پس از آنکه آیت الله علی خامنه ای با تاخیری یکساله و بدون نام بردن ازحسن روحانی به اظهارات او درباره واقعه عاشورا پاسخ داد، موضع گیری درباره اینکه نزدیک به ۱۴۰۰ سال پیش امام سوم شیعیان با عمر سعد مذاکره کرده است یا اتمام حجت، به یکی از محورهای مهم اظهارات منصوبان رهبر جمهوری اسلامی در مخالفت با رییس دولت، توافق هسته ای و مذاکرات با ایالات متحده امریکا تبدیل شده است.
۳۰ مهرماه ۱۳۹۳ حسن روحانی در جریان سفر به استان زنجان در جمع مردم این شهر گفت: “درس ابی عبدالله به ما درس برادری، وحدت، گذشت و قبول توبه از یکدیگر است. درس کربلا برای ما، درس تعامل سازنده و مذاکره در چارچوب منطق و موازین است. شما می‌دانید که شب تاسوعا… امام حسین(ع) خیمه‌ای را بپا کرد و عمر سعد را دعوت به مذاکره کرد.”
رییس دولت جمهوری اسلامی همچنین اضافه کرده بود: “امام حسین می‌داند خون او و یارانش توسط همین عمر سعد و یاران نادانش ریخته می‌شود، اما با دنیا اتمام حجت کرد. شب تاسوعا ساعت‌ها با عمر سعد مذاکره کرد تا مسأله به جنگ پایان نیابد. نه امام حسین از جنگ می ترسید و نه از شهادت که به استقبال شهادت می‌شتافت، اما به ما یاد داد که حتی با دشمن، حتی با خصم ما باید به گونه‌ای رفتار بکنیم که منطق دنیا، ما را پیروز در صحنه مذاکره بداند. ما امروز در سایه تعامل سازنده، با قدرت‌های بزرگ مذاکره می‌کنیم. در اولین قدم‌ها در سال گذشته ما به پیروزی‌های قدم اول دست یافته‌ایم.”
یک سال پس از این اظهارات و پس از به سرانجام رسیدن مذاکرات با گروه ۵+۱ در مناقشه هسته ای، آیت الله علی خامنه ای به این اظهارات پاسخ داد.
رهبرجمهوری اسلامی ۱۵ مهرماه سال جاری در دیدار با فرماندهان و اعضای نیروی دریایی سپاه بدون نام بردن از حسن روحانی این روایت از عاشورا را “ساده اندیش و سهل انگار” خوانده و گفته است: “این افراد می‌گویند چگونه است که حضرت علی و حضرت امام حسین با دشمنان خود مذاکره کردند اما اکنون با مذاکره با آمریکا مخالفت می‌شود؟چنین تحلیلی درخصوص مسائل تاریخ اسلام و مسائل کشور، نهایت ساده‌اندیشی است زیرا حضرت علی با زبیر و حضرت امام حسین با عمربن‌سعد، مذاکره به معنای امروز یعنی معامله نکردند بلکه هر دوی این بزرگواران به طرف مقابل خود نهیب زدند و آنها را نصیحت به خداترسی کردند.”
او همچنین تاکید کرده: “متاسفانه عده‌ای برای توجیه مذاکره‌ی جمهوری اسلامی ایران با شیطان بزرگ، با نگاهی عوامانه، اینگونه مسائل را در روزنامه‌ها، «سخنرانی‌ها» و فضای مجازی مطرح می‌کنند، که کاملاً اشتباه است.ایران هیچ مخالفتی با اصل مذاکره با کشورها، اعم از اروپایی و غیراروپایی ندارد، اما در مورد آمریکا موضوع متفاوت است زیرا آنها تعریفی که از مذاکره با جمهوری اسلامی ایران کرده‌اند، به معنای نفوذ و باز کردن راه برای تحمیل است.”
البته پیش از این اظهارات رهبرجمهوری اسلامی، جواد ظریف، وزیر امور خارجه روحانی در جریان اجلاس عمومی سازمان ملل متحد با باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده دست داده بود؛ موضوعی که با واکنش های گسترده مخالفان دولت مواجه شد.
پس از انتشار گسترده واکنش ها به این اقدام جواد ظریف، بهرام بیرانوند یکی از اعضای مجلس گفته بود که او “غیرت دینی” ندارد و”غلط زیادی کرده” که با رییس جمهور ایالات متحده دست داده است.
پس از این نوع سخنان، محسن غرویان یکی از روحانیون حامی دولت گفت: “افرادی که به آقای ظریف توهین می کنند کاملا از فقه اسلامی بی خبر هستند. مبانی فقهی ما درهیچ کجا اجازه بی ادبی نمی دهد و برخورد آقای ظریف کاملا نشأت گرفته از ادب اسلامی است.امام حسین در واقعه عاشورا نماینده ای به جهت مذاکره و دیدار با عمر سعد فرستادند و با آنها مذاکره کردند، این از منطق و عقلانیت اسلام است. بنابراین رفتار آقای ظریف کاملا نشان دهنده اخلاق اسلامی و فرهنگ ایرانی است.”
۱۶ مهرماه، یک روز پس از گفته های رهبر جمهوری اسلامی درباره عاشورا، حسن روحانی در نخستین نشست هم‌اندیشی فعالان اقتصاد دانش‌بنیان و نوآوری گفت “فرهنگ انقلاب به معنای زبان اعتراض، درشت گویی و شعار نیست.”
وی دوباره بر موضوع عاشورا تاکید و اضافه کردکه “حادثه کربلا به ما درس زندگی، ایستادگی و مقاومت آموخت. کربلا به ما آموخت که برای آرمان‌هایمان و اهدافمان از چیزی نترسیم، به ما آموخت که اگر در مسیر اهداف بلند یک فرهنگ، دین و جامعه جمعی ولو کوچک و تنها در برابر هرگونه مانع و مشکل بایستد، این جمع هدفدار مصمم با ایمان مقاوم به موفقیت و پیروزی نهایی خواهد رسید.”
با اینحال اما تنش ها در این ارتباط بعد از روایت رهبر جمهوری اسلامی از عاشورای سال ۶۱ هجری قمری و پاسخش به حسن روحانی افزایش یافته و همچنان ادامه دارد. بسیاری از مخالفان دولت پس از گفته های رهبر جمهوری اسلامی در اظهارات خود گریزی به کربلا زده و درباره مذاکره یا اتمام حجت امام سوم شیعیان و سپس توافق هسته ای و مذاکرات با امریکا به اظهار نظر پرداختند.
در ادامه اما تاکید وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی بر اظهارات یک سال پیش حسن روحانی درباره الگو گرفتن از عاشورا در مذاکرات هسته ای، منصوبان رهبر جمهوری اسلامی را خشمگین تر از پیش کرده است.
حجت الاسلام محمود علوی روز ۲۶ مهرماه در اجلاس سراسری روسای دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علمی و فنآوری سراسر کشور بدون اشاره به فرد خاصی با اشاره به واقعه عاشورا گفت: “طی روزهای اخیر این بحث به طور معکوس در رسانه ها انعکاس یافته است”.
وزیر اطلاعات تاکید کرده بود که “امام حسین نشان دادند که دنبال جنگ نبوده، بلکه می خواهند اصلاحاتی ایجاد کنند و دین جد خویش را نجات دهند و با خطری که دین را تهدید می کرد مقابله کنند.ایشان به دنبال آن بود که با حرکت اصولی حرکت کند؛ چرا که این دشمن بود که اجازه نمی داد ایشان زندگی عادی خود را داشته باشند و صبح و شب پیغام می فرستادند که عقب نشینی کنند و حتی در کنار خانه خدا برنامه ترور ایشان را می ریزند.”
او با اشاره به اینکه امام سوم شیعیان پس از بستن راه کاروانش توسط حر، دستور به بازگشت از مسیر به سمت مدینه را داد، این موضوع را به مذاکرات هسته ای مرتبط کرد و گفت: “این یک درس است که در برابر دشمنان از این تاکتیک بهره ببریم،امروز دولت خدمتگذار تدبیر و امید در مذاکرات هسته ای از این تاکتیک امام حسین بهره گرفت. دولت با تدبیر خود میدان را به صحنه نمایش ظلم یک طرف علیه طرف دیگر تبدیل کرد و به جای آنکه علیه طرف مقابل شاخ و شانه بکشد و شعارهای هیجانی بدهد و صحنه را به صحنه برخورد دو طرف تبدیل کند، تعدی یک طرف علیه دیگری را ترسیم کرد و نشان داد که جمهوری اسلامی ایران می خواهد در چارچوب مقررات بین المللی از انرژی صلح آمیز هسته ای استفاده کند.”
در دیگر سو اما منصوبان رهبر جمهوری اسلامی به این گفته های وزیر اطلاعات واکنش تند تر از پیش نشان داده و او را غافل و از زمره کسانی دانسته اند که تحت نفوذ دشمن قرار گرفته است.
عبدالله حاجی صادقی جانشین نماینده رهبرجمهوری اسلامی در سپاه روز ۳ آبان در واکنش به گفته های وزیر اطلاعات گفت: “یکی از راه کارهای دشمن برای پروژه نفوذ، نفوذ در مدیریت و حاکمیت به ویژه نفوذ در مراکز فرهنگی و آموزشی است که هدایت نخبگان و جوانان مارا در دست دارند. در تلاش اند مشاورانی را برای مسئولین تعریف کنند که تصمیم گیری مسئولین بر اساس تفکر لیبرالی و سازش کارانه در برابر غرب باشد. نفوذ دیگر آنها نفوذ در مکتب، تفکر و اندیشه هاست که خطر آن بیشتر از نفوذ در مدیریت است چرا که نفوذ در افکار عمومی و روحیه هاست. برای اینکار اقدامات فراوانی انجام می‌دهند و تا آنجا پیش رفتند که تنظیف الگو ها را در دستور کار قرار دادند و گفتند جز مذاکره و معامله با دشمن راهی برای مدیریت کشور وجود دارد.”
وی در گفت و گو با خبرگزاری حوزه علمیه قم همچنین تاکید کرده که “مطرح می‌کردند که امام حسین با عمر سعد مذاکره کرد در حالی که آنچه امام انجام داد اتمام حجت و دعوت به جبهه حق بود و نه سازش و معامله و کوتاه آمدن، اینطور نبود که امام حسین برای اینکه کشته نشود با عمر سعد یا عبید الله یا یزید معامله کند.”
حاجی صادقی روز ۴ آبان هم در گفت و گویی با خبرگزاری بسیج دوباره به گفته های وزیر اطلاعات واکنش نشان داد: “من نمی دانم برخی از آقایان با چه منطقی ادعا می کنند که عاشورا هم صحنه مذاکره امام حسین بوده است.مذاکره امام حسین با لشگریان کفر به جهت انذار و اتمام حجت با دشمن بوده است و نه بده بستان سیاسی، در جریان صحبتی هم که بین امام حسین و عمر سعد صورت می گیرد ایشان ذره از مواضع خود کوتاه نمی آید و لذا هیچ مشابهتی بین مذاکرات هسته ای و مذاکره عاشورا وجود ندارد.”
جانشین نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران همچنین گفته: “تلقی من این است که حرفهای بعضی از آقایان یا به دلیل ان است که فرهنگ عاشورا را خوب نمی شناسند و یا متن صحبت امام حسین با عمر سعد را ندیده اند و یا اینکه خود را به تغافل میزنند.”
وی همچنین با اشاره به تایید توافق هسته ای توسط رهبر جمهوری اسلامی هشدار داده که “بعد از بیانیه حضرت آقا کسی حق ندارد سیاستی دیگری را دنبال کند چون سیاست گذار در نظام اسلامی ولی فقیه است، با این حال ما از دوستان ضمن حمایت این خواهش را هم داریم که مراقب باشند که ناخواسته دست درازی به الگوها و فرهنگ عاشورایی نکنند که عواقب سنگینی دارد.”
حجت الاسلام مجتبی ذوالنور مشاور نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه نیز گفته است: “امام حسین با کسی مذاکره نکرد و مقام معظم رهبری به این موضوع اشاره فرمودند.امام حسین در ملاقات با عمر سعد نگفت که مقداری کوتاه بیایید ما نیز ذره‌ای کوتاه می‌آییم، امام بده بستان نفرمودند و دادوستد نکردند.”
آیت الله علی خامنه ای ۲۹ مهرماه در نامه ای به حسن روحانی رییس دولت جمهوری اسلامی مصوبه شورای عالی امنیت ملی درباره توافق هسته ای جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ را که به برجام معروف شده تایید و در عین حال شروطی درباره این توافق مطرح کرد که جنبه توصیه و هشدار داشت. از جمله وی به رییس دولت جمهوری اسلامی تاکید کرد که دولت امریکا قابل اعتماد نیست.
