ماده پنج قانون احزاب “اعضای موثر احزاب منحل‌شده‌ای که در زمان انحلال عضو موثر باشند، و انحلال حزبشان به حکم دادگاه و به دلیل ارتکاب جرم بوده است” را “به مدت ۵ سال از تاسیس حزب و عضویت در حزب” محروم کرده است. ماده ای که در استانه انتخابات مجلس شورای اسلامی توسط نمایندگان مجلس تصویب شده و محمد کیانوش راد، نماینده سابق مجلس و عضو جبهه مشارکت در مصاحبه با روز با سیاسی خواندن آن می گوید که این مصوبه اگر به تصویب شورای نگهبان برسد به بسته شدن فضای سیاسی کشور منجر خواهد شد.
در اصلاحیه قبلی مجلس بر نحوه فعالیت احزاب و گروههای سیاسی، چنین محرومیتی قید زمانی نداشت اما شورای نگهبان ایراد گرفت و حالا انها قید زمانی ۵ ساله را به این ماده اضافه کرده اند. محمد کیانوش راد، عضو جبهه مشارکت که از سوی دستگاه قضایی منحل اعلام شده و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی که اخیرا توسط چهره های اصلاح طلب تشکیل و اعلام موجودیت کرد در مصاحبه با روز درباره مصوبه مجلس می گوید: کاملا مشخص است که روح و چارچوب این قانون برای ممانعت از حضور برخی از فعالان سیاسی در عرصه فعالیت مدنی است. حزب در چارچوب قوانین و با روش های مدنی فعالیت خود را دنبال می کند اما این قانون به نحوی ممانعت می کند از فعالیت فعالان سیاسی در احزابی که در شرایط جدید فضای سیاسی تاسیس شده اند.
او می افزاید: اینکه احزابی را قانونگذار و بعد قوه قضائیه بدون چارچوب های قوانین موضوعه در بحث تعطیلی و انحلال احزاب، منحل اعلام می کند و بعد می ایند قانون تصویب می کنند که اعضای آن از تاسیس و عضویت در احزاب محروم شوند مشخص است که برای ممناعت از حضور فعالان سیاسی در عرصه سیاسی کشور و حذف آنها از این عرصه است. واقعیت این است که در مورد انحلال بعضی از احزاب ما شاهد این بودیم که بدون طی مراحل قانونی و ائین دادرسی و آن هم به صورت غیابی نسبت به صدور حکم انحلال برخی احزاب اقدام شده و اصلا قانون رعایت نشده ولی این قانون می آید آنها را محروم می کند.
محمد کیانوش راد می گوید که امیدوار است این مصوبه از سوی شورای نگهبان رد شده و تبدیل به قانون نشود: این مصوبه اگر به تایید شورای نگهبان برسد به نحوی نشاندهنده بسته شدن فضا برای فعالیت های سیاسی خواهد بود. مضافا بر اینکه موضوع موثر بودن یک لفظ کشدار و قابل تفسیرهای گوناگون است می تواند نسبت به هرکسی که در حزب های گذشته فعالیت داشته حالت بازدارنده داشته باشد. به هرحال امیدوار هستم این مصوبه به صورت قانون در نیاید چون همانطور که عرض کردم نوعی ایجاد محدودیت برای فعالان سیاسی است.
او سپس اشاره می کند که تصویب قانون بد در شرایطی علیه تصویب کنندگان آن هم خواهد بود: مجلس می بایست به عنوان یک قوه کارشناس و به عنوان گروهی که به مصالح عمومی و دراز مدت و فراجناحی می نگرند به تصویب قانون مبادرت کنند. تصویب قانون بد می تواند در شرایطی حتی برعلیه تصویب کنندگان و بر ضد آنها هم کاربرد داشته باشد. متاسفانه در مواردی قانونگذاری تابع مصالح زودهنگام سیاسی برخی و یا اکثریت نمایندگان در دوره هایی شده. این می تواند آسیب جدی وارد کند. به اعتقاد من کاملا روشن است که موضوع سیاسی است.
عضو کمیسوین امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم می گوید: اگر فرض را بر این بگذاریم و بپذیریم که احزاب ادعایی منحل شده از تاسیس یک حزب منع شوند اما عضویت آنها خود به خود یک تصمیم نادرست مضاعف خواهد بود. علاوه بر اینکه مفهوم موثر بودن می تواند دستاویز باشد که هر فردی را که وارد یک فعالیتی بشود به عنوان عضو موثر تلقی و از ورود او به حزب جدید خودداری شود.
