آرمین عارفی
اظهارات آتشین محمود احمدی نژاد برای یک مدت طولانی گویی متحد اسراییل بودند که از آنها بهره می برد تا نسبت به تهدید اتمی ایران موضع گیری کند. ولی از زمانی که این شخصیت فوق محافظه کار کرسی خود را تسلیم رییس جمهور “اعتدال گرا” حسن روحانی کرد، سازش ناپذیری دولت یهود علیه جمهوری اسلامی دیگر قابل توجیه نیست. موضع گیری دولت یهود با “اقدام اغواگرایانه”ای که ازسوی رییس جمهور جدید در قبال کشورهای غربی آغاز شده تشدید گردید.
احمدی نژاد از حذف اسراییل از صحنه روزگار سخن می گفت. ازاین پس روحانی در توئیتر برای یهودیان جهان آرزو می کند سال خوبی داشته باشند. شخصیت دردسرآفرین تهران هولوکاست را افسانه می خواند. جانشین او در شبکه سی ان ان “جنایاتی را که نازی ها علیه یهودیان مرتکب شده بودند” محکوم کرد. نتانیاهو مدام تکرار می کند که ایران به طور روزمره حقوق بشر را نقض می کند. حسن روحانی نسرین ستوده را به همراه ۱۳ تن از زندانیان سیاسی که پس از جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ دستگیر شده بودند آزاد می کند.
نقش اول در نیویورک
“روحانی اعتدال گرا” که در نیویورک گیلاس روی کیک بود، بهای اظهارات نسنجیده سلف خود را پس می دهد و به صورت رسمی اعلام می کند “طی سال های اخیر، متأسفانه برخی اشخاص وجهه ایران، عشق آن به فرهنگ، تمدن صلح جویش و تلاش اش برای پیشرفت را به شکلی متفاوت نشان دادند”. به همین دلیل، رییس جمهور جدید ایران در نیویورک به گرمی مورد استقبال قرار گرفت. “شیخ دیپلمات” به نشانه آغاز مجدد دیپلماسی، دست فرانسوا اولاند را فشرد و سپس در تریبون سازمان ملل اعلام کرد که “ایران به هیچ وجه تهدیدی برای جهان محسوب نمی شود”.
ولی گشایش ایران باعث شادمانی تمامی کشورها نشده. بنیامین نتانیاهو برخلاف خوش بینی های به وجود آمده، رییس جمهور ایران را “گرگی در لباس میش” می داند و “اظهارات ریاکارانه و مزورانه” او را محکوم می کند. به عقیده نخست وزیر اسراییل، “این وضعیت دقیقاً نشان از استراتژی ایران دارد که می خواهد با صحبت کردن زمان بخرد تا توان هسته ای نظامی خود را گسترش دهد”. الی کارمون، محقق مسایل استراتژیک در مرکز هرزلیه در اسراییل، دراین رابطه می گوید: “اسراییل نسبت به بازی ایران بسیار نگران است. این تغییر موضع نتیجه تحریم های اقتصادی کشورهای غربی و نارضایتی مردم ایران است.”
تمسخر اسراییل نسبت به روحانی
سفارت اسراییل در واشنگتن یکی از نگرانی های خود را به شکلی عجیب نشان داده است. نماینده اسراییل در حساب توئیتر خود تلاش اغواگرایانه دولت تهران را به سخره گرفته و صفحه ای خیالی را در “لینکد این” به حسن روحانی اختصاص داده: “از زمان انتخاب ام، به لطف یک سری اظهارات، توئیت ها، اقدامات ارتباطاتی و لبخندها، موفق شده ام که وجهه حکومت آیت الله ها، دشمن حقوق بشر را، به یک حکومت میانه رو و اعتدال گرا تغییر دهم و در نزد جامعه بین المللی ایجاد امید کنم”.
فردریک انسل، استاد روابط بین المللی در مدرسه عالی مدیریت در پاریس و استادیار در دانشکده علوم سیاسی پاریس، دراین خصوص می گوید: “مشخص است که تغییر لحن تهران باعث شده که اسراییل در شرایط سخت تری نسبت به یک سال پیش قرار گیرد.” در سپتامبر ۲۰۱۲، بنیامین نتانیاهو در تریبون سازمان ملل با نشان دادن نموداری از بمب آماده انفجار که خط قرمزی، به منزله گذر ایران از آستانه اتمی، روی آن کشیده بود، جنجال گسترده ای به راه انداخت.
خط قرمز
بدین ترتیب نخست وزیر اسراییل فوریت مداخله نظامی علیه مراکز هسته ای ایران را توجیه کرد، قبل از اینکه حکومت تهران به اندازه کافی سانتریفوژ در اختیار نداشته باشد. ولی بنیامین نتانیاهو با مخالفت های قاطعانه باراک اوباما روبرو شد که در نظرش هرگونه اقدام نظامی علیه ایران تنها در زمانی توجیه می یابد که تهران به واقع به فاز ساخت بمب وارد شود. این درحالی است که نخست وزیر اسراییل بی وقفه به فوریت این مداخله تأکید می ورزد.
در جناح آمریکا، تغییر لحن ایران به شکلی گرم ازسوی باراک اوباما مورد استقبال قرار گرفت. برای اولین بار طی ۳۰ سال، جان کری وزیر خارجه آمریکا با همتای ایرانی خود محمد جواد ظریف دیدار کرد و چارچوب ازسرگیری مذاکرات هسته ای را مشخص کردند.
“موضع” اسراییل
با این حال، فردریک انسل خاطرنشان می کند: “البته این گرمی روابط را نباید به عنوان لغو تحریم های غربی علیه ایران تعبیر کرد. تا زمانی که اقدام ملموسی ازسوی تهران انجام نشود، هیچ چیز از اساس تغییر نخواهد کرد.” حسن روحانی در مصاحبه ای با واشنگتن پست گفت که آماده است تا پرونده هسته ای را “طی ماه های آینده” حل و فصل کند. با این حال، رییس جمهور ایران روز پنج شنبه از اسراییل خواست تا به نوبه خود پیمان منع گسترش اتمی را امضاء کند و به نوعی یادآوری کرد که دولت یهود با دراختیار داشتن حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ کلاهک اتمی در یک شرایط غیرقانونی قرار دارد.
به گفته الی کارمون، “اسراییل بیم آن دارد که توافق میان تهران و واشنگتن که باعث لغو فشارها خواهد شد، راه را برای ایران در ساخت بمب هموار کند”. نگرانی اسراییل بی اساس نیز نیست. عقب نشینی باراک اوباما نسبت به سوریه و امضای توافق نامه با مسکو درخصوص ازبین بردن زرادخانه شیمیایی دمشق نشان می دهد که مسؤولان کاخ سفید هیچ علاقه ای به یک درگیری جدید در خاورمیانه ندارند. ازسوی دیگر، برای حل و فصل بحران سوریه حضور جمهوری اسلامی نیز ضروری به نظر می رسد. الی کارمون می گوید: “مقامات ایرانی ابعاد توافق میان روسیه و آمریکا را خیلی خوب درک کردند و به ضعف باراک اوباما در این پرونده پی بردند.”
آیا ممکن است که دولت اسراییل به تنهایی حملاتی را علیه جمهوری اسلامی ترتیب دهد؟ این سناریویی است که فردریک انسل آن را رد می کند، چرا که ازنظر او حرف های نتانیاهو قبل از هر چیز نشان می دهد که مقامات یهودی مایلند از مذاکرات آتی به نفع خود استفاده کنند. این محقق می گوید: “اسراییل از این پس آماده است تا ایده یک ایران در آستانه اتمی را بپذیرد.” او خاطرنشان می سازد: “از زمان ظهور جمهوری اسلامی، سیاست خارجی ایران همواره با عملگرایی روبرو بوده. ایران با رسیدن به آستانه اتمی به دومین ژاندارم منطقه تبدیل خواهد شد، ولی خطر آنکه بیشتر در این راه پیشروی کند وجود ندارد، زیرا هیچ کشوری در جهان مایل نیست ایران به بمب اتمی دست یابد.”
منبع: لوپوئن، ۲۷ سپتامبر
