خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران، در گفتگویی از آیت‌الله محمد محمدی ری شهری، که دیروز منتشر شد، پرسید: “در مقطعی قبل از سال ۷۶، برخی کارشناسان امنیتی به این نتیجه رسیدند که تعدد مراکز اطلاعاتی ممکن است آثار زیانباری داشته باشد و نمایندگان مجلس پنجم هم تلاش کردند طرحی را ارائه دهند که این امر محقق شود و تمامی مراکز اطلاعاتی به صورت سازمانی زیر نظر رهبری درآید که البته بعد ازسال ۷۶ این جریان مسکوت ماند. چرا چنین اتفاقی افتاد و آیا ضرورت این ادغام دیگر احساس نمی‌شود؟”
ری شهری، که اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی نیز هست در پاسخ تاکید کرد: “بنده در اواخر مسئولیتم در وزارت اطلاعات به این نتیجه رسیدم که این مجموعه باید زیرنظر بالاترین مقامات نظام باشد و حضرت امام(ره) هم حرفی نداشتند و استدلال‌هایی هم وجود داشت اما برخی این موضوع را به مصلحت نمی‌دانستند و می‌خواستند وزارت اطلاعات زیرمجموعه دولت بماند. در هیچ نظامی، سیستم اطلاعاتی زیرنظر دولت نیست و فراتر از دولت‌ها است زیرا دولت‌ها می‌آیند و می‌روند و سیستم اطلاعاتی باید فراتر از آنان باشد و زیرنظر عالی‌ترین مقام کشور اداره شود. حضرت امام(ره) هم این موضوع را پذیرفته بودند اما مسائلی پیش آمد که نمی‌خواهم باز کنم و نشد که این کار بشود و در حال حاضر نیز شرایطی وجود دارد که عملا این امر محقق نمی‌شود.”
او اضافه کرد: “این نکته را هم عرض کنم که در آن زمان، وزارت اطلاعات و بنده عملاً زیر نظر خود حضرت امام(ره) کار می‌کردیم و در مسائل اساسی، مستقیما از ایشان رهنمود می‌گرفتیم و طبق نظر ایشان عمل می‌کردیم. هر کس هم در سیستم اطلاعاتی در این سالها آمده و با من مشورت کرده، عرض کرده‌ام که رهبری باید از این مجموعه راضی باشد و ما باید با رهبری هماهنگ باشیم. در همه نظام‌ها نیز همین طور است.”
سال هاست که هواداران آیت الله خامنه ای تلاش می کنند که وزارت اطلاعات را از دولت جدا کنند و به عنوان سازمانی مستقل زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی ببرند.نگرانی از تغییرات در دولت ها و احتمال تاثیر رویکردهای مختلف دولتی در مسیر وزارت اطلاعات بهانه اصلی این خواسته است. در این سالها بر خلاف قوانین جمهوری اسلامی، چند نهاد موازی امنیتی با وزارت اطلاعات که زیر نظر مستقیم سیدعلی خامنه ای قرار دارد نیز تاسیس شده و نفوذ وزارت اطلاعات عملا کاهش یافته، اما با اینهمه سودای خارج کردن وزارت اطلاعات از دولت همچنان حفظ شده است.
اداره اطلاعات سپاه پاسداران از همان ابتدای تاسیس این گروه شبه نظامی، به وجود آمد و پس از تاسیس وزارت اطلاعات و علی رغم تصریح قانون، که کلیه فعالیتهای امنیتی و اطلاعاتی داخلی را زیر نظر این وزارتخانه قرار داده بود، به فعالیت موازی با وزارت اطلاعات ادامه داد. از مهرماه سال ۱۳۸۸ اداره اطلاعات سپاه، بصورت “سازمان اطلاعات سپاه” درآمد و کاملا مستقل از وزارت اطلاعات مشغول فعالیتهای امنیتی شد. در آن زمان سایت الف فاش کرده بود: “بعد از طی پروسه های طولانی در فرماندهی کل سپاه، نیروهای مسلح و در نهایت دفتر فرماندهی کل قوا، معاونت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سازمان اطلاعات ارتقا می یابد. با ارتقای معاونت اطلاعات سپاه، حسین طائب فرمانده سابق نیروی مقاومت بسیج به عنوان رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، منصوب خواهد شد.”
گرچه اخبار رسمی اندکی در این زمینه منتشر شده است، اما گفته می شود که در بحران سال ۱۳۸۸ مسئولیت تامین امنیت تهران به سپاه پاسداران واگذار شده بود و برنامه برخورد با مخالفان و منتقدان حکومت را نیز سازمان اطلاعات سپاه بر عهده داشت.
بجز سازمان اطلاعات سپاه، “پلیس اطلاعات و امنیت عمومی” نیروی انتظامی و “اداره کل حراست و حفاظت اطلاعات قوه قضاییه” که هر دو زیر نظر سیدعلی خامنه ای هستند نیز کار امنیتی موازی انجام می دهند. همچنین به این موارد باید اداره های موسوم به “حراست” در مراکز حکومتی را نیز اضافه کرد.
علاوه بر نهادهای متعدد امنیتی در جمهوری اسلامی که مستقیما زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی فعالیت می کنند، وزارت اطلاعات نیز در واقع و “عملا” زیر نظر اوست. نه انتخاب وزیر اطلاعات و نه برکناری او، در اختیار رئیس جمهور یا مجلس قرار ندارد. همانگونه که ری شهری صریحا اعتراف کرده است، در زمان رهبری آیت الله خمینی هم وزارت اطلاعات “عملا” زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی بود و دولت یا مجلس نقشی در این زمینه نداشت.
پس از رهبری سیدعلی خامنه ای هم این رویه ادامه پیدا کرد. انتخاب وزرای اطلاعات بدون هماهنگی با خامنه ای اساسا ممکن نیست و در دوره احمدی نژاد مشخص شد که برکناری وزیر اطلاعات هم بدون هماهنگی با او غیرممکن است!
در فروردین ماه سال ۱۳۹۰، محمود احمدی نژاد تلاش کرد که حیدر مصلحی وزیر اطلاعات را برکنار کند، اما با دخالت مستقیم خامنه ای این امکان را پیدا نکرد. در آن زمان هواداران احمدی نژاد معتقد بودند که علت برکناری مصلحی، نزدیکی او به اطلاعات سپاه و دخالتهای مکرر حسین طائب، رییس سازمان اطلاعات سپاه در وزارت اطلاعات است.
حیدر مصلحی بعدها در یک گفتگو فاش کرد که محمود احمدی نژاد به دلیل برکنار کردن برخی افراد نزدیک به او خواستار استعفای مصلحی شده بود، اما مصلحی حاضر به استعفا نبود. او سپس ماجرای برکناری خود را چنین شرح می دهد: “بعدازظهر هم جلسه دولت بود که به آن جلسه رفتم، در جلسه دولت یکی از زرنگی‌های احمدی‌نژاد این بود که اگر می‌خواست کاری کند می‌گذاشت برای آخر جلسه تا کسی اقدامی نکند لذا آخر جلسه اعلام کرد بنده از این به بعد مشاور اطلاعاتی هستم، همه هاج و واج ماندند؛ آن زمان ایام فاطمیه بود و ما هم در منزل‌مان روضه داشتیم و من می‌خواستم سریع بروم که به روضه برسم اما وقتی خواستم بروم دیدم از دفتر یک نفر کنار در ریاست جمهوری ایستاده است و نامه‌ای را از طرف آقا آورده است، این بحث مطرح شده بود که به احمدی‌نژاد گفته بودند نباید این کار را انجام دهد و مرا عزل کند و بعد هم به من پیغام داده شد به سر کار خود برگردید و کار را تعطیل نکنید و بعد آقا مرقومه‌ای را برای من فرستادند که باید در محل کار خود حضور داشته باشید.”
بعد از همین ماجرا بود که ستاره اقبال احمدی نژاد افول کرد و کسی که نظرش به نظر خامنه ای نزدیک تر بود، ناگهان منفور شد و اجازه حملات به او صادر گردید.
در همان زمان بود که بار دیگر زمزمه تبدیل وزارت اطلاعات به سازمان اطلاعات بلند شد. از جمله حمید رسایی به خبرگزاری فارس گفته بود که “فراکسیون انقلاب اسلامی” مجلس به دنبال طرح این مساله در مجلس و تغییر قانون تاسیس وزارت اطلاعات است. او تاکید داشت: “وزارت اطلاعات در حکم چشم نظام است و چشم نباید فقط در اختیار یک عضو باشد، بلکه باید در اختیار تمام بدن باشد.”
با اینهمه این تلاش ها مسکوت ماند، چرا که حیدر مصلحی با خواست سیدعلی خامنه ای در پست خود ابقا شده بود. پس از انتخاب حسن روحانی هم وزیر اطلاعات با اراده خامنه ای انتخاب شد. گفته می شد که روحانی به دنبال علی یونسی وزیر سابق اطلاعات بوده است، اما وزیر سابق دیگر مورد تایید نظام نبود.
حجت الاسلام سیدمحمود علوی، وزیر کنونی اطلاعات اواخر خرداد ماه گذشته صریحا گفت: “وزارت اطلاعات یک نهاد حاکمیتی است و رقابت های جناح های سیاسی در کشور با یکدیگر کمترین تاثیر را در حرکت وزارت اطلاعات دارد.” او با این سخنان نشان داد که وضعیت وزارتخانه او با دیگر وزارتخانه های دولت متفاوت است. با اینهمه و در حالی که وزارت اطلاعات کاملا در اختیار سیدعلی خامنه ای است، هواداران او همچنان خواستار جدا کردن آن از دولت هستند.
