شش دهه قبل، دختری زیبا و جوان از هنرستان هنرپیشگی تهران فارغ التحصیل شد و یک سال بعد قدم به صحنه تئاتر گذاشت. در همان سال با حضور در فیلم طوفان زندگی[علی دریابیگی] وارد سینما شد و چهار سال بعد یکی از نقش های اصلی فیلم افسونگر[اسماعیل کوشان] را در کنار ناصر ملک مطیعی و دلکش بازی کرد. در همین ایام گویندگی رادیو و دوبله را نیز آغاز کرد و اینک، در 80 سالگی یکی از ماندگارترین چهره های سینما و فراموش نشدنی ترین صداهای دوبله در ایران است. خانم ها و آقایان، ژاله[شوکت] علو…
گفتگو با ژاله علو
وقتی که شادی خاطر را از تو می گیرند
اگر از بازی های خوب ژاله علو[مانند نقش اش در سریال روزی روزگاری] بگذریم، نمی توانیم حضور فعالش در عرصه دوبله و رادیو- بخصوص کارگردانی و بازی در نمایش های رادیویی- را نادیده بگیریم. او که این روزها بیشتر اوقاتش را به کارگردانی نمایش های رادیویی در شبکه های مختلف صدا ازجمله رادیو جوان، رادیو فرهنگ و… می گذراند، شرایط موجود در رادیو را همیشه مطلوب می داند.
علو که به تازگی بازی در نقش مادر مختار در سریال “مختارنامه”[داود میرباقری] به پایان رسانده، هم اکنون سریال “ساعت شنی” به کارگردانی بهرام بهرامیان را درحال پخش دارد و به زودی مجموعه “آشیانه سیمرغ” به کارگردانی شهرام اسدی با بازی وی پخش خواهد شد. به این بهانه گفتگویی با وی در تهران انجام داده ایم.
خانم علو از رادیو چه خبر؟ چه می کنید؟
به شکل روتین در رادیو برای شبکه های مختلف کارمی کنیم و مشغول هستیم. یک کار برای شبکه جوان در دست دارم که بزودی ضبط می شود بعد از آن نمایش هفته استان را کارمی کنم. به همین ترتیب گاهی “رمان تا نمایش” کارمی کنم، یک زمان “آدینه با نمایش” کارمی کنم یا “نمایش امروز” که برای رادیو فرهنگ تولید می شود و….
شما معمولاً با یک تیم بازیگری ثابت برای شبکه های مختلف رادیو، نمایش تولید می کنید؟
خیر، لیست کلیه بازیگران نمایش های رادیو دردست من است و من هم بر مبنای نمایش و شخصیت های آن بازیگران را انتخاب می کنم.
با این نحوه انتخاب بازیگرامکان دارد که به بعضی از بازیگران نمایش های رادیویی کار نرسد؟
امکان ندارد، چون با من کار نکنند با آقای پیشگر با آقای شجره، با آقای شهرستانی یا با خانم فرد خواه یا با آقای عمرانی کارمی کنند. ما الان کارگردان های مختلفی داریم که بازیگران با آنان مشغول کارهستند.
خیلی ازهمکاران شما از وضعیت موجود رادیو-مخصوصاً از نظر دستمزد- ناراضی هستند. نظر شما به عنوان کسی که سال هاست در رادیو فعالیت می کند، درمورد این مسئله چیست؟
اگر بخواهیم زندگی امروز را در نظر بگیریم که هر روز به شکل صعودی تورم بالا می رود، تقریباً جایی وجود ندارد که دستمزدش به تنهایی بتواند زندگی امروزه را بچرخاند. مگر اینکه فعالیت و تلاش خیلی زیاد باشد. همین طورکه در دوبله به این شکل است. به اعتقاد من قابل قبول است.
عکسی از سال های دور که شهرزاد سینمای ایران بود
یعنی دستمزد موجود را برای بازیگران نمایش در رادیو منطقی می دانید؟
منطقی هم اگر ندانیم، باید قابل قبول بدانیم. اگربخواهیم منطقی آن را در نظر بگیریم با توجه به خرج و مخارج این روزها، کرایه خانه ای که جوانان باید پرداخت کنند و… این دستمزدها نمی تواند منطقی باشد. مگر اینکه یک جوان در سه برنامه کار کند. تا بتواند خرج خانه و زن و بچه اش را در بیاورد!
چطور شد که فعالیت شما در دوبله کمرنگ شد؟ علت آن نبود فرصت کافی و فعالیت متمرکز شما در رادیو است؟
دوبله آرام آرام مرا کنارگذاشت. حالا دلیلش چه بود نمی دانم؟ این کنارگذاشتن به خاطر ناکارآمدی نبوده، بلکه به خاطرکم لطفی شدید بوده است. من ازاولین کسانی بودم که دراین مملکت دوبله را شروع کردم و از اولین کسانی بودم که برای سینما و تلویزیون هم گویندگی کردم و هم در مقام مدیریت دوبلاژ فعالیت داشته ام و کارهای قابل قبولی درکارنامه ام وجود دارد. من هم رادیو کارمی کردم، هم فیلم بازی می کردم، هم سریال بازی می کردم و هم در دوبله فعالیت داشتم ولی متاسفانه شرایطی پیش آمد که من حدود دو سال است حس می کنم احترام بیشتری دارم اگرسراغ دوبله نروم. به هرحال هر کس باید با یک خاطر آسوده در یک حرفه فعالیت کند. وقتی که شادی خاطر را از تو می گیرند… ترجیح می دهید نروید تا احترام تان حفظ شود.
علت کم کاری ژاله علو درتلویزیون به عنوان بازیگر چه بوده است؟ پیشنهاد داشتید یا اینکه…
پیشنهاد داشتم، اتفاقاً همین اخیراً چند پیشنهاد سریال وسینمایی داشتم که نمی روم. شرایط کار الان طوری شده است که من نمی توانم آن را بپذیرم. من بی نظمی در کار را نمی توانم تحمل کنم، بی نظمی درکار، در پرداخت و هر چیزی که شما فکرکنید و این باعث شده که من حوصله نداشته باشم که به پیشنهاداتی که می شود، فکرکنم!
گویا یکی دو کار آماده پخش دارید؟
بله من هم در سریال شیخ بهایی با آقای شهرام اسدی همکاری داشتم که آماده پخش است و هم در سریال مختارنامه به کارگردانی آقای داود میرباقری حضورداشتم.
چطورشد که به پروژه ساعت شنی پیوستید؟
من بعد از “مشق عشق” که با آقای بهرامیان کارکردم و کارشان را بسیار قبول دارم دعوت شان را برای حضور در این مجموعه پذیرفتم و الان شما می بینید که این سریال هم جزو مجموعه های موفق سال های اخیر تلویزیون است. نقش هم نقشی خوب و به نظر خودم یک مقدار متفاوت است.
سال هاست تمام اهالی سینما وتلویزیون و حتی تماشاگران، ژاله علو را با صدایش می شناسد وهمین فاکتور از او در این مجموعه تلویزیونی “ساعت شنی” گرفته شده است، چقدراین مسئله مشکل بود واینکه چطور با این مسئله کنارآمدید؟
” می خندد” اتفاقا جالب است بدانید امروز یک دوست به من گفت درست است دراین کارعمه ملوک حرف نمی زند، اما نگاه های تو همه چیز را می گوید. بالاخره یک بازیگر باید بتواند در شرایط مختلف بازی کند. یک بار باید بشود خاله لیلا “روزی روزگاری” و یک بار هم باید بشود عمه ملوک که اگرکمکش نکنند حتی نمی تواند غذا بخورد. البته باید به این نکته اشاره کنم که نباید از زحمات و حساسیت های آقای بهرامیان در این کار به راحتی گذشت.
حرف و ناگفته های پایانی…
یک نرم افزار شعر حافظ هم با دکترحسین آهی کار کردیم که به زودی دردسترس مردم قرارمی گیرد. این نرم افزارحاوی تفاسیر و اطلاعات خوبی راجع به اشعارحافظ است. من شعرخوانی و دکلمه اشعار را خیلی دوست دارم.