اولین دور مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای ۱+۵ درحالی در ژنو به پایان رسیده که دو طرف مذاکرات نسبت به دستاوردهای آن قرائت های مختلفی را ارائه می کنند. از یک طرف سعیدجلیلی دبیرشورای امنیت ملی و رییس هیات مذاکره کننده ایرانی از اینکه مذاکرات اول تنها برای مشخص کردن چارچوب مذاکرات آینده بوده خبر می دهد واز سوی دیگر طرف های غربی از موافقت ایران برای ارسال اورانیوم غنی شده در داخل به یک کشور سوم برای تبدیل به سوخت سخن می گویند.
جلیلی در کنفرانس مطبوعاتی که پس از ورود به تهران برگزار کرد گفت که نتیجه مذاکرات ژنو توافق بر سرچگونگی ادامه مذاکرات بوده. او همچنین از اینکه ایران برحق غنی سازی خود تاکید دارد و بر روی بسته پیشنهادی اراپه شده گفت وگو خواهد کرد سخن گفت. جلیلی به صورت تلویحی افزود که دریافت سوخت ایران از کشورهای دیگر یکی از محورهای مذاکرات ژنو بوده است: “ما معتقدیم آژانس باید کمک کند تا ما سوخت را به دست آوریم. آنها پیشنهاداتی را مطرح کردند و در توافقات قرار شد بحث دریافت سوخت ۲۰ درصد مباحث کارشناسی‌اش انجام شود.”
وی در عین حال هشدار داد: “در فضای تهدید تمهیدات امنیتی قانونی برای حفاظت از تاسیسات خود را فراهم می‌کنیم که یکی از آن تاسیس مرکزی برای غنی‌سازی است که ظرفیت امنیتی‌اش بالاتر باشد. مرکز هسته‌یی جدید قانونی و از حقوق مسلم ماست و چیزی است که خودمان به آژانس اعلام کرده‌ایم و در مذاکرات ژنو گفتیم که در چارچوب توافقاتی که ایران با آژانس دارد و نیز در چارچوب مقررات NPT هر گاه بازرسان بخواهند می‌توانند از این تاسیسات بازرسی کنند و هیچ منعی ندارد.”
طرف های آمریکایی و اروپایی نگران آن هستند که ایران مانند دفعات قبل از مذاکرات به عنوان اهرمی برای خرید زمان استفاده کند. روز پنج شنبه باراک اوباما هشدار داد که درصورت اینکه ایران قدم های جدی برای انجام تعهداتش انجام ندهد آمریکا مذاکرات رابه صورت بی نهایت انجام نخواهد داد و آماده افزایش فشارها بر تهران خواهد بود. اگر چه اوباما تاکید کرد که ارسال اورانیوم غنی شده با درصد پایین به یک کشورسوم می تواند اعتمادسازی را در روند مذاکرات به وجود بیاورد.
با این وجود درحالی که مذاکرات دور اول با نگاه محتاطانه طرفین دنبال شده برخی سناتورهای آمریکایی بر تلاش برای افزایش فشاربر تهران افزوده اند. در مقابل افرادی مانند جان کری سناتور دموکرات نیز، از اینکه به ایران مدت زمان کوتاهی داده شود حمایت کرده اند. موضوعی که توسط سیاستمداران آمریکایی مطرح می شود این است که طرف ایرانی در طی چند سال گذشته درچند مقطع قول هایی داده است که هیچگاه به آن عمل نکرده است.
اهمیت این موضوع از آنجا ناشی می شود که در سال ۲۰۰۷ نیز دیپلمات های اروپایی با تهران به توافق ضمنی رسیدند. به این معنا که ایران ظاهرا درمذاکرات قبول کرد که اورانیوم غنی شده درصد پایین را به کشورثالث بفرستد ودر ازای آن سوخت مورد نیاز برای مصارف صلح آمیز را دریافت کند. این توافق مقدماتی اما هرگز به تصویب نهایی مسوولان جمهوری اسلامی نرسید.
احمدی نژاد: اوباما اشتباه تاریخی مرتکب شد
تر همین الان مشخص است که برداشت طرف های غربی از دستاوردمذاکرات موضوعی نیست که طرفهای ایرانی آن را قبول داشته باشند. از جمله مهدی صفار سفیر ایران درلندن که جزو هیات مذاکره کننده بوده است به خبرنگاران گفته که موضوع انتقال اورانیوم درصد پایین هنوز در مذاکرات مورد بحث قرار نگرفته است.
علاوه بر ارسال اورانیوم غنی سازی شده داخلی به کشور سوم اجازه بازدید از تاسیسات جدید درنزدیکی قم نیز به کارشناسان آژانس داده شده است. موضوع تاسیسات هسته ای قم طی روزهای گذشته نگرانی جدید کشورهای غربی را به دلیل شکل ساخت آن و نیز برخی پنهان کاری های طرف ایرانی در اعلام آن برانگیخته بود. اوباما گفته است که ایران همراه با موافقت های کلامی عمل را نیز چاشنی اقدامات خود کند.
در واکنشی جداگانه، محمود احمدی نژاد موضوع تاسیسات هسته ای جدید درنزدیکی قم را موضوعی دانست که پیش ازاین به آژانس اطلاع داده شده بوده و نگرانی غرب را به نوعی جنگ روانی خواند.
وی که صبح شنبه در مراسم گشایش سومین مجمع عمومی اتحادیه رادیو تلویزیون‌های اسلامی سخن می گفت با اشاره به این موضوع موضع گیری باراک اوباما را اشتباهی تاریخی خواند وافزود: در ماجرای هسته‌ای دیدید که آقای اوباما یک اشتباه بزرگ تاریخی مرتکب شد، در حالی که ما بر اساس مقررات آژانس زودتر از موعد مقرر و در راستای احترام به مقررات و مدیر کل آژانس آغاز فعالیت‌های جدیدمان را به آژانس اعلام کرده بودیم و اطلاعات لازم را داده بودیم و علی‌القاعده دولت آمریکا نیز از آنها مطلع شده بود- حال این که چطور شده این امر را به اطلاع آقای اوباما نرسانده‌اند ما نمی‌دانیم.
