شروین امیدوار
در حالی که گفته محمود احمدی نژاد مبنی بر این که کشور با نفت بشکه پنج تا هشت دلار هم اداره خواهد شد از جانب محافل سیاسی و اقتصادی بیش تر سخنی بدون منطق و حساب نشده و یا تبلیغات انتخاباتی تلقی شده، واقعیت های سربرآورده از گوشه های کشور نشان می دهد که همزمان با سقوط بورس دوبی و رسیدن بحران اقصتاد جهانی به همسایگی ایران، ایران نیز با کمبودها و بحران های وسیع روبروست که هیچ مانعی جز تجهیز نیروهای انتطامی و نظامی جلودار آشکار شدن آن نخواهد شد.
بنا به گزارشی که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد مدیرعامل اتحادیه سراسری تولید کنندگان فرآورده های گوشتی از ناتوانی دهک های پائین جامعه ایران برای خرید گوشت خبر داد و گفت: “با افزایش قیمت محصولات فرآورده های گوشتی و کاهش درآمد دهک های پایین جامعه میزان تقاضا برای خرید این محصولات کاهش یافته است.”
محمد موسوی با اشاره به اینکه حدود 10 درصد از تولیدات انواع فرآوده های گوشتی را افراد پردرآمد جامعه مصرف می کنند و 90 درصد دیگر برای دهک های پایین جامعه است، گفت “وقتی دهک های پایین جامعه با گرانی روبرو شوند، قدرت خرید پایین می آید و متعاقب آن تولید هم کاهش می یابد، و چون خریداری وجود ندارد عملا تولید هم راکد می شود.“
وی که با شبکه تلویزیونی خبر وابسته به صدا و سیما مصاحبه می کرد، در عین حال گفت که هرسال یک و نیم میلیون نفر به جمعیت کشور افزوده می شود و به تبع باید مصرف کننده هم افزایش داشته باشد اما تاکید کرد: “در صنعت فراورده های گوشتی به جای اینکه به جمعیت مصرف کننده اضافه شود از این جمعیت کاسته شده است.“
به گفته مدیرعامل اتحادیه سراسری تولید کنندگان فرآورده های گوشتی روند رو به رشد تولیدات سالانه فرآورده های گوشتی در کشور که تا سال 86 حدود 10 تا 12 درصد رشد داشت، طی یک سال اخیر با کاهش مصرف مصرف کننده روبه رو شده و “دستکم 15 تا 16 درصد کاهش داشته است.“
وی همچنین گفت که “افزایش هزینه های جانبی نظیر آب، برق، انرژی، بیمه، مالیات، نیروی انسانی، استهلاک ماشین و مواد اولیه از یک سال پیش تاکنون علیرغم میل کارخانه ها صورت گرفته و به عاملی برای کاهش قدرت خرید مردم تبدیل شده است”.
محمد موسوی همچنین تاکید کرد: “تولید کننده به هیچ وجه علاقه ای به گران شدن محصول خود ندارد زیرا با این روند قدرت خرید مردم کاهش می یابد و تولید کننده هم نمی تواند تولید و عرضه مطلوب داشته باشد.“
دبیر برنج ایران نیز روز گذشته اعلام کرد که به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و واردات برنج “برنج های ایرانی در انبارها مانده است.“
جمیل علیزاده شایق همچنین گفت: “برنج های وارداتی به دلیل اینکه قیمت های جهانی خیلی بالا نیست، متقاضی داخلی زیاد دارد چون بودجه افراد به خرید برنج داخلی نمی رسد.“
وی با اشاره به اینکه برنج خارجی 400 تومانی در بازار ایران 2 هزار تومان به فروش می رسد گفت: “خریدار با بودجه ای که دارد باید برنج بخرد و مشخص است که بودجه اش به خرید برنج ایرانی سه هزار تومانی نمی رسد و برنج دو هزار تومانی را می خرد.“
علیرضا محجوب، نماینده مجلس هم 28 آبان طی نطق پیش از دستور در مجلس نسبت به تاثیر “رشد شتابان قیمتها زندگی کارگران” خبر داده، و گفته بود: “اگر موج حرکت بیترمز قیمتها ادامه یابد زندگی کارگران خصوصاً حداقلبگیران به طور فزایندهای تحتتاثیر این وضعیت واقع میشود.“
وی همچنین گفت: “ ناتوانی آنها در برابر خرید و اجاره مسکن که پیش از این نمایان شده بود، این روزها به تامین خوراک مناسب نیز کشیده شده است که باید در این مورد برای شاغلان و بازنشستگان اقدام عاجلی صورت گیرد.“
بحران نفت بر سفره مردم
دو دهک پایین درآمدی ایران که شامل جمعیت 20 درصدی اقشار فقیر جامعه می شود شامل جمعیتی بیش از 14 میلیون نفر است.
روزنامه سرمایه پیش از این در گزارشی به نقل از گزارش سال دوم از برنامه چهارم توسعه از افزایش شکاف طبقاتی درایران خبر داده و نوشته بود: “طبق آخرین آمار موجود در دومین گزارش نظارتی برنامه چهارم توسعه، ضریب جینی در مناطق شهری از 398⁄0 در سال 83 به 410⁄0 در سال 85 رسیده است و این نشان از ناعادلانه ترشدن توزیع درآمد در ایران دارد.“
مجید یارمند، مدیرکل دفتر رفاه اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق، نیز اردیبهشت ماه سالجاری به هفته نامه آتیه ارگان سازمان تامین اجتماعی گفته بود: “درحال حاضر اختلاف درآمد دهک بالا با دهک پایین حدود 17.5 تا 18 برابر است که این رقم در کشورهای همسایه مانند ترکیه و پاکستان در حدود 8 تا 9 برابر است و منطقی ترین حالت نیز این است که کمتر از 10 برابر باشد.“به گفته یارمند” در حال حاضر 50 درصد درآمد جامعه به دو دهک بالای درآمدی و بقیه به 8 دهک پایین درآمدی تعلق دارد.”
با این حال وزارت رفاه از اعلام خط فقر در کشور و همچنین از اعلام رسمی افزایش جمعیت زیر خط فقر خودداری می کند.عبدالرضا مصری وزیر رفاه در این خصوص گفته است: “اعلام خط فقر به رد نمی خورد.“
سخنگوی این وزارتخانه نیز چندی قبل ادعا کرد: “پروژه فقر و نابرابری در ایران مدت ها است در دستور کار نهادهای بین المللی و مراکز وابسته به صهیونسیت ها قرار گرفته و همراه با موضوع حقوق بشر در ایران به عنوان کلیدی ترین موضوعات قابل طرح علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار می گیرد.”
محسن احمدی همچنین به خبرگزاری ها گفته است که: “سیاه نمایی در مورد فقر آب به آسیاب دشمن ریختن است.“
در همین حال سعید لیلاز روزنامه نگار و کارشناس اقتصادی روز گذشته از تاثیر مستقیم کاهش قیمت نفت بر زندگی مردم خبر داد.
لیلاز با تاکید براینکه “تأثیرات کاهش درآمد دولت به شیوههای متفاوتی خود را نشان خواهد داد که یکی از این موارد کاهش هزینههای عمرانی و افزایش بیکاری است” به خبرگزاری ایلنا گفت: “درآمد روزانه هر ایرانی سه هزار تومان کاهش یافته است.“
وی همچنین گفت: “با توجه به منزوی بودن اقتصاد ایران، درآمد ارزی کشور نسبت به پنج ماه گذشته روزانه 200 میلیون دلار کاهش داشته، و در جریان بحران اقتصادی، یک خانواده چهار نفره روزانه 12 هزار تومان از دست خواهد داد که حاصل جمع آن در طول یک ماه از متوسط حقوق یک کارگر بالاتر است.”
این در حالیست که طی دو روز گذشته قیمت نفت اوپک و ایران به سقوط خود ادامه داده و به زیر 44 دلار رسیده است؛ در چنین شرایطی دولت مجبور است واردات را کاهش دهد، اما به گفته این کارشناس اقتصاد”کاهش واردات دولت در طول این بحران بر وضعیت معیشتی کارگران تاثیرگذار است.”
سعید لیلاز همچنن تاکید کرده: “دولت ناچار است یا از طریق افزایش تعرفههای گمرکی و یا افزایش قیمت دلار و یا سهمیهبندی دلار، واردات کل را به کشور کاهش دهد که هر سه مورد منجر به کاهش عرضه کل، افزایش تورم، کاهش نرخ رشد اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری میشود.”