امیدهای اخیر به اینکه احتمال دارد رهبری ایران آماده سازش با قدرت های جهانی بر سر برنامه هسته ای این کشور باشد، با شکست مذاکرات بغداد رنگ باخته است.
مقامات ایرانی این هفته لحن تندتری داشتند و گفتند جمهوری اسلامی حاضر به توقف غنی سازی اورانیوم کمتر از یک درجه خاص (20 درصد) نیست؛ درجه خلوصی که غرب معتقد است با کمی تلاش قابل استفاده برای تولید سلاح هسته ای خواهد بود. ایران تاکید می کند که برنامه هسته ای این کشور صلح آمیز است.
خواست اصلی جامعه بین المللی در مذاکرات بغداد این بود که ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، که ایران آن را رد کرد و مذاکرات را به نوعی بن بست کشاند.
روزنامه های محافظه کار، روحانیون و گروه های دانشجویی در ایران خواستار خروج ایران از مذاکرات شدند. قرار است دور بعدی مذاکرات ایران به شش کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان ماه آینده در مسکو انجام شود.
فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی هسته ای ایران، در یک کنفرانس مطبوعاتی روز یکشنبه در تهران گفت: “ما اورانیوم را بر اساس نیاز کشور غنی سازی می کنیم و برای این کار از کسی اجازه نمی گیریم.” وی گفت: “هئیت ایرانی در صورتی که طرف مقابل به همین شیوه ادامه دهد، عقب نخواهد نشست.”
عباسی گفت ایران در سال 2013 دو نیروگاه هسته ای احداث خواهد کرد. وی اعلامیه قبلی آژانس بین المللی انرژی هسته ای که باعث خوش بینی هایی شده بود تکرار کرد: که ایران به بازرسان آژانس اجازه بازدید از سایت پارچین را، که آژانس گفته است در آنجا فعالیت های هسته ای انجام شده است، خواهد داد. آقای عباسی گفته است ایران به بازرسان آژانس اجازه بازرسی می دهد، مشروط بر آنکه مدارکی ارائه دهند که ما کار غیرقانونی در آنجا انجام داده ایم.
حسین شریعتمداری، مشاور نزدیک آیت الله خامنه ای، رهبر ایران، در سرمقاله ای نوشته است ادامه مذاکرات به نفع «دشمنان است» و بهتر است که ایران مذاکرات مسکو را بایکوت کند.
حتی سیاستمداران میانه رو هم در مقالات مختلف می گویند که ایران باید ایستادگی کند و حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای را به دست آورد.
محمد صادق خرازی، دیپلمات اصلاح طلب درروزنامه شرق نوشت: “به عوض افزایش فشار بر ایران، که هیچ نتیجه ای ندارد، غرب باید موقعیت ایران را به رسمیت بشناسد.”
سخنانی که اکنون از ایران شنیده می شود با آنچه قبل از مذاکرات بغداد شنیده می شد متفاوت است. قبلا مقامات ایرانی اظهارات نرم تری بیان کرده بودند و حتی پیشنهاد محدود کردن غنی سازی به درجه خلوص کمتر از 5 درصد در ازای لغو برخی تحریم ها علیه ایران ارائه داده بودند.
رسانه های محافظه کار هم قبلا مطالب منفی در مورد مذاکرات بیان نمی کردند.
تغییر ناگهانی لحن ایران نشان دهنده شکاف عظیم میان ایران و کشورهای 5+1 است. این نظرات همچنین ناخرسندی ایران را از اینکه مذاکرات بغداد به لغو تحریم ها منجر نشده است، نشان می دهد.
نادر هاشمی، متخصص مسائل ایران در دانشگاه دنور آمریکا گفت: “ایران به دنبال برنامه ای برای رهایی از آثار فاجعه بار تحریم های اقتصادی است. آنها هیچ انگیزه دیگری ندارند.”
پیشنهادات سازمان ملل به ایران شامل توقف غنی سازی اورانیوم، خروج اورانیوم غنی شده از کشور و اجازه به بازرسان بین المللی برای بازدید از سایت زیرزمینی فوردو بوده است. در عوض ایران قطعات هواپیماهای خود را که اکنون بخشی از تحریم هاست، دریافت می کند و کمک هایی برای توسعه نیروی هسته ای صلح آمیز نیز دریافت خواهد کرد.
ایرانی ها بطور کلی از شکست مذاکرات ناخرسند هستند و برخی از آنان رژیم را برای اهمیت ندادن به منافع مردم مقصر می دانند. برخی دیگر غرب را مقصر می دانند.
بسیاری از مردم از عواقب ادامه تحریم ها و سختی های بیشتر اقتصادی نگران هستند. برابری پول ملی ایران در برابر دلار آمریکا پس از مذاکرات واکنش شدیدی از خود نشان داد.
رویا، یک کارمند وزارت ارشاد می گوید: “آینده تاریک است. این مذاکرات به هیچ جا نمی رسد چون برخورد دولت ما ایدئولوژیک است و نه مصلحت گرایانه؛ غرب هم با ما به عدالت رفتار نمی کند.”
منبع : وال استریت ژورنال – 29 مه
