تنها یک هفته بعد از قوت گرفتن احتمال برکناری محمد علی رامین، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سمت خود، هیات نظارت بر مطبوعات در نخستین جلسه خود در دوره سیزدهم، هفته نامه “چلچراغ” را توقیف کرد و به 7 نشریه دیگر با مضامین اجتماعی، تذکر داد.
این اقدام در حالی صورت می گیرد که هیات نظارت بر مطبوعات همزمان در جلسه دیروز خود با انتشار یک ماهنامه، یک دوماهنامه، 15 فصلنامه و 4 دو فصلنامه که عمدتا منصوب به دانشگاه ها و موسسات دولتی هستند، موافقت کرد.
توقیف به خاطر اصرار بر تخلف
خبرگزاری مهر دیروز در گزارشی از توقیف نشریه “چلچراغ” به دلیل انتشار “مطالب خلاف عفت عمومی و اصرار بر تخلفات”، و تذکر هیات نظارت بر مطبوعات به 7 نشریه دیگر خبر داد.
این خبرگزاری به نقل از هیات نظارت بر مطبوعات، دلیل توقیف چلچراغ را مشمول بند 2 و تبصره 2 ماده 6 قانون مطبوعات دانسته که بر اساس آن و به استناد تبصره ماده 12 قانون مطبوعات، نشریه، توقیف و مراتب جهت پیگرد قانونی به مراجع قضایی ارسال شود.
طبق ماده 6 قانون مطبوعات “نشریات جز درمورد اخلال به مبانی و احکام اسلام و حقوق عمومی و خصوصی که دراین فصل مشخص می شوند آزادند”. در بند 2 این ماده به “اشاعه فحشا ومنکرات و انتشار عکس ها و تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی” اشاره شده است. در تبصره 2 همین ماده نیز آمده است: “متخلف از موارد مندرج دراین ماده مستوجب مجازاتهای مقرر درماده 698 قانون مجازات اسلامی خواهد بود و درصورت اصرار مستوجب تشدید مجازات و لغو پروانه می باشد”.
از سوی دیگر، فارس، خبرگزاری وابسته به نیروهای امنیتی – نظامی، در خبری جداگانه با انتساب چلچراغ به اصلاح طلبان، گزارش داد که این هفته نامه در پی دریافت چند تذکر کتبی از سوی هیات نظارت بر مطبوعات، توقیف شده است.
در خبر این خبرگزاری حامی دولت، ادعا شده هفته نامه چلچراغ به دلیل انتشار مطالب غیر اخلاقی در قالب داستان و طنز، دو بار تذکر کتبی دریافت کرده و بر تکرار تخلفات خود اصرار داشته است.
هفته نامه چلچراغ با محتوای فرهنگی، هنری، اجتماعی، سینمایی و طنز با مدیر مسئولی فریدون عموزاده خلیلی، از سال ۸۱ با مخاطب قرار دادن نسل سوم، پا به عرصه مطبوعاتی ایران گذاشته و در تمام این سالها به طور مستمر مشغول فعالیت بوده است.
گفته می شود نشریه چلچراغ در اعتراض به حوادث انتخابات ریاست جمهوری قصد داشت از ارائه مجموعههای خود در نمایشگاه مطبوعات خودداری کند که از سوی مسئولان با این نشریه برخورد شد.
این هفته نامه، در اولین شماره مهرماه خود، گفت‌وگویی تفصیلی با محمدرضا شجریان انجام داده و از تصویر وی برای طرح روی جلد استفاده کرده بود. در ماه های پایانی سال گذشته نیز تعدادی از خبرنگاران چلچراغ بازداشت و سپس آزاد شدند.
6 تذکر و 1 اخطار
توقیف چلچراغ، اما تنها مورد از اعمال محدویت بیشتر بر مطبوعات در نشست دیروز هیات نظارت بر مطبوعات نبود.
در این نشست به روزنامه “فرهنگ آشتی” به دلیل انتشار مطالب به زبان انگلیسی و عدم رعایت ماده 10 آیین‌نامه اجرایی، به نشریه “نسیم دوستی” به دلیل استفاده ابزاری از افراد در تصاویر به استناد بند 10 ماده 6 قانون مطبوعات، به نشریه “پردیس” به دلیل استفاده ابزاری از افراد در تصاویر، چاپ آگهی‌های مناسب و تبلیغ و ترویج اسراف و تبذیر به استناد بندها 3، 10 ماده 6 قانون مطبوعات، به نشریه “خانواده و سرگرمی” به دلیل انتشار مطالب خلاف عفت عمومی به استناد بند 2 ماده 6 قانون مطبوعات، به نشریه “خانه بخت” به دلیل استفاده ابزاری از افراد در تصاویر به استناد بند 10 ماده 6 قانون مطبوعات و همچنین به نشریه “فرهنگ مردم” به دلیل انتشار مطالب خلاف عفت عمومی به استناد بند 2 ماده 6 قانون مطبوعات تذکر داده شد.
به روزنامه “آرمان روابط عمومی” هم به عنوان تنها مورد، به دلیل چاپ عکسی که در آن حرمت مقامات کشور رعایت نشده است، به استناد بند 8 ماده 6 قانون مطبوعات اخطار داده شد.
تشدید فشار بر مطبوعات تنها یک هفته پس از آن صورت می گیرد که برخی از رسانههای اصولگرا، از قوت گرفتن احتمال برکناری محمد علی رامین، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سمت خود خبر داده بودند.
شاید به همین دلیل بود که روز گذشته برخی از رسانههای نزدیک به مخالفان دولت، احتمال دادند که توقیف چلچراغ از جمله آخرین اقدامات رامین در جهت یکدست کردن فضای رسانه‌ای در دولت احمدی نژاد باشد.
تلاش برای محدود کردن نشریات داخلی، ماه گذشته با اخطار مدیر کل مطبوعات داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به قطع دریافت یارانه و حتی توقیف آن دسته از نشریاتی که به پوشش اخبار مربوط به مخالفان دولت می پردازند، وارد مرحله تازه ای شد.
آنطور که سید احسان قاضی‌زاده، در 24 مهرماه سال جاری تاکید کرد، گردانندگان آن دسته از نشریاتی که به گفته وی در جریان حوادث پس از انتخابات “حتی در یک خط” به وقایع 9 دی‌ماه، روز قدس و “سایر اصول نظام” نپرداخته اند، نباید انتظارحمایت و یا دریافت یارانه مطبوعات را داشته باشند.
توقیف چلچراغ و تذکر و اخطار به 7 نشریه دیگر و همچنین موضع گیری اخیر مدیر کل مطبوعات داخلی در حالی صورت می گیرد که در ماده ۴ قانون مطبوعات صراحتا تاکید شده است: “هیچ مقام دولتی و غیردولتی حق ندارد برای چاپ مطلب یا مقالهای در صدد اعمال فشار بر مطبوعات برآید یا به سانسور و کنترل نشریات مبادرت کند.”
در تبصره پیوست همین ماده، مجازات چنین اقدامی در مرحله اول “شش ماه تا دو سال انفصال از خدمات دولتی” و در صورت تکرار “انفصال دائم از خدمات دولتی” تعیین شده است.
این تاکید در قوانین هم سو با مستندات و مصوبه های بین المللی حقوق بشر است که حکومت جمهوری اسلامی در یک روند حقوقی متعهد و ملزم به اجرای آن شده است. در ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر تاکید شده است: “هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد و این حق مستلزم آن است که کسی از داشتن عقاید خود بیم و نگرانی نداشته باشد و در کسب و دریافت و انتشار اطلاعات و افکار، به تمام وسائل ممکن بیان و بدون ملاحظات مرزی آزاد باشد.”
وضعیت نامناسب مطبوعات و روزنامه نگاران ایران، در شرایطی ادامه دارد که به گفته سازمان های مدافع آزادی بیان و مدافع حقوق روزنامه نگاران، در یک سال گذشته و پس از حوادث مربوط به انتخابات دور دهم ریاست جمهوری، محدودیت‌های بی‌سابقه‌ای بر مطبوعات و روزنامه‌نگاران ایرانی اعمال شده است.
براساس اعلام گزارشگران بدون مرز، در آخرین جدول رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات که با توجه به وضعیت آزادی مطبوعات در کشورهای جهان در محدوده زمانی ۱۰ شهریور سال ۱۳۸۷ تا ۱۰ شهریور سال جاری تنظیم شده، ایران به پشت دروازه سه کشور “جهمنی” برای آزادی مطبوعات یعنی ترکمنستان، کره شمالی و اریتره رسیده است.
