تکلیف را سران سه قوه تعیین می کنند

نویسنده

‏‏ سید محمد مهدی شهیدی

اجرای واگذاری شرکت های مخابرات ایران پس از ابلاغیه رهبری در مورد اصل 44 قانون اساسی فراز و ‏نشیب های بسیاری را به خود دید که موجب شد تاریخ عرضه سهام در بورس چند بار تغییر کند و در آخرین ‏مرحله به اول دی ماه سال جاری موکول شود.‏

با توجه به اهمیت خصوصی سازی در مخابرات که از لحاظ ارزش یکی از بزرگترین موارد خصوصی ‏سازی محسوب می شود، با مهندس حیدر پشمی معاونت واگذاری و امور سهام شرکت مخابرات ایران گفت و ‏گویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:‏

‎ ‎لطفا سابقه ای اجمالی از روند خصوصی سازی در شرکت مخابرات ایران را بیان ‏فرمائید.‏‎ ‎

ابتدا خدمت جنابعالی عرض ادب دارم و خوشامد می گویم. در رابطه با موضوع خصوصی سازی درشرکت ‏مخابرات ایران همانگونه که مستحضرید، خصوصی سازی از برنامه اول توسعه به نوعی شروع شد ولی ‏فراز و نشیب های زیادی در کار وجود داشت. یکسری از قوانین یا اصول قانون اساسی مخصوصا اصل ‏‏44 به عنوان سدی شده بود در جهت اجرای اصل خصوصی سازی. تا اینکه مقام معظم رهبری در دو مرحله ‏یکی در 1/3/84 و دیگری در 11/4/85، ابلاغیه اصل 44 را به سران سه قوه ابلاغ فرمودند و موضوع ‏خصوصی سازی شکل جدی تری گرفت و در جهت اجرایی شدن گام هایی برداشته شد. شرکت مخابرات ‏ایران قبل از ابلاغیه اصل 44 در رابطه با خصوصی سازی قدم هایی برداشته بود، مانندواگذاری بهره ‏برداری و نگهداری تلفن ثابت، توسعه و تأسیس مراکز مخابراتی و همچنین امور مربوط به نگهداری و بهره ‏برداری از مراکز مخابراتی. مورد دیگر انعقاد قرارداد واگذاری 2 میلیون تلفن همراه و اعتباری از طریق ‏بخش خصوصی بود که در سال 80 حالت اجرائی پیدا کرد. موضوع دوم واگذاری بخش” پی جو” به طور ‏کامل به بخش خصوصی است. مورد بعدی که مهمتر از همه است و همه اثرات آن را در جامعه می بینیم، ‏موضوع اپراتور دوم یا ایرانسل است که به صورت رقیبی برای شرکت مخابرات ایران ایجاد شده است. در ‏کنار این موضوع واگذاری امور خدماتی شرکت به بخش خصوصی، واگذاری امور مربوط به خدمات اطلاع ‏رسانی و اینترنت به ‏ISP‏ ها و ‏ICP‏ ها در سطح وسیع، واگذاری امور طراحی، نصب و راه اندازی شبکه ‏تلفن همراه و ثابت، پیگیری و اجرای قراردادهای ‏GC، پیگیری و ایجاد دفاتر خدمات ارتباطی و امور ‏مشترکین تلفن همراه، و فراهم آوردن زمینه های حضور کارخانجات وابسته در بورس است. بعد ازابلاغیه ‏اجرایی بند “ج” اصل 44 موضوع سرعت گرفته و باید بر اساس ابلاغیه، 80 درصد سهام شرکت های دولتی ‏و مخابرات به جز شبکه فرکانس و زیر ساخت به بخش خصوصی واگذار شود. بدین ترتیب شرکت مخابرات ‏ایران در ساختار جدید خود بخشی به اسم معاونت سهام و واگذاری شرکت ها تأ سیس و ایجاد کرد. این ‏معاونت که اکنون ما در خدمت شما هستیم با همکارانمان قبل از موضوع بند “ج” که بندهای “الف”، “ ب”، ‏‏”د”، و “ه” ابلاغ شده بود تشکیل شد و ما کارهای مقدماتی خصوصی سازی را به نوعی در مخابرات، شروع ‏کردیم. همکاران ما تعدادی جزوه را تهیه کرده بودند و در سطح شرکت توزیع شد تا برای دیگر همکاران ‏زمینه سازی فرهنگی صورت بگیرد. بعد از این که بند “ج” ابلاغ شد، شرایط واقعا صورت ملموس تری به ‏خود گرفت.‏

‎ ‎وضعیت قوانین برای اجرای واگذاری ها چگونه بود؟‏‎ ‎

یک زمانی این کار جدید بود و سابقه دیگری در این سطح در زمینه خصوصی سازی در کشور صورت ‏نگرفته بود. من به صراحت می گویم که قوانینی در رابطه با موضوع خصوصی سازی در کشور تدوین نشده ‏بود. درست است که مسایل خصوصی سازی در کشور مطرح بود ولی به این صورت ملموس و اجرایی ‏نشده بود. با این اوصاف که اولین قانون خصوصی سازی یعنی لایحه اصل 44 توسط مجلس تصویب شد و ‏جهت بررسی نهائی و ابلاغ به شورای محترم نگهبان رفته است. ما منتظر هستیم که ان شاء اله آن هم بیاید، ‏اما منتظر بودن برای قانون این نیست که ما برای خصوصی سازی کاری انجام ندهیم. ما در معاونت ‏امورسهام از 1/2/86 در خصوص تدوین اساسنامه برای شرکت مخابرات عام، جلساتی تشکیل دادیم با ‏حضور سازمان بورس، سازمان خصوصی سازی، وزارتخانه و شرکت مخابرات ایران. نهایتا اساسنامه جدید ‏شرکت مخابرات ایران به تصویب هیأت مدیره و مجمع مخابرات رسید و نهایتا در تاریخ 24/5/86 به ‏تصویب هیأت دولت رسیده است، از جهت مراحل بعدی به بخش حقوقی یا معاونت حقوقی ریاست محترم ‏جمهوری مربوط هست که ان شاء اله هر موقع ابلاغ شد ما بر اساس آن ابلاغیه وظایف خود را انجام می ‏دهیم. به طور موازی با این مسأله با سازمان بورس و سازمان خصوصی سازی صورت های مالی تلفیقی ‏سال های 83و 84 را خواسته بودند که ما فرستادیم. آنها بعد از بررسی گفتند شما صورت های مالی تلفیقی ‏‏85 را هم ارایه دهید. صورت های مالی تلفیقی 85 را براساس برنامه زمانمندی با سازمان بورس وبا شرکت ‏واگذاری بورس یا شرکت پذیرش بورس انجام دادیم و مقرر شد مستندات را بر اساس برنامه زمانبندی که ‏داشتیم به شرکت مذکور ارایه دهیم. این قسمت در رابطه با موضوع منفک شدن شرکت زیر ساخت و شرکت ‏ارتباطات و فناوری اطلاعات از شرکت های قابل واگذاری بود که مستندات آن را فرستادیم. موضوع بعدی ‏که می بایستی امروز یا فردا به شرکت بورس بفرستیم موضوع صورت های مالی تلفیقی 85 است که آماده ‏شده که اگر تا امروز و فردا ندهیم روز شنبه (12/7/86) آن را می فرستیم.‏

‎ ‎این صورت ها به تایید مجمع رسیده است؟‎ ‎

خیر. این صورت ها با گزارش حسابرسی ان شاء اله هفته آینده با مصوبه مجمع برای سازمان بورس فرستاده ‏می شود.‏

‎ ‎مجمع فوق العاده تشکیل می شود؟‏‎ ‎

بله مجمع فوق العاده باید تشکیل شود که آن را بفرستیم که برود.‏

‎ ‎چه زمانی را برای عرضه سهام پیش بینی کرده اید؟‎ ‎

بر اساس برنامه زمانبندی شده پیش بینی ما این است که 1/10/ 86 بتوانیم سهام خود را عرضه کنیم.‏

‎ ‎به شرط آنکه ابلاغیه دولت برای شما آمده باشد؟‏‎ ‎

بلی ابلاغیه دولت در مورد اساسنامه که ان شاءاله تا آن موقع می آید و ما مطمئن هستیم که تا آن موقع صد ‏درصد به دست ما می رسد.‏

‎ ‎تاریخ 1/10/86 عرضه سهام است؟‏‎ ‎

بله

‎ ‎در رابطه با شرکت هایی که منفک شدند از واگذاری، اخیرا گویا شرکت دیگری هم به آن اضافه ‏شده است؟ یعنی یکدفعه تغییر کرد!‏‎ ‎

اضافه شدن شرکت ها یکی شرکت زیر ساخت بود که از اولین روز این برنامه قرار بود که به این صورت ‏انجام شود. مورد بعدی شرکت فناوری اطلاعات بود که بر اساس اطلاعیه مصوبه دولت از مجموعه منفک ‏شد، این یک تصمیم حاکمیتی و دولتی بود که تصمیم گرفتند این منفک شود و وظایفی که آنها در سطح استان ‏ها داشتند به شرکت های مخابراتی استان ها داده شد. ولی به عنوان سازمان، در رابطه با مسایل تصمیم ‏گیری، مسایل زیر بنایی به سازمان تبدیل می شود و در کنار وزارتخانه…‏

‎ ‎یعنی تقاضا از آنجا داده نشد و واقعا از بالا ابلاغ شد؟‏‎ ‎

اینها با مجموعه وزارتخانه هماهنگی شده بود والبته در خواستی هم از داخل وزارتخانه شد که نهایتا این انجام ‏شد.‏

‎ ‎یعنی شرکت فناوری اطلاعات واگذار نمی شود؟‎ ‎

نه، این جزء شرکت های واگذار شده نخواهد بود. شرکت مخابرات ایران با 31 شرکت تابع اش که استان ها ‏بوده است به اضافه‎ ‎شرکت ارتباطات سیار که می شود 32شرکت.‏

‎ ‎در رابطه با این بخش اپراتور دوم که طی گزارش خود فرمودید ایرانسل به عنوان یک رقیب ‏برای شرکت مخابرات ایران است، با توجه به اینکه سهامداران ایرانسل نهاد های حاکمیتی هستند، یعنی بخش ‏خصوصی نیستند، چگونه می تواند رقابت ایجاد کند؟ شما به عنوان یک کارشناس چه نظری در این زمینه ‏دارید.‏‎ ‎

وقتی که شما وارد یک میدانی می شوید رقیبی برای شما پیدا می شود. حالا در این زمینه هم یکسری از این ‏سازمان ها با این شرکت ایرانسل همکاری می کنند اینها یک کنسرسیوم هستند ولی امتیاز اصلی آن با شرکت ‏MTN‏ آفریقائی است. شما توجه کنید، اینهمه تبلیغاتی که شرکت ایرانسل در جهت بازاریابی می کند مطمئن ‏باشید که به اندازه آن درآمد ندارد و علت آن این است که قیمت سهام ‏MTN‏ در بازار بورس اروپا با توجه به ‏ورود شرکت مخابرات ایران کلی رفته بالا، حتی ما به روایتی شنیده ایم که هر سهم آن 8 یورو رفته بالا.‏

‎ ‎اطلاعی در دست است مبنی بر اینکه شرکت ‏MTN‏ یکی از شرکت های اقماری حزب الله لبنان ‏است. این خبر تا چه اندازه صحت دارد؟‎ ‎

بنده هیچ اطلاعی در این زمینه ندارم و از طریق من این موضوع تکذیب می شود ‏

‎ ‎سایت خبری بازتاب در ارتباط با بحث ترک سل این خبر را منعکس کرد.‏‎ ‎

من هیچ اطلاعی در این زمینه ندارم.‏

‎ ‎جناب پشمی اگر ممکن است در مورد بحث ودایع مشترکان تلفن ثابت و همراه یک سابقه ای ذکر ‏کنید. و بفرمائید که وضعیت آن را در حال حاضر چگونه ارزیابی می کنید.‏‎ ‎

از اولین روزی که بحث خصوصی سازی در مخابرات مطرح شد، ما موضوع ودایع را مطرح کردیم. چون ‏همیشه ودایع در حساب ها به عنوان حقوق عمومی و به عنوان بدهی شرکت محسوب می شود. با این اوصاف ‏که به عنوان ودایع یا بدهی شرکت مخابرات ایران است، در خصوصی سازی اولین کاری که باید کرد، باید ‏در واگذاری تکلیف بدهی ها مشخص شود، حتی ما این را در قبض های مشترکین ثابت و سیار به همه ‏مشترکینمان در سه نوبت اعلام کردیم که هر کسی که نمی خواهد ودایعش به سهام تبدیل شود به مخابرات ‏مراجعه کند. از بین 33 تا 34 میلیون مشترک، تقریبا حدود 18 هزار نفر آمدند یعنی در واقع2 درصد هم ‏نبود زیر یک درصد بود. متولی این کار بنده بودم که تحلیل کردم و آمار آن را گرفتم و نهایتا گزارش دادم که ‏کسانی که درخواست استرداد ودایع خود را دارند این تعداد هستند و در یکی از جلسات ویدئو کنفرانس آقای ‏فیضی فرمودند. موضوع ودایع فراز و نشیب های خاصی داشت. عده ای که در مخابرات نبودند گفتند آقا شما ‏ودایع را به قیمت روز حساب کنید. عده ای دیگر گفتند بر اساس قسمت هایی که دارید حساب کنید. خلاصه ‏بحث ودایع فراز و نشیب های زیادی داشت واقعا خیلی زیاد. چون بنده هم درگیر کار بودم بیشتر در جریان ‏هستم. ما در حال تصمیم گیری بودیم که نهایتا فهمیدیم که این موضوع به نهاد رهبری گزارش شده است که ‏یک مبلغ کلانی در حدود 4 هزار میلیارد تومان از پول دولت می خواهد از بین برود. مقامات بالا دستور دادند ‏که این مطلب باید بررسی شود. بعد آمدند گفتند که این موضوع اصلا باید به عنوان درآمد عمومی حساب شود ‏و بعد بحث های کارشناسی شد.‏

‎ ‎این عمل حسابرسی های شما را تغییر می دهد؟‎ ‎

بله باید تغییر کند ولی این هم شرایط خاص خودش را دارد. گزارش های کارشناسی رفت پیش آن “آقا”یی که ‏فرموده بودند و گفتند که‎ ‎‏”آقا” مسأله به این صورت است. بعد ایشان دستور دادند که این مسأله را نمی توان به ‏این صورت تصمیم گیری کرد که حقوق عمومی محسوب شود و یا حقوق دولتی باشد و باید بررسی گردد. ‏الان هم دستوری که داده شده است واگذارکردن این موضوع به روسای سه قوه است که موضوع را مورد ‏بررسی قرار دهند. یعنی تصمیم گیری در مورد ودایع مشترکان مخابرات از طرف مقام معظم رهبری به ‏روسای سه قوه واگذار شده که این موضوع راحل و فصل کنند وما هم منتظریم که به ما ابلاغ کنند که ما چه ‏کار باید بکنیم.‏

‎ ‎یک بحثی هم یک سری حقوقدان ها پیش کشیدند مبنی بر این که ودایع اصلا قابل تبدیل به سهام ‏نیست. یعنی به جز اینکه حالا به روز محاسبه بشود یا نه.‏‎ ‎

حتی زمانی هم استفتاعاتی هم شد از جانب فاضل لنکرانی. من این موضوع را بیش از این نمی توانم توضیح ‏بدهم زیرا حاکمیت و رهبری که حکم ولی فقیه ما است هر دستوری را که بفرمایند ما اطاعت می کنیم. ما نمی ‏خواهیم بگوییم نظری را که ایشان می دهند درست است یا کارشناسان اقتصادی. ما مطیع مقام معظم رهبری ‏هستیم.‏

‎ ‎اگر احیانا قرار باشد که ودایع به روز محاسبه شوند در تمام طرازهای مالی شما تغییر می کند؟‏‎ ‎‎ ‎

صد درصد دوباره بایستی محاسبه شوند.‏

‎ ‎آیا تکلیف ودایع تا 1/10/86 که زمان عرضه سهام است معلوم می شود؟‏‎ ‎

ما همه نظرمان این است که این مسأله تا آن موقع انجام شود اگر هم انجام نشود این ودایع به عنوان حقوق ‏عمومی یا بدهی شرکت باقی می ماند. به هر کسی هم که واگذار شود می گوییم که ما با این وضعیت هم روبه ‏رو هستیم. ما اعلام کرده ایم اگر تصمیم گرفتید ما آمادگی کامل داریم که این برنامه را انجام دهیم اگر این ‏کار انجام نشد ما کار را پیش می بریم. چیزی متوقف نمی شود و کار پیش می رود.‏

‎ ‎نتایج خصوصی سازی در مخابرات را بر کل صنعت مخابرات کشور، ( بخش خصوصی، بخش ‏دولتی) چگونه ارزیابی می کنید؟ لطفا این را به صورت یک بحث تحلیلی ارایه دهید.‏‎ ‎

در خصوص این که خصوصی سازی چه تاثیری بر صنعت مخابرات دارد. ما از نظر تکنولوژی بسیار ‏وابسته به کشور های خارجی هستیم و این را همه می دانیم. قسمت هایی که مهندسان داخلی کشور در حال ‏تولید و ورود به صنعت مخابرات هستند زحماتشان قابل تقدیر است. اما با توجه به اینکه تکنولوژی مخابرات ‏خیلی سریع حرکت می کند، شما حساب کنید که ما به عنوان بخش خصوصی که انجام وظیفه می کنیم و ‏شرکت ایرانسل که به عنوان بخش خصوصی انجام وظیفه می کند، ببینید که روی یک موبایل ایرانسل چه ‏امکاناتی هست که یک موبایل دولتی ندارد. شرکت های دولتی باید حق دولت را با توجه به هزینه ای که برای ‏آن متصور است از محل مالیات تامین کند و پرداخت نماید. ولی بخش خصوصی ابتدا سودش را کمتر می ‏کند، بازاریابی می کند، همه را به سمت خود جذب می کند و نهایتا کار خود را انجام می دهد. هر صنعتی در ‏ابتدا مجانی خدماتی را ارایه می دهد و زمانی که جای خودش را پیدا کرد بعد خدمات و تعرفه ها را بالا می ‏برد. جالب است بدانید که در یک جلسه ای که در این اواخر داشتیم مطرح شد اوایل که مخابرات رادر کشور ‏راه انداختند، هیچ کس دنبال این نمی رفت که از تلفن استفاده کند. اصلا قبول نمی کردند. بعد از یک زمان ‏تلفن را مجانی به مردم می دادند و می گفتند که با آن صحبت کنید و زمانی که کاملا جایگاه خودش را پیدا کرد ‏آمدند یک کاغذی را همه جا چسباندند و گفتند که” مفت صحبت کردن ممنوع”. یعنی اینکه مخابرات از امروز ‏می خواهد پول بگیرد. اکنون ما هر کاری را که می خواهیم انجام دهیم همین طور است. جالب است که یک ‏موضوعی که در ارتباط با اقتصاد ایران بود اینکه راهی به جز خصوصی سازی نداریم من یک مطلبی را از ‏اینترنت پیدا کردم و مطالعه کردم و مطلب خوبی بود. اینکه در دولت های هفتم و هشتم موضوع اقتصاد دولتی ‏مشکلاتی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرده بود، به نحوی که بانک جهانی و صندوق اقتصادی بین المللی پول ‏برای ارایه تسهیلات به ایران اشکال تراشی هایی را ایجاد کرده بود. اگر یادتان باشد ما یک زمانی از تجارت ‏جهانی برای اقتصاد ایران حرف می زدیم ولی با توجه به اینکه اقتصاد ما بیشتر دولتی بود ما نتوانستیم آن را ‏پیش ببریم و دیگر اصلا نتوانستیم کلمه ای را در ارتباط با اقتصاد جهانی بزنیم.‏

زمانی یک موضوع اقتصادی مطرح بود و آقای میر حسین موسوی همراه با هیات دولت تشریف می برند نزد ‏حضرت امام و به امام می فرمایند که تکلیف ما را در ارتباط با اقتصاد روشن بفرمایید. ایشان می فرمایند آنجا ‏که کار می تواند شخصی شود یعنی مردم بتوانند انجام دهند کار را به مردم بسپارید. یعنی باید کار را واگذار ‏کرد به آنها. ولی تا سال های اخیرا یعنی تا 2، 3 سال پیش، اقتصاد ما 80 درصدش دولتی بود، یعنی موقعی ‏که مقام معظم رهبری با این صراحت یکی از اصول قانون اساسی را تفسیر می فرمایند و پشتیبانی برای ‏اجرای آن می کنند ملاحظه می فرمایند که بخش دولتی پاسخگو نیست. اکنون دست دولت بسته است و نمی ‏تواند به کسانی که کار می کنند اضافه پرداخت کند و با کسانی که کمتر کار می کنند نمی توانی برخورد کنی. ‏سیستم بوروکراسی دست مدیر را می بندد و مدیر هم مجبور است طبق قانون سیستم پیش برود. حالا مقام ‏معظم رهبری به این نتیجه رسیدند که بخش خصوصی سرحال تر کار را انجام دهد و اگر به این موضوع ‏توجه کنید ایشان صراحتا در سیاست های ابلاغی فرمودند که 5 درصد سهام به کارکنان واگذار شود. یعنی ‏اینکه دولت از حد خود بگذرد. یعنی دولت می گوید آقای کارگر یا کارمند شما در تصمیم گیری های ما وارد ‏شوید و دخیل شوید. برو به جای اینکه فکر کنی داری برای کس دیگری کار می کنی فکر کن داری برای ‏خودت کار می کنی.‏

در رابطه با موضوع 5 درصد سهام، فرم 5 درصد را تکثیر کردیم ودراختیار همکارانمان در کل کشور قرار ‏دادیم.‏

‎ ‎این پنج درصد تمام کارمندان را دربرمی گیرد؟‎ ‎

چنانچه مشخص شده است و در آیین نامه نیز آمده است همه چیز روشن است. این اولا چیزی است که بنا به ‏درخواست کارمند است. اجباری نیست که کارمند بگوید این را به من دادند و کاملا اختیاری است. مورد بعدی ‏اینکه قیمت آن از محل سود پرداخت می شود، یعنی به هیچ وجه اجازه نداده که در حقوق و دستمزد کارمند ‏وارد شود. مورد بعدی هم این است که اگر شما نرفتید دنبال این مسأله مثلا 6 ماه و احیانا ضرری کردید، ‏سازمان خصوصی سازی خودش آن را می فروشد به کس دیگر. یعنی هیچ جا تهدیدی نکرده است که آقا شما ‏این را پرداخت نکرده اید یک ریال از حقوق شما کسر می شود. ما این موضوع را طی کنفرانس های متعددی ‏با جناب مهندس فیضی مدیر عامل و رئیس کمیسیون تخصصی در زیر بخش مخابرات در اصل 44، همه جا ‏مطرح کردند. خوشبختانه طبق آمارهایی که ما داریم تا امروز نزدیک به 90 درصد کارمندان خواهان آن ‏هستند عده ای هم که خواهان نیستند برداشت ها و القائات غلطی دارند. من گفتم روی همه فرم ها طبق مصوبه ‏‏12195 هیات دولت -یعنی حتی رفرنس هم دادیم-. اگر کسی کار نکرده می ترسد، چون سابقه خصوصی ‏سازی در مملکت ما مثبت نبوده است. مردم همیشه می ترسند می گویند اگر من جذب شوم هر وقت نیازی به ‏من نداشته باشند اخراجم می کنند.‏

‎ ‎عادت داریم به یک دایه نظیر مادر…‏‎ ‎

احسنت، جالب است بدانید کسانی که سهامدار می شوند می روند زیر نظرقانون کار… اگر وزارت کار تقویت ‏نشود بازرسی وزارت کار تقویت نشود همکاران آسیب می بینند. ولی اگر نظارت قوی باشد من صراحتا ‏عرض می کنم که قانون کار از قانون های موجود قوی تر است. حالا اون 5 تا 10 درصدی که فرم پر ‏نکردند اشکال اینجاست که آنها بامساله آشنا نیستند و می گویند از حقوق ما کم می شود. ما هم همه جا گفتیم که ‏در این مورد اصلا چیزی به نام دستمزد برای شما متصور نیست به نظر من این هدیه ای است از طرف مقام ‏معظم رهبری به کارکنان و یک واقعیتی است. خصوصی سازی مانند قبل نیست. ما مجبوریم طبق مسأله پیش ‏برویم و مقام معظم رهبری پشت ما ایستاده است اگر کار پیش نرود گلایه می فرمایند که چرا کار پیش نرفته ‏است. ما تا به حال نظیر این مسأله را ندیده بودیم و برای ما مشخص نبود.‏