متقاعد کردن ایران کار سخت تری است

نویسنده

‏ ان گیران ‏

هرچند ایران و کره شمالی دوحلقه از محور شرارت قدیمی بوش هستند، اما وقتی نوبت به صرفنظر کردن از ‏برنامه های هسته ای می رسد این دو حکومت استتبدادی در دو قطب متضاد قرار می گیرند.‏

کره شمالی اسرار زرادخانه خودرا در زمینه سوخت لازم برای تولید بمب هسته ای فاش کردو تخریب بخشی ‏از تأسیسات هسته ای را در ازای وعده های اقتصادی و سیاسی آمریکا، هفته گذشته در تلویزیون به نمایش ‏گذاشت. این یک علامت امیدوارکننده از صرفنظر کردن کشوری کمونیستی و اسرارآمیز از تولید بمب، به ‏همراه پیروزی چشمگیر دیپلماسی قدیمی گفتگو با دشمن بود که همواره از سوی افراطی های دولت بوش به ‏دیده تردید نگریسته می شد. ‏

اما علیرغم گفتگوهای بوش و پیشینیان اش با ایران، هیچ نشانه ای در دست نیست که تهران را نیز می توان ‏وارد این روند کرد. ‏

کره شمالی فقیر و درون گرا و به کمک های پیشنهادی دنیا احتیاج دارد. درحالیکه ایران به عنوان کشوری که ‏تحت سنگین ترین مجازات هاست، کره شمالی حداقل در احتمال دستیابی به سیستم مالی جهانی با بهای نسبتاً ‏اندکی به پیروزی دست یافته است. ‏

دست آخر اینکه برای کره شمالی فن آوری هسته ای به عنوان یک کالا بسیار گرانبها تر از تسلیحات هسته ای ‏بوده است. ‏

تهران بادرآمد 140 دلار برای هر بشکه نفت و حضوری گسترده در پهنه دنیا، دربرابر کشورهای غربی و ‏پیشنهاد اخیر و مشروط آمریکا ایستاده است. این پیشنهاد شامل مشوق های اقتصادی و تسریع توسعه فن آوری ‏هسته ای (صلح آمیز) است. ‏

کره شمالی تنها درقالب گفتگوهای پر سروصدای چند ملیتی به دنبال جلب توجه مستقیم آمریکا بوده، و آنرا ‏بدست آورده است. هم قدم شدن بوش با وزارت خارجه اش برای معامله با کره شمالی، استراتژی نیست که ‏وی برای ایران درنظر گرفته باشد. ‏

جان ولفستال کارشناس سلاح های هسته ای از مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی که از تأسیسات هسته ‏ای هر دو کشوردیدار کرده است، می گوید: “من فکر می کنم این تشخیص جورج بوشدرست است که مانند ‏آنچه درباره کره شمالی دیدیم یا درباره ایران می بینیم، از کنار برخی مسائل نمی توان به سادگی گذشت.“‏

هر دو کشور ایران و کره شمالی یک درس مهم را از سایر قدرت های هسته ای آموخته اند: بمب هسته ای یا ‏تهدید به آن، بلیط برنده در مناسبات بین المللی است. پیگیری برنامه های هسته ای در داخل کشوربرای ‏هردوی آنها تنبیهات اقتصادی و انزوای دیپلماتیک را به همراه آورده است، اما درعوض پیشنهاداتی از غرب ‏و نیز وجهه ای در درون کشورشان را نیز کسب کرده است. ‏

کره شمالی به ظاهرسازی در برنامه اش دست نزد و دراختیار داشتن بمب را با آزمایشی که دو سال انجام داد ‏به اثبات رساند. پیشنهادات ارائه شده از سوی غرب به مرور با پیشرفت فن آوری کره در تجهیز موشک های ‏هسته ای ارتقا پیدا کرد. ‏

اما از سوی روحانیون حاکم برایران، به برنامه هسته ای شکل وشمایل وطن پرستانه داده شده است. دولت ‏رئیس جمهور تندروی ایران، محمود احمدی نژاد اصرار دارد که از غنی سازی اورانیوم به عنوان حقی که ‏سایر کشورها بدست آورده اند، دست برنخواهد داشت. حتی ایرانی هایی که دل خوشی از این دولت ندارند نیز ‏نسبت به این موضوع که غرب و خصوصاً ابرقدرت هسته ای آمریکا می باید کلید ورود به باشگاه هسته ای ‏را به هرکشوری که مایل است بدهد، ابراز نارضایتی می کنند. ‏

تحلیلگران بعضی اوقات از این نگران می شوند که با بدست آوردن بمب توسط ایران، وزنه این کشور مانند ‏کره شمالی سنگین تر شود.‏

برنامه کمتر توسعه یافته هسته ای ایران هرگز مشابه آزمایش هسته ای نیست و به همین دلیل مهلتی در اختیار ‏آمریکا و سایر کشورها قرار می دهد تا مانع از دستیابی دولت روحانیون به تسلیحات هسته ای شوند.‏

کریم سجادپور کارشناس ایران درموسسه صلح بین المللی کارنگی می گوید: “سیاست ایران درمقایسه به کره ‏شمالی احتمالاً از دو نظر سخت تر است: نفت و اسرائیل. ما اهرم های اقتصادی ضعیف تری در قبال ایران ‏داریم، ولی در عین حال تحمل کمتری نسبت به سلاح هسته ای آنها دربرابر اسرائیل داریم. شما می توانید ‏اورانیوم را غنی سازی کنید و خواستار نابودی اسرائیل شوید، اما عملاً نمی توانید هردو کار را به طور ‏همزمان انجام دهید.“‏

کره شمالی سه سال پیش با اصول لازم برای توقف برنامه هسته ای خود در ازای پاداش های اقتصادی و ‏سیاسی موافقت کرده بود. هرچند کارها چندان مطابق نقشه انجام نشد، اما ارائه گزارش هسته ای از سوی این ‏کشور، درحالیکه مدت ها در انتظارش بودیم، نشان داد معامله در حال پاسخ دادن است. ‏

بوش پنج شنبه گفت: “دیپلماسی سفت و سخت چند جانبه می تواند به نتایج دلخواه برسد، هرچند اقدام ‏دیپلماتیک خود به معنای تنها اقدام ممکن نیست.» او سریعاً به پاداش های ارائه شده از سوی آمریکا اشاره ‏کرد ازجمله پایان دادن به برخی تنبیهات تجاری و اشاره به طرح خروج نام کره شمالی از فهرست حامیان ‏تروریسم.‏

تام کیسی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «آنها موافقت کرده اند به تمامی سؤالات ما درباره ‏برنامه هسته ای شان- از جمله پلوتونیوم، اورانیوم و تکثیر سلاح های هسته ای- پاسخ دهند. معنی دیگرش این ‏است که اگر قصد دیدار از هر مکانی را داشته باشیم، آنها اجازه خواهند داد، و اجازه خواهیم داشت با هرکسی ‏که مایلیم گفتگو کنیم.“‏

دشوار است تصور کنیم ایران با مسائلی از این دست موافقت کند.‏

منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 29 ژوئن ‏