ان گیران
هرچند ایران و کره شمالی دوحلقه از محور شرارت قدیمی بوش هستند، اما وقتی نوبت به صرفنظر کردن از برنامه های هسته ای می رسد این دو حکومت استتبدادی در دو قطب متضاد قرار می گیرند.
کره شمالی اسرار زرادخانه خودرا در زمینه سوخت لازم برای تولید بمب هسته ای فاش کردو تخریب بخشی از تأسیسات هسته ای را در ازای وعده های اقتصادی و سیاسی آمریکا، هفته گذشته در تلویزیون به نمایش گذاشت. این یک علامت امیدوارکننده از صرفنظر کردن کشوری کمونیستی و اسرارآمیز از تولید بمب، به همراه پیروزی چشمگیر دیپلماسی قدیمی گفتگو با دشمن بود که همواره از سوی افراطی های دولت بوش به دیده تردید نگریسته می شد.
اما علیرغم گفتگوهای بوش و پیشینیان اش با ایران، هیچ نشانه ای در دست نیست که تهران را نیز می توان وارد این روند کرد.
کره شمالی فقیر و درون گرا و به کمک های پیشنهادی دنیا احتیاج دارد. درحالیکه ایران به عنوان کشوری که تحت سنگین ترین مجازات هاست، کره شمالی حداقل در احتمال دستیابی به سیستم مالی جهانی با بهای نسبتاً اندکی به پیروزی دست یافته است.
دست آخر اینکه برای کره شمالی فن آوری هسته ای به عنوان یک کالا بسیار گرانبها تر از تسلیحات هسته ای بوده است.
تهران بادرآمد 140 دلار برای هر بشکه نفت و حضوری گسترده در پهنه دنیا، دربرابر کشورهای غربی و پیشنهاد اخیر و مشروط آمریکا ایستاده است. این پیشنهاد شامل مشوق های اقتصادی و تسریع توسعه فن آوری هسته ای (صلح آمیز) است.
کره شمالی تنها درقالب گفتگوهای پر سروصدای چند ملیتی به دنبال جلب توجه مستقیم آمریکا بوده، و آنرا بدست آورده است. هم قدم شدن بوش با وزارت خارجه اش برای معامله با کره شمالی، استراتژی نیست که وی برای ایران درنظر گرفته باشد.
جان ولفستال کارشناس سلاح های هسته ای از مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی که از تأسیسات هسته ای هر دو کشوردیدار کرده است، می گوید: “من فکر می کنم این تشخیص جورج بوشدرست است که مانند آنچه درباره کره شمالی دیدیم یا درباره ایران می بینیم، از کنار برخی مسائل نمی توان به سادگی گذشت.“
هر دو کشور ایران و کره شمالی یک درس مهم را از سایر قدرت های هسته ای آموخته اند: بمب هسته ای یا تهدید به آن، بلیط برنده در مناسبات بین المللی است. پیگیری برنامه های هسته ای در داخل کشوربرای هردوی آنها تنبیهات اقتصادی و انزوای دیپلماتیک را به همراه آورده است، اما درعوض پیشنهاداتی از غرب و نیز وجهه ای در درون کشورشان را نیز کسب کرده است.
کره شمالی به ظاهرسازی در برنامه اش دست نزد و دراختیار داشتن بمب را با آزمایشی که دو سال انجام داد به اثبات رساند. پیشنهادات ارائه شده از سوی غرب به مرور با پیشرفت فن آوری کره در تجهیز موشک های هسته ای ارتقا پیدا کرد.
اما از سوی روحانیون حاکم برایران، به برنامه هسته ای شکل وشمایل وطن پرستانه داده شده است. دولت رئیس جمهور تندروی ایران، محمود احمدی نژاد اصرار دارد که از غنی سازی اورانیوم به عنوان حقی که سایر کشورها بدست آورده اند، دست برنخواهد داشت. حتی ایرانی هایی که دل خوشی از این دولت ندارند نیز نسبت به این موضوع که غرب و خصوصاً ابرقدرت هسته ای آمریکا می باید کلید ورود به باشگاه هسته ای را به هرکشوری که مایل است بدهد، ابراز نارضایتی می کنند.
تحلیلگران بعضی اوقات از این نگران می شوند که با بدست آوردن بمب توسط ایران، وزنه این کشور مانند کره شمالی سنگین تر شود.
برنامه کمتر توسعه یافته هسته ای ایران هرگز مشابه آزمایش هسته ای نیست و به همین دلیل مهلتی در اختیار آمریکا و سایر کشورها قرار می دهد تا مانع از دستیابی دولت روحانیون به تسلیحات هسته ای شوند.
کریم سجادپور کارشناس ایران درموسسه صلح بین المللی کارنگی می گوید: “سیاست ایران درمقایسه به کره شمالی احتمالاً از دو نظر سخت تر است: نفت و اسرائیل. ما اهرم های اقتصادی ضعیف تری در قبال ایران داریم، ولی در عین حال تحمل کمتری نسبت به سلاح هسته ای آنها دربرابر اسرائیل داریم. شما می توانید اورانیوم را غنی سازی کنید و خواستار نابودی اسرائیل شوید، اما عملاً نمی توانید هردو کار را به طور همزمان انجام دهید.“
کره شمالی سه سال پیش با اصول لازم برای توقف برنامه هسته ای خود در ازای پاداش های اقتصادی و سیاسی موافقت کرده بود. هرچند کارها چندان مطابق نقشه انجام نشد، اما ارائه گزارش هسته ای از سوی این کشور، درحالیکه مدت ها در انتظارش بودیم، نشان داد معامله در حال پاسخ دادن است.
بوش پنج شنبه گفت: “دیپلماسی سفت و سخت چند جانبه می تواند به نتایج دلخواه برسد، هرچند اقدام دیپلماتیک خود به معنای تنها اقدام ممکن نیست.» او سریعاً به پاداش های ارائه شده از سوی آمریکا اشاره کرد ازجمله پایان دادن به برخی تنبیهات تجاری و اشاره به طرح خروج نام کره شمالی از فهرست حامیان تروریسم.
تام کیسی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «آنها موافقت کرده اند به تمامی سؤالات ما درباره برنامه هسته ای شان- از جمله پلوتونیوم، اورانیوم و تکثیر سلاح های هسته ای- پاسخ دهند. معنی دیگرش این است که اگر قصد دیدار از هر مکانی را داشته باشیم، آنها اجازه خواهند داد، و اجازه خواهیم داشت با هرکسی که مایلیم گفتگو کنیم.“
دشوار است تصور کنیم ایران با مسائلی از این دست موافقت کند.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 29 ژوئن