آرش سیگارچی
اظهارات اخیر سردار جعفری که از سوی بسیاری “ورود رسمی نظامیان” به فعالیت سیاسی تلقی شد، نه تنها واکنش اصلاح طلبان را در پی داشت بلکه حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان را نیز واداشت تا در قالب مقاله ای، خواستار ”پوزش خواهی” فرمانده کل سپاه شود.
شریعتمداری در یادداشتی با عنوان “خطا را باید پذیرفت” آورده است: “متاسفانه باید پذیرفت که اظهارات فرمانده محترم سپاه- دستکم در ظاهر- با رهنمود صریح حضرت امام(ره) مغایرت داشته و در خوشبینانه ترین حالت می توان گفت که ایشان در بیان مقصود و منظور خود موفق نبوده است.”
در بخش دیگری از این یادداشت آمده است: “مگر نه اکه مطابق آموزه های اسلامی باید «جانب حق را گرفت ولو علیه خودتان باشد» و یا مگر خداوند سبحان سفارش نفرموده است دشمنی با این یا آن گروه نباید شما را از حق گویی و عدالت ورزی دور کند؟ با شناختی که نگارنده از سردار جعفری فرمانده محترم سپاه دارد، کمترین تردیدی ندارد که برای ایشان پیروی از رهنمودهای حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب یک اصل خدشه ناپذیر است ولی همانگونه که اشاره شد، این برادر عزیز و انقلابی در اظهارات اخیر خود- بی آنکه بخواهد- برخلاف نظر صریح امام راحل(ره) سخن گفته است و چاره آن پوزش از خطای لفظی- سهوالبیان- و توضیح درباره آن است.“
البته شریعتمداری در بخش پایانی یادداشت خود اشاره ای به اصلاح طلبان و اعتراض آنها به اظهارات فرمانده سپاه نیز دارد:” این نکته نیز گفتنی است که با توجه به مواضع اعلام شده بسیاری از مدعیان اصلاحات، اعتراض آنان به اظهارات اخیر سردار جعفری را نمی توان ناشی از ارادت آنها به حضرت امام(ره) تلقی کرد، چرا که برخی از این افراد و گروهها، نه فقط بی ارادتی خود به امام راحل(ره) را بارها به صراحت نشان داده اند بلکه در موارد فراوانی از دشمنان تابلودار امام و انقلاب نیز آشکارا حمایت کرده اند و کیهان طی 10سال گذشته نمونه های فراوانی از مواضع مشمئزکننده مدعیان اصلاحات در مقابله با خط امام(ره) را به طور مستند مطرح کرده است.“
اظهارات فرمانده سپاه
پنجشنبه گذشته، سردار “محمدعلی جعفری” فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حضور مسوولان بسیج دانشجویی یکصد دانشگاه کشور و مسوولان فرهنگی و سیاسی این تشکل در دانشگاه تربیت معلم تهران به بسیجیان اعلام کرد:“حمایت از اصولگرایان تکلیف الهی است.“
وی که به تازگی فرمانده سپاه شده است در سیاسی ترین نطق خود در این ایام، قرار گرفتن دو قوه مجریه و مقننه در دست اصولگرایان را “انقلاب در انقلاب” نامیده و اظهار امیدواری کرده بود که “قوه قضائیه نیز اصولگرایی را دنبال کند.“
فرمانده کل سپاه در این سخنرانی به صراحت حمایت خود از اصولگرایان را اعلام کرد و گفت: “برای تداوم راه انقلاب اسلامی، حمایت از اصولگرایی، ضرورتی قطعی، اجتناب ناپذیر و تکلیف الهی نیروهای انقلابی و ارزشی کشور به شمار می رود.”(مشروح سخنان فرمانده کل سپاه را اینجا بخوانید)
حمایت از موضع گیری فرمانده سپاه
اندکی پس از این اظهارات، در حالیکه اصلاح طلبان به این سخنان به شدت اعتراض کردند، برخی اصولگرایان و از جمله حزب موتلفه اسلامی و مرکز اسناد انقلاب اسلامی به “دفاع” از این موضع گیری پرداختند و برداشت های اصلاح طلبان، به ویژه برخی اعضای خانواده آیت الله خمینی را از این سخنان ناشی از اشتباه آنان توصیف کردند.
اشاره آنها به واکنش “صریح” سیدحسن خمینی به سخنان فرمانده کل سپاه بود که در گفت وگویی با هفته نامه شهروند به نظامیان به ویژه فرماندهان سپاه و بسیج توصیه کرد: “طبق وصیت امام (ره) از ورود به دسته بندی های سیاسی خودداری کنند.” حسن خمینی صریحاً اظهار داشت: “اگر به میراث امام پایبندیم این میراث فقط در ولایت فقیه خلاصه نمی شود بلکه ممنوعیت دخالت نظامیان در سیاست هم از میراث امام خمینی(ره) محسوب می شود، بنابراین اگر آن بخش از میراث امام را می پذیریم باید بخش دوم را هم بپذیریم.“
از سوی دیگر، اصولگرایان تاکید کردند منظور فرمانده سپاه از تکلیف الهی برای حمایت از اصولگرایان، جریان سیاسی موسوم به اصولگرایان نبوده بلکه منظور “ذات اصولگرایی” است. با این وجود اصلاح طلبان و اعضای خانواده آیت الله خمینی از این توضیحات قانع نشدند و کماکان به نظامیان توصیه کردند: “از هرگونه اظهارنظری که بوی ورود به دسته بندی های سیاسی را می دهد، خودداری کنند.”
در برابر چهره های سرشناس جناح راست و به ویژه حزب موتلفه، مانند محمدکاظم انبارلویی، سخنگوی حزب موتلفه، حمایت سپاه از جریان اصولگرایی را کاملاً طبیعی توصیف کرد و در واکنش به انتقادات مطرح شده درباره اظهارات فرمانده سپاه گفت: “سپاه باید از جریان اصولگرایی دفاع کند. محمدکاظم انبارلویی با ابراز تعجب از انتقادات اصلاح طلبان از سخنان سردار جعفری خطاب به ایشان گفت: مگر انتظار داشتید که سپاه با جریان اصولگرایی بجنگد؟”
غیر از انبارلویی، روح الله حسینیان رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز از اظهارات فرمانده سپاه حمایت کرد که البته با واکنش “حمید انصاری” قائم‌مقام موسسه تنظیم و نشر آثار آیت الله خمینی مواجه شد.(مشروح پاسخ انصاری به حسینیان را اینجا بخوانید)
در همین ارتباط موضع گیری وزیر اطلاعات دولت نهم قابل توجه بود. وقتی از “محسنی اژه ای” درباره برخی ابراز نگرانی ها که در خصوص احتمال حضور نیروهای نظامی در انتخابات اعلام می شود، سوال شد وی گفت:“در این خصوص هیچ جای نگرانی وجود ندارد و ما چیزی به عنوان حضور نظامیان در انتخابات نداریم.“
نارضایتی اصلاح طلبان
اما اصلاح طلبان که می توان آنها را “مغضوبین” انتخابات اخیر نامید و پیش از این به حضور یک فرمانده سپاه بر راس ستاد انتخابات انتقاد داشتند، در حال حاضر نیز شاهدند که فرمانده کل سپاه پاسداران عملا سعی در ورود بسیج به انتخابات دارد. اصلاح طلبان معتقدند “اظهارنظرهای انتخاباتی به نفع یک جریان و به ضرر جریانی دیگر تنها به موضع گیری های فرمانده سپاه برنمی گردد” و تاکنون برخی افراد، نهادها و مقاماتی که “علی القاعده می بایستی جانب بی طرفی” را بگیرند اظهاراتی بر زبان آورده اند که “نشانه حمایت از یک جریان سیاسی و مخالفت با جریان سیاسی دیگری” است. از دید اصلاح طلبان “نهادهای نظامی، مقامات دولتی و نهادهای نظارتی انتخاباتی مانند شورای نگهبان به لحاظ قانونی موظف به بی طرفی در انتخابات و منازعات سیاسی هستند و نبایستی به نفع یک جریان خاص وارد عمل شوند.“
در همین راستا دیروز دکتر محسن میردامادی، دبیر کل جبهه مشارکت ایران اسلامی در گفتگو با نوروز با اشاره به تخطی آشکار فرمانده سپاه و برخی دیگر فرماندهان و مقامات نظامی، با اشاره به توصیه های آیت الله خمینی مبنی بر “عدم مداخله نظامیان در رقابت‌های سیاسی و انتخاباتی و عدم جانبداری آنان از گروهها و احزاب سیاسی”، این نوع مقابله آشکار را ”اقدامی ناصواب” توصیف کرد: “متأسفانه در دوره‌های پیشین انتخابات ما شاهد تخلفات نظامیان در ورود به دسته بندیهای سیاسی و جانبداری از جریانات خاص بوده‌ایم و بارها نسبت به آن هشدار و انذار داده‌ایم اما اکنون کار به جایی کشیده است که علناً در سخنرانی‌های رسمی پا بر روی فرمایشات امام گذاشته می‌شود و فرماندهان نظامی در سخنرانی‌های علنی فرمان‌های سیاسی برای نیروهای تحت امر خود صادر می‌کنند و آنان را به جانبداری از یک گروه خاص تشویق و ترغیب می‌کنند.” (مشروح سخنان میردامادی را اینجا بخوانید)
رسول منتجب نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی نیز پیشتربه سخنان سردار جعفری واکنش نشان داده بود: “من پیش از هر چیز تشکر می کنم از سردار جعفری که خیلی صریح موضع خود را اعلام کردند، چون برخی در دوره های قبل این کار را می کردند ولی در ظاهر اقرار نمی کردند، ولی ایشان این شهامت را داشته است که صریحاً اعلام کرده سپاه و بسیج وارد صحنه شود. این شهامت ایشان قابل تحسین است، اما سئوال اصلی این است که مگر این دخالت با نص صریح قانون در تضاد نیست؟”
وی افزوده بود: “اولاً این سخنان یک دعوت به گناه کبیره و مخالفت صریح با فرمایشات حضرت امام(ره) آن هم در سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب و دهه مبارکه فجر است. ثانیاً مخالفت صریح و آشکار با قوانین نیروهای مسلح و از جمله سپاه پاسداران و بسیج مقاومت است. ثالثاً ایشان فرموده اند حمایت از اصولگرایان تکلیف الهی است یعنی خودش را در جایگاه ولی فقیه یا مراجع عظیم الشأن قرار داده و حکم شرعی صادر کرده است. من نمی دانم ایشان جزء مراجع جهان تشیع هستند، یا به او حق ولایت داده اند که برای مردم و بسیجیان تکلیف شرعی صادر کند؟ به هرحال حکم شرعی را ولی فقیه یا مراجع جامع الشرایط صادر می کنند نه یک سردار یا فرمانده سپاه. بنابراین دعوت برادران بسیج و سپاه به ورود به صحنه سیاست مطابق قانون و شرع نیست.“
موضع گیری کیهان و برخی دیگر از چهره های سرشناس موجب شده تا عملا فرمانده کل سپاه راهی جز پوزش خواهی نداشته باشد. شاید به همین دلیل است که نشریه داخلی سپاه پاسداران به نسبت شماره های اخیر خود اصطلاحا کمی “محتاط تر” شده و برعکس هفته های اخیر از پیشداوری در مورد انتخابات آینده خودداری کرده است.
در شماره اخیر “صبح صادق” تنها به نقل سخنان رهبرجمهوری اسلامی مبنی بر “پرهیز از ورود به دسته بندی های سیاسی” بسنده شده است. براساس این مطلب، آیت الله خامنه ای در اواخر اسفند 1377 به سپاهیان توصیه کرده بود:“یک جور تلاش سیاسی؛ به معنی دسته بندی سیاسی است؛ البته این کار، ممکن است برای دیگران مناسب باشد، ولی برای سپاه، اصلاً مناسب نیست. من با این کار هیچ موافق نیستم و این برای سپاه، مضر است، همچنان که آن زمان، امام(ره) فرمودند. دسته بندیهای سیاسی و جزءجزءشدن سیاسی و برای خود چترسیاسی، ولایت سیاسی و پیوندسیاسی درست کردن، هیچ مصلحت سپاه نیست. سپاه بایستی ازاین جور تلاشها و دسته بندیها برکنارباشد. من این را مناسب نمی دانم. بعضیها روی آن فکر می کنند؛ ولی بنده مخالفم.”