویر، 1386، چاپ اول
این کتاب مجموعه ای از مقالات، گفتگوها، مصاحبه و نوشته های نویسنده درباره جنبش بیداری، اصلاح گری، نوگرایی و روشنفکری دینی در ایران و بعضا در سایر کشورهای اسلامی و همچنین پرسش ها و چالش های جدیدی است که در حال حاضر در مقابل جنبش روشنفکری دینی قرار دارد. عناوین بعضی از مباحث و نوشته های این مجموعه عبارتنداز: «نوگرایی دینی»، «روشنفکری دینی و چالش های جدید»، «روشنفکری دینی، سنت و مدرنیته»، «مردم سالاری و روشنفکری دینی»، «روشنفکری دینی و سکولاریسم»، «روشنفکری دینی و جریان ملی – مذهبی»، «موانع تحقق حقوق بشر در کشورهای اسلامی» و «بزرگترین آفت حکومت به نام دین».
لب لباب معنوی: انتخاب انتخاب مثنوی
تالیف: ملا حسین واعظ کاشفی
تصحیح و پیشگفتار: عبدالکریم سروش
618 ص، تهران: موسسه فرهنگی صراط، 1386، چاپ اول
این کتاب به کوشش «ملاحسین واعظ کاشفی» گردآوری و تدوین شده است. او که از عارفان برجسته نیمه دوم قرن نهم و آغاز قرن دهم هجری قمری به شمار می آید، ابتدا گزیده ای از «مثنوی» را با نام «لباب المعنوی» گردآوری کرد و سپس آن گزیده را گزیده تر و کوتاه تر نمود و نام «لب لباب معنوی» بر آن نهاد. راهنمای کاشفی در انتخاب و تلخیص و تدوین «لب لباب»، همان تقسیم بندی آشنا و کهن صوفیان است که دینداری را به اقسام سه گانه «شریعتی»، «طریقتی» و «حقیقتی» تقسیم می کردند. «کاشفی» هم «لب لباب» را به سه «عین» و هر «عین» را به چند «نهر» و هر «نهر» را به چند «رشحه» تقسیم کرده است. «عین اول» در بیان جوامع اطوار شریعت است، «عین دوم» در بیان دقایق اسرار طریقت و «عین سوم» در بیان لوامع انوار حقیقت. «کاشفی» در مؤخره «لب لباب»، این گزیده را انبانی از جواهر مثنوی می شمارد تا ناآشنایان و شنا نآموختگان بحر مثنوی، از ساحل این دریا، بی بهره و تهی دست بازنگردند.
فرهنگ پیشه ها
جلد اول: واژه نامه توصیفی دوزندگی
نویسنده: شهرداد میرزایی
328 ص، تهران: پژوهشگاه مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، 1386، چاپ اول
این کتاب که جلد اول از مجموعه «فرهنگ پیشه ها» است، به معرفی و توصیف واژه ها و اصطلاحات رایج در حوزه دوزندگی و خیاطی در ایران اختصاص دارد. آشنایی با این واژه ها و اصطلاحات که بیشتر عامیانه هستند، خواننده علاقمند را با فرهنگ و زبان یکی از اصناف سنتی در جامعه ایران آشنا می کند. این فرهنگ، نمونه ای از غنای زبان فارسی و توانایی های آن است و حکایت از وجود واژه های زیاد و گوناگون در یکی از پیشه های رایج در ایران دارد.
فرهنگ پیشه ها
جلد دوم: واژه نامه توصیفی کفش گری
نویسنده: شهرداد میرزایی
220 ص، تهران: پژوهشکده مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی، 1386، چاپ اول
در جلد دوم از مجموعه ارزشمند «فرهنگ پیشه ها»، واژه ها و اصطلاحات رایج در میان کفاشان و کفش سازان ایرانی معرفی و توصیف شده است. این فرهنگ، چگونگی پیدایش، شکل گیری، اشتقاق و ترکیب سازی را در زبان گروهی از پیشه وران ایران تصویر می کند.«واژه نامه توصیفی کفش گری»، نشان دهنده گستره و توان زبان عامیانه فارسی در ساخت واژه ها از یک سو، و اهمیت و ضرورت شناخت وضع موجود آنها از سوی دیگر است.
همای معرفت: زندگینامه و آثار استاد جلال الدین همایی
نویسنده: میترا هاشمی
355 ص، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1386، چاپ اول
استاد «جلال الدین همایی» که در فاصله سال های 1278 تا 1359 خورشیدی می زیست، از برجسته ترین مشاهیر علمی، ادبی و فرهنگی ایران در صد سال اخیر است. او که علاوه بر احاطه بر ادبیات فارسی و عرب، در فقه، فلسفه، کلام و عرفان دانش گسترده ای داشت، زیبنده لقب «علامه» است. «همایی» سال ها در دانشگاه تهران تدریس، و شاگردان برجسته ای تربیت کرد. او میراث گرانبهایی در حوزه ادبیات، عرفان و تاریخ از خود به یادگار گذاشت. در کتاب «همای معرفت»، زندگی و آثار این استاد فرزانه و فقید کشورمان به علاقمندان معرفی می شود.
استاد عبدالله جهان پناه و آثار او
نویسنده: حبیب الله نصیری فر
674 ص، تهران: انتشارات بدرقه جاویدان، 1385، چاپ اول
این کتاب مجموعه آثار استاد «عبدالله جهان پناه»، از مشاهیر برجسته موسیقی سنتی ایران است. او علاوه بر تنظیم و نوشتن ردیف های «آقا حسینقلی» و «علی اکبر خان شهنازی»، آهنگ های زیبا و به یادماندنی برای دوره عالی ویولون ساخت که هر کدام از آنها از ذوق سرشار و خلاقیت سازنده اش حکایت می کند. این مجموعه شامل تمام آهنگ هایی است که استاد «جهان پناه» در سال های طولانی فعالیت خود برای تصنیف های گوناگون ساخته؛ تصنیف هایی که به وسیله مشهورترین ترانه سرایان معاصر ایران سروده شده و به وسیله خوانندگان برجسته و نامدار موسیقی ایران اجرا گردیده است.
تاریخ جامع تصوف کردستان
نویسنده: کمال روحانی
400 ص، پیرانشهر: نشر سامرند، 1385، چاپ اول
در این پژوهش، نویسنده پس از سیری کوتاه در تاریخ تصوف و اندیشه ها و مکاتب صوفیه از قرن دوم هجری تا زمان حال، به بررسی مفصل تاریخ و اندیشه دو فرقه «نقشبندی» و «قادری» در کردستان پرداخته است. او ضمن بررسی سیر تاریخی دو طریقت نامبرده، تاثیرات آنها در حوزه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را مورد توجه قرار داده و خاندان ها و بزرگان «نقشبندی» و «قادری» را معرفی کرده است.
سفرنامه مکه معظمه: 1261-1262 ش
نویسنده: میرزا عبدالحسین افشار ارومی
به کوشش: رسول جعفریان
280 ص، تهران: نشر علم، 1386، چاپ اول
نویسنده این سفرنامه، «میرزا عبدالحسین خان میرپنجه افشار»، اهل ارومیه و از ایل افشار ارومی است. او که از صاحب منصبان نظامی اواخر دوره قاجار شمرده می شود، در 25 شعبان سال 1299 ه. ق (تیرماه سال 1261 خورشیدی) از تهران حرکت کرده و از طریق قزوین، رشت، انزلی، بادکوبه، تفلیس واستانبول به جده و سپس به مکه رفته و با پایان یافتن اعمال حج، در 18 جمادی الثانی سال 1300 ه.ق (اردیبهشت 1362 خورشیدی) از طریق عراق و کرمانشاهان به تهران بازگشته است. سبک نگارش« میرزا عبالحسین» به اصطلاح روزنامه ای، یعنی روزانه است که آن زمان سبکی شناخته شده و رایج در ادبیات سفرنامه نویسی بود. بنابراین گزارش سفر ده ماهه او، تقریبا به طور کامل و بدون یک روز افتادگی در این سفرنامه آمده است. «سفرنامه مکه معظمه»، اطلاعات ارزشمندی درباره راه های حج، اوضاع مکه و مدینه و شهرهای ایران در اواخر دوره قاجار در اختیار علاقمندان قرار می دهد. نویسنده از سفر و دیدن مکان ها و ساختمان های گوناگون لذت بسیار برده، در شهرهای مختلف در تفرج و گردش دائمی بوده است است؛ گردشی که به قول او برایش «بصیرت» آورده است. از این رو کلماتی مانند «تماشا» و «گردیدن» از پراستعمال ترین کلمات این سفرنامه اند.
تاملی درباره ایران
جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران
نویسنده: سید جواد طباطبایی
729 ص، تبریز: انتشارات ستوده، 1386، چاپ اول
این کتاب، بخش دوم از جلد دوم مجموعه «تاملی درباره ایران» است که بخش نخست آن پیش تر با عنوان فرعی «مکتب تبریز و مبانی تجدد خواهی» منتشر شده بود. در این بخش نیز، نویسنده توجه ویژه ای به آشکار شدن نشانه های بحران در نظام خودکامه، تکوین نطفه آگاهی ملی و تاریخ پدیدار شدن مفاهیم نوآیین و تحول آن ها کرده و کوشیده است این وجه مهم از تاریخ معاصر ایران را که با اصلاحات «عباس میرزا» در دارالسلطنه تبریز آغاز شده بود دنبال کند. کتاب شامل نه فصل با این عناوین است:1- بحران خودکامگی و بسط آگاهی نوآیین، 2- بحران آگاهی و پدیدار شدن مفاهیم نوآیین، 3- نظریه اصلاح دینی، 4- نخستین رساله در اصلاح نظام حقوقی، 5- دیدگاه های نو در اندیشه سیاسی، 6- دیدگاه های نو در اندیشه اقتصادی، 7- نظریه مشروعه خواهی اهل دیانت، 8- نظریه مشروطه خواهی اهل دیانت، 9- میرزای نائینی و نظریه مشروطیت ایران.
خرابکاری عاشقانه
نویسنده: امیلی نوتومب
مترجم: زهرا سدیدی
ناشر:مرکز، چاپ :1386، قیمت: 20000 ریال
خرابکاری عاشقانه سومین اثری است که از امیلی نوتومب نویسنده بلژیکی در ایران ترجمه و منتشر می شود. کتاب های قبلی نوتومب - با نام های«ترس و لرز» و «مرکور» - آثار چندان قوی و تاثیرگذاری از آب در نیامدند و همین مساله باعث شد اغلب مخاطبین با همان ذهنیت های پیشین سراغ خواندن این کتاب بروند. ولی خرابکاری عاشقانه با روایتی خطی و ساده اثری به مراتب فراتر از انتظار خواننده را برآورده می کند. ”املی نوتومب” در خرابکاری عاشقانه به روایت خاطرات جالب کودکی دختری اروپایی الاصل می پردازد که به خاطر شغل پدرش سال های اولیه کودکی اش را در ژاپن گذرانده و حال به پکن آمده است. دختری با روحیاتی پسرانه و سرکش که در گیرودار شیطنت های دوران کودکی و نوجوانی به دختر دیگری (النا) دل می بازد و کشمکش های عاشقانه ای را تجربه می کند.
قمری غمخوار در شامگاه خزانی
هزار و یک هایکوی پارسی
سیدعلی صالحی
۴۱۲ ص، انتشارات نگاه، چاپ اول 1386، تیراژ ۳۳۰۰ نسخه
هزار و یک هایکوی پارسی سیدعلی صالحی در کتابی با نام «قمری غمخوار در شامگاه خزانی» منتشر شد. صالحی در مقدمهی این این کتاب که با طرحهایی بهقلم خودش همراه است، در مطلبی با عنوان «سفر در سلوک هایکو» آورده است: همه هایکوها یک هایکو بیش نیست و یک هایکو روح پنهان همه هایکوها را در خود حمل میکند. سفر در سلوک هایکو چنینم آموخته است، با اینهمه باز هم از خود پرسیدهام آیا تشدید و ژرفپذیری حساسیتها، آنهم در یکسوم نهایی عمر، به کتمان در گفتن منجر نمیشود و آیا باور به چنین کتمانی مرا به سوی درک و درایت هایکو هدایت نکرده است؟ آغاز حقیقت این راه به چند سال پیش از این بازمیگردد، مدتها بود که شعر هیچ سراغی از من نمیگرفت و تنها سه سطر، سه سطر ساده سروده بودم. “کسی از این راه عبور نخواهد کرد/ جز باد/ که او را نخواهی دید» بنا به راه و رسم همیشه، خیال میکردم بسا پارهای از یک شعر کامل است که فعلا طلایهدار آن به دیدارم آمده است…اما ناگهان دریافتم این چند هجای موجز، خود یک شعر کامل است، مستقل است، اول و آخر است.
«قمری غمخوار در شامگاه خزانی» را می توان اولین دفتر سترگ هایکو در زبان فارسی دانست. کارهایی که پیش از این صورت گرفته بیشتر در زمینه طرح بوده است.
اپرای شناور
نویسنده: جان بارت
مترجم: سهیل سمی
ناشر: ققنوس، چاپ :1386، قیمت: 45000 ریال
اپرای شناور نام اولین رمان جان بارت، نویسنده معاصر امریکایی است که با ترجمه سهیل سمی برای نخستین بار در ایران منتشر شده است. کار نوشتن رمان در یکی از روزهای سال 1954 ضمن معرفی شخصیت اول کتاب با روایت هایی از زبان او – شاید از روز 21 ژوئن 1937- آغاز می شود. روایت، روایت زندگی مردی است که از سال 1919- یعنی 35 سال قبل- در انتظار مرگ است:« بیماری ام انسداد جریان خون در دیواره ی قلب است. معنایش این است که امکان دارد هردم دراز به دراز بیفتم و جانم در برود. بدون هیچ پیش درآمدی؛ شاید پیش از آن که فرصت تمام کردن این جمله را بیابم. شاید هم بیست سال بعد.»
کتاب 30 فصل دارد که در هر بخش، تاد اندروز- شخصیت محوری داستان- روایت هایی فرعی از زندگی اش را تعریف می کند و در خلال این روایت ها به توصیف بخش هایی می پردازد که مدنظرش قرار دارند. روایت هایی که بیش از هر چیز تحت تاثیز دو جریان مهم فکری در امریکای دهه 60 قرار دارند. یکی نیهیلیسم تجربی و دیگری انقلاب در اندیشه ی روابط جنسی.
نکته جالب در باره اولین اثر این نویسنده پست مدرن این است که در ابتدا، تقاضای بارت برای چاپ کتابش به دلیل پایان بندی تلخ از سوی 6 ناشر رد شد. تا اینکه وی به پیشنهاد ویراستارش، کتاب را با پایان بندی مناسب تری برای چاپ به دست ناشر سپرد. بارت سرانجام 11 سال بعد توانست این کتاب را با پایان بندی دلخواهش چاپ کند.
نشریات ادبی
”نگره” ویژه نقد ادبیات داستانی
دفتر سوم نگره ویژه نامه نقد ادبیات داستانی، شامل آثاری از منتقدانی چون مدیا کاشیگر، عنایت سمیعی، فتحالله بینیاز، علیرضا سیفالدینی، امیر احمدی آریان منتشر شد.
عناوین مقالات و نویسندگان ویژهنامه به این شرح است: جزء و جزییات/ عنایت سمیعی؛ شکار فرشتهها/ علیالله سلیمی؛ چرا در ایران ادبیات اعترافی نداریم/ فتحالله بینیاز؛ تنوع فضا و شخصیتها و رویکردهای متفاوت/ الهام عظیم؛ بشهایی آگاهانه از تاریخ و واقعیت/ رسول عبدالمحمدی؛ خاطرهنگاری رکود/ فرشته احمدی؛ جنگل سایههای پچپچه ولولوی تاریک ترس/ شاهرخ تندرو صالح؛ کلمات؛ همین و تمام/ شهلا زرکی؛ پرسشی که در کلام نمیگنجد/ آرش نقیبیان؛ موجودیت ناموجود/ جواد ماهزاده؛ نامگذاری و آفرینش/ سعید طباطبایی؛ آیا این رمان است؟/ علیرضا سیفالدینی؛ آدم خوب مونت پوچیو/ مهین احمدلو؛ آیا آدم مصنوعیها خواب گوسفند برقی میبینند؟/ حسین شهرابی؛ به سوی دریای مرگ/ محسن فرجی؛ ساخته شدن تاریخ/ امیر احمدی آریان؛ سایههای بیپایان/ الهام یکتا؛ بیگانهای از آفتاب، در آفتابی بیگانه!/ جواد عاطفه؛ زیباییشناختی شر با نگاهی به جهان داستانی داستایفسکی/ مدیا کاشیگر.
در مقدمه این نشریه آمده است: « آثار بررسی شده در «نگره» و نقدهایی که پیرامون این آثار بحث میکنند فارغ از هرگونه خط و ربطی و تنها با تکیه بر معیارهای نسبی ادبی، گزینش و منتشر میشوند. قدم زدن روی مرز باریک «چندصدایی» و پرهیز از گزینشهای مطلقگرایانه ممکن است در وهله اول مخاطبی را که به تقسیمبندیهای خودی و غیرخودی و مرزبندیهای ایدئولوژیک عادت کرده دچار بلاتکلیفی کند. چاره این احساس گذرا، استمرار «نگره» بر بیطرفی و حفظ استقلال است تا آنجا که مخاطب نگران «نگره» اطمینان حاصل کند مرز میان چندصدایی بودن و التقاطی شدن در این دفتر محفوظ است.»
“شوکران”
شمارهی جدید دوماهنامهی ادبی «شوکران»، «نیمویژهی عباس صفاری» منتشر شد. شوکران در این زمینه با نوشتههایی از: محمدرحیم اخوت، حسین نوشآذر، لادن نیکنام و… و همچنین زندگینامهی خودنوشت، ترجمهی چند شعر از صفاری و گفتوگو با این شاعر و مترجم همراه است.
در بخشهای دیگر شامل: شعر ایران، شعر جهان، مقالات، داستان خارجی، گزارش، گفتوگو و نقد و بررسی کتاب، «روزنامهنگار کتابفروش» بهیاد پنجاهمین سال درگذشت حسین کوهی کرمانی بهقلم سیدفرید قاسمی، «نخستین قصهی علمی - تخیلی ایران 73 سال پیش چاپ شد» بهقلم محمد محمدعلی، «مردی از روزنه آبی لبخندی» بهیاد اکبر رادی نوشته محمود معتقدی و «گزارشی از مرکز بزرگ اسلامی - عربی کره» را میخوانیم.
شعرهایی از اوکتای رفعت با ترجمه رسول یونان، خوان خلمن با ترجمهی سعید آذین، اریش فرید با ترجمهی خسرو ناقد، ریچارد براتیگان با ترجمهی علیرضا بهنام و داستانی از دوریس لسینگ با ترجمهاسدالله امرایی، دیگر مطالب این نشریهاند.
از جمله دیگر نامهایی هم که از آنها مطالبی ارایه شده، مفتون امینی، عمران صلاحی و بهاءالدین خرمشاهی هستند. شمارهی بیستونهم «شوکران» در 47 صفحه با صاحبامتیازی، مدیرمسؤولی و سردبیری پونه ندائی منتشر شده است.
“نگاه نو”
شمارهی هفتاد و ششم فصلنامه اجتماعی، فرهنگی، هنری، ادبی نگاه نو که با بخشهای اندیشه و هنر، چهرهها، نقد و نظر، ادبیات و هنر، کتاب و نقد کتاب و خبر همراه است در ایران منتشر شد.
پیام دوریس لسینگ - برندهی جایزهی نوبل ادبیات 2007 -، عقلگریزی در تاریخ فلسفه، موقعیت و آزادی از دیدگاه سیمون دوبوار، میراث حسین دهلوی، گمشده در ترجمه، حافظه و تخیل، گوته و ابیات مشرقزمین، مولوی، دین، آزادی، شعر امروز ایران، دو دیدار با بهمن شعلهور، آلن لایتمن و فکر و خیالهایش و یک سال، یک کتاب، از جمله مطالب این نشریه بهقلم افرادی همچون: عزتالله فولادوند، گلی امامی، محمدرحیم اخوت، خسرو ناقد، پرویز دوایی، مسعود احمدی، عبدالحسین آذرنگ، بهاءالدین خرمشاهی و عنایت سمیعی هستند. «نگاه نو» با صاحبامتیازی، مدیرمسؤولی و سردبیری علی میرزایی منتشر میشود.