در فاصله دوماهه تا برگزاری هفدهمین اجلاس خبرگان رهبری در نیمه نخست اسفندماه و درحالیکه رایزنی ها برای جایگزینی آیت الله محمدرضا مهدوی کنی جریان دارد، دبیرخانه مجلس خبرگان اعلام کرد اعضای هیات رییسه و روسای کمسیون های این مجلس روز پنجشنبه هفته جاری جلسه ای برای بررسی و “تبادل نظر مسایل مهم مرتبط با خبرگان” در محل دبیرخانه این مجلس “در شهر قم” برگزار خواهند کرد.
بنا بر گزارشی که در وبسایت رسمی دبیرخانه مجلس خبرگان منتشر شده “این جلسه که هفتمین جلسه از این سلسله نشست های مشترک محسوب می گردد با استناد به تبصره ۲ ماده ۱۵ آیین نامه داخلی این مجلس برگزار می شود و حاضرین به بررسی و تبادل نظر در خصوص مسائل مهم مربوط به خبرگان و ایجاد هماهنگی و تنظیم عملکرد کمیسیون ها خواهند پرداخت.”
دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری همچنین در توضیح برگزاری این جلسه تاکید کرده است که “هیات رئیسه مجلس خبرگان، موظف است در فاصله دواجلاسیه عادی خبرگان – که معمولا در شهریورماه و اسفندماه هر سال برگزار می شود -، حداقل دو ماه قبل از اجلاس رسمی خبرگان، یک جلسه با حضور اعضای هیات رئیسه و رؤسای کمیسیون ها و پنج نفر از خبرگان به تشخیص هیات رئیسه برای بررسی و تبادل نظر در خصوص مسائل مهم مربوط به خبرگان و ایجاد هماهنگی و تنظیم عملکرد کمیسیون ها تشکیل و گزارش جلسه را در اولین اجلاس رسمی خبرگان مطرح نماید.”
دبیرخانه مجلس خبرگان اما در این خبر اشاره ای به اینکه چرا این جلسه در قم برگزار خواهد شد نکرده است. این درحالی است که به طور معمول جلسات هیات رییسه خبرگان رهبری و روسای کمیسیون های این مجلس در محل دائمی دبیرخانه خبرگان رهبری در تهران برگزار می شود. اجلاس رسمی خبرگان رهبری نیز به طور معمول در چند سال اخیر در محل سابق مجلس شورای اسلامی برگزار شده است.
اعضای هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری پس از مرگ محمدرضا مهدوی کنی به ترتیب؛ سید محمودهاشمی شاهرودی، محمدیزدی، سیدهاشم حسینی بوشهری، سیدابراهیم رییسی، سیداحمدخاتمی و قربانعلی دری نجف آبادی هستند.
حسن روحانی رییس دولت جمهوری اسلامی نیز ریاست دو کمیسیون از کمیسیون های پنج گانه خبرگان رهبری؛ کمیسیون سیاسی اجتماعی و کمیسیون پاسداری و حراست از ولایت فقیه(صیانت از رهبری) را برعهده دارد.
پس از مرگ آیت الله محمدرضا مهدوی کنی رییس مجلس خبرگان رهبری، بنا بر اظهارات اعضای هیات ریسه خبرگان در هفدهمین اجلاس که در نیمه اول اسفندماه برگزار خواهد شد، جایگزین او برای یک سال باقی مانده تا پایان دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری انتخاب می شود؛ موضوعی که بر اهمیت این اجلاس افزوده است.
رقابت برای ریاست خبرگان رهبری
از چندی پیش رسانه ها و برخی از اعضای مجلس خبرگان رهبری اسامی افرادی را که احتمال کاندیداتوری و جایگزینی مهدوی کنی دارند، مطرح کرده اند.
پنجم آبانماه احمدخاتمی از اعضای هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری در گفت وگویی با شبکه العالم گفته بود: “معلوم نیست تا ایام انتخابات چه کسانی خود را کاندیدا می کنند، الان چند تا اسم سر زبان ها هست، یکی آیت الله هاشمی شاهرودی که الان نایب رئیس اول مجلس خبرگان است، یکی آیت الله یزدی است که الان نایب رییس دوم است و دیگری آیت الله جنتی که الان دبیر فقهای شورای نگهبان است. یکی هم آیت الله موحدی کرمانی است که الان امام جمعه موقت تهران است.”
وی اضافه کرده بود: “شیوه کاندیدا شدن در مجلس خبرگان به این نحو است که اعضای مجلس یک نفر را به عنوان کاندیدا انتخاب می کنند و آن فرد کاندیدا شدن را قبول می کند یا نمی‌کند؛ و شیوه دیگر اینست که یکی از اعضای مجلس می تواند خود را به عنوان کاندیدا معرفی کند. مجلس خبرگان یک ویژگی دارد و آن این است که کسی دنبال ریاست نیست و من در این ۱۶ سالی که عضو مجلس خبرگان هستم، ندیدم که کسی خود را به عنوان کاندیدا معرفی کند.”
او همچنین درباره کاندیداتوری احتمالی اکبرهاشمی رفسنجانی رییس پیشین مجلس خبرگان برای جایگزینی مهدوی کنی نیز مدعی شده بود: “آن طور که من خبر دارم جناب آقای هاشمی رفسنجانی در برخی جلسات گفته اند که تمایلی به ریاست ندارند، الان نیز در فضای عمومی خبرگان اسم ایشان مطرح نیست، اما سیاستمداران ما هر لحظه ممکن است تصمیم جدیدی بگیرند و اگر ایشان هم تصمیمی بگیرد، می شود یکی از کاندیداها و مجلس خبرگان رهبری مانند بقیه برای ایشان تصمیم می گیرد.”
این گفته های احمد خاتمی اما با واکنش هایی از سوی نزدیکان هاشمی رفسنجانی روبرو شد. شش آبانماه یک روز پس از گفته های احمد خاتمی، روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: “یک منبع نزدیک به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، اظهارات یک عضو مجلس خبرگان رهبری که گفته است آقای هاشمی رفسنجانی گفته‌اند تمایلی به کاندیدا شدن برای ریاست مجلس خبرگان رهبری ندارند را تکذیب کرد.”
جمهوری اسلامی به نقل از این فرد نزدیک به هاشمی رفسنجانی تاکید کرده بود که “آیت‌الله هاشمی رفسنجانی درباره کاندیدا شدن برای ریاست مجلس خبرگان رهبری نه تنها چنین مطلبی نگفته‌اند، بلکه در پاسخ به سوالی در همین زمینه گفته‌اند در صورتی که بعضی افراد که آنها را برای ریاست خبرگان صالح نمی‌دانم قصد کاندیدا شدن داشته باشند، آمادگی خود را برای کاندیداتوری ریاست این مجلس اعلام خواهم کرد.”
همچنین رضا سلیمانی، مدیرکل روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در گفت و گویی با روزنامه اعتماد ضمن رد اظهارات احمد خاتمی درباره احتمال کاندیداتوری هاشمی رفسنجانی برای ریاست خبرگان گفته بود: “در اجلاسیه قبلی دیدید که طرح دو فوریتی دادند که هیأت رئیسه فعلی ابقا شود که البته رأی هم نیاورد. در واقع آنها نمی‌خواستند در غیاب آیت‌الله مهدوی کنی شخص دیگری مانند آیت‌الله بیاید و در انتخابات شرکت کند. اکنون که اتفاق جدیدی (مرگ مهدوی کنی) روی داده باید تا اسفندماه صبر کنیم تا ببینیم تصمیمات چگونه است. اگر آیت‌الله حس کنند حضورشان در مجلس خبرگان به عنوان رئیس لازم است، قطعاً کاندیدا خواهند شد و اگر دیدند لازم نیست و صلاح دانستند خبرگان با شرایط دیگری اداره شود کاندیدا نخواهند شد.”
این واکنش ها موجب شد تا ۸ آبانماه احمد خاتمی در گفت و گویی با خبرگزاری فارس، متعلق به سپاه پاسداران اظهارات گذشته خود را تصحیح کند. او اینبار در اظهارات خود درباره کاندیداهای احتمالی ریاست خبرگان رهبری گفت:“حضرات آیات هاشمی شاهرودی، جنتی، محمد یزدی، موحدی کرمانی برای ریاست خبرگان مطرح هستند و برخی از دوستان هم به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تمایل دارند.برخی از روزنامه‌‌ها اسم آیت‌الله امامی کاشانی را نیز برای ریاست خبرگان مطرح کرده‌اند.”
هاشمی رفسنجانی پس از برنامه نیروهای تندرو در جریان “حذف مرحله ای” اش از قدرت پس از وقایع انتخابات ۱۳۸۸، هرچند خود از نامزد شدن برای ریاست خبرگان رهبری در اسفندماه ۱۳۸۹ و در زمان باقی مانده دوره چهارم چشم پوشید اما از قدرت حذف نشده و با حضور در انتخابات ریاست جمهوری و رد صلاحیت اش از سوی شورای نگهبان و در ادامه حمایت از حسن روحانی با استقرار دولت جدید هم اکنون از قدرت بیشتری نیز برخوردار شده است.
رایزنی ها برای انتخاب رییس مجلس خبرگان درحالی مطرح است که کهنسالی بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی همچون آیت الله علی خامنه ای، احمد جنتی و سایر اعضای شورای شورای نگهبان، و تعداد زیادی از اعضای مجلس خبرگان رهبری نیز بر اهمیت تعیین ریاست مجلس خبرگان کنونی تا اسفندماه سال آینده (۱۳۹۴) که انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری برگزار می شود را افزایش داده است.
از دیگر سو برخی از اعضای هیات رییسه مجلس خبرگان در اجلاس گذشته این مجلس که در شهریورماه برگزار شد طرح دو فوریتی را برای ابقای هیات رییسه کنونی و اداره مجلس خبرگان توسط نائب رییس (هاشمی شاهرودی) تا زمان پایان این دوره از مجلس خبرگان را ارایه کرده بودند که این موضوع به تصویب اعضای این مجلس نرسید و این موضوع نیز چالش ریاست بر خبرگان رهبری تا سال آینده را برجسته تر کرده است.
