مریم دستگیر
تردید درخصوص شرکت ایران دراجلاس بین المللی شرم الشیخ درمورد عراق که با حضور وزرای پنج عضو دائم شورای امنیت، اعضای کشورهای گروه هشت وهمچنین همسایگاه عراق درتاریخ سوم وچهارم می، درمصربرگزارمی شود، همچنان ادامه دارد.
روزیک شنبه نوری المالکی نخست وزیر عراق، بغداد را به مقصد قاهره ترک کرد تا در خصوص فراهم آوردن مقدمات این نشست با مقامات مصری دیدار و گفت وگو کند. قراراست نوری المالکی با حسنی مبارک درقاهره درخصوص روابط دوجانبه وافق های همکاری های منطقه ای برای ازبین بردن تروریسم وحمایت ازیکپارچگی عراق گفت وگو کند.
مقامات ایرانی طی هفته های گذشته نسبت به مکان برگزاری این نشست ودستور کارآن نارضایتی هایی را ابراز داشته اند. هفته پیش علی لاریجانی اول بار از ناراحتی تهران درخصوص انتخاب مصربه عنوان میزبان این اجلاس سخن گفت. این نگرانی ناشی از آن می شود که طی ماه های گذشته ایالات متحده عملا با کنارگذاشتن ایران تلاش می کند، مسائل منطقه ای خارج ازتهران مورد بحث وگفت وگو قرارگیرد. اجلاس ماه گذشته کشورهای منطقه در پاکستان و اجلاس آتی در مصر، نشان دهنده به انزوا کشیدن ایران درتصمیم گیری های منطقه ای است.
گفت وگو های نخست وزیر عراق به طور مشخص درخصوص راه های موفقیت آمیزکردن نشست شرم الشیخ خواهد بود. این درحالی است که ایران انتظار دارد، درسطح بین المللی نقش جدی تری را برای بازگرداندن امنیت به عراق ایفا کند. حضورمالکی درمصر پس ازآن صورت می گیرد که طی هفته های گذشته، مقامات آمریکایی با تقویت محور اردن، عربستان ومصرتلاش می کنند ارتباط نزدیک تری بین دولت شیعه بغداد با کشورهای سنی منطقه ومتحدان واشنگتن ایجاد کند. حضورمالکی درقاهره در راس هیاتی بلند پایه است که وزرای امورخارجه و کشور و مشاورامنیت ملی موفق الرباعی در آن عضویت دارن
ایران درحالی برای شرکت دراجلاس شرم الشیخ گمانه زنی می کند که تردید های جدید درخصوص سرنوشت پنج تبعه ایرانی که در ماه ژانویه در کنسولگری شهر اربیل دستگیر شدند وجود دارد. برخی ناظران انتظار داشتند که پس ازآزادی ملوانان انگلیسی تغییری دروضعیت افراد یاد شده حاصل شود اما مقامات ایرانی وآمریکایی، منکر هرگونه ارتباطی بین این دو موضوع شدند. قراراست زیباری و متکی هفته آینده در خصوص نشست مصر با یکدیگر گفت و گو کند تا ایران بدین وسیله نگرانی های خود را به اطلاع طرف عراقی برساند. حسینی سخنگوی وزارت خارجه عمده ملاحظه ایران را این موضوع دانسته که تاکید باید بر برگزاری اجلاس همسایگان عراق باشد و نقش همسایگان در آن تضعیف نشود. برخی منابع پیش ازاین خبرداده بودند که ایران حضور خود را درکنفرانس بین المللی شرم الشیخ به آزادی گروگان های خود گره زده بوده که این گمانه زنی توسط سخنگوی وزارت خارجه تکذیب شده است. او درگفت وگوبا خبرنگاران گفت : “ما اجلاس همسایگان عراق را به مسایل دیگر گره نزده‌ایم و نخواهیم زد. ما هنوز در حال بررسی حضور، عدم حضور و سطح حضورمان در اجلاس شرم‌الشیخ هستیم.”
مقامات وزارت خارجه آمریکا از امکان گفت وگوی این کشوربا ایران دراین اجلاس سخن گفته بودند تا علی رغم اقدامات خصمانه ای که طی ماه های گذشته ازسوی مقامات واشنگتن برعلیه ایران انجام شده، لحن ملایم تری برفضای رابطه دوکشورحکمفرما شود. حسینی درخصوص این تغییر نسبی لحن آمریکا گفته است: “من هم با این ایجاد تلطیف در اظهارات مقامات آمریکایی موافقم، اما خوب است که شاهد این تلطیف و تغییر موضع در عمل نیز باشیم و آنچه از سوی مسوولین مختلف آمریکایی اعم از وزارت خارجه، وزارت دفاع و کاخ سفید مطرح می‌شود یک آهنگ را در کلام و در عمل داشته باشد.”
با این وجود، کنارگذاشتن ضمنی ایران از تصمیم گیری های عمده درعراق، نگرانی عمده مقامات تهران به شمار می رود. به نظر مقامات ایرانی این برخلاف تصمیم گیری های اجلاس بغداد است. حسینی دراین زمینه گفته است: “آنچه که در اجلاس بغداد مورد توافق اولیه بود برگزاری اجلاس همسایگان عراق به اضافه‌ی مصر و بحرین بود و قرار بود پس از آن در مورد اجلاس آینده به توافق و اجماع نظر برسند. اما این اتفاق رخ نداده است و اکنون رایزنی‌ها برای عدم تضعیف نقش همسایگان ادامه دارد. مشکل اجلاس همسایگان عراق اکنون مکان و محتواست.”
مشاوروزیرامورخارجه آمریکا پیش ازاین گفته بود که اجلاس همسایگان عراق بدون ایران نیزموفقیت آمیز خواهد بود.