سورنا کیانی
نام همدان با یکی از جنجالی ترین پرونده های سیاسی تاریخ معاصر ایران گره خورده است: حکم اعدام هاشم آغاجری، حکمی که مقدمه ای شد برای نا آرامیها و اعتراضات گسترده ای در سطح دانشگاه های سراسر کشور.همدان شهری است که پایگاه سیاسی سردار ذوالقدر از سرداران با نفوذ سپاه محسوب می شود، شهری با گروههای قدرتمند فشار موسوم به انصار حزب الله. با این حال همدان را تنها نباید با خاطره ی آن حکم و گروههای فشارش در یاد آورد، چرا که این شهر پایگاه یکی از فعال ترین دانشگاههای ایران، به لحاظ سیاسی نیز هست: دانشگاه بوعلی همدان
دانشگاه بوعلی همدان طی سالهای پس از دوم خرداد، همپای دانشگاههای تهران و دانشگاههایی نظیر تبریز، اهواز و اصفهان، یکی از کانونهای مهم اعتراضات دانشجویی بوده است. اوج این اعتراضات در خردادماه و تیرماه سال 82 و همزمان با نا آرامیهای تهران بود؛ در آن سال گروههای فشار و نیروهای لباس شخصی حملات وسیع و خشونت باری را به خوابگاههای دانشجویی همدان تدارک دیدند. به دنبال این حملات چندین فعال دانشجویی دانشگاه بوعلی بازداشت شدند و مدتی را در زندان سپری کردند. دانشگاه بوعلی تعداد زیادی دانشجوی سه ستاره نیز دارد که از آن جمله اند: علیرضا خوشبخت، یحیی صفی آریان، مرتضی حسین زاده، سیامک کریمی، زهرا توحیدی و زهرا جانی پور.در چنین شرایطی است که دانشگاه بوعلی همدان بار دیگر به کانون گسترده ترین اعتراضات دانشجویی تبدیل شده است.
آغاز ماجرا
دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا در حالی ماه آذر را آغاز کردند که پس از مرگ مشکوک دکتر زهرا بنی یعقوب در بازداشتگاه امر به معروف سپاه همدان، جو دانشگاه به شدت ملتهب بود. در واپسین روزهای آبان ماه به برد های انجمن اسلامی دانشجویان این دانشگاه در دانشکده کشاورزی حمله شد، مشکلات متعدد صنفی و بی توجهی مدیریت دانشگاه نیز به این جو ملتهب دامن می زد. دانشجویان چند تجمع در اعتراض به مرگ مشکوک زهرا بنی یعقوب برگزار کردند. اما اولین واکنش گسترده ی دانشجویان به وضعیت دانشگاه، چهارم آذرماه طی تجمعی در دانشکده کشاورزی صورت گرفت، دانشجویان این دانشکده در پی جمع آوری کامل صندلی های موجود در راهروها و محیط دانشکده در تجمعی گسترده ضمن اعتراض به عملکرد مدیریت جدید دانشکده، مطالبات صنفی و سیاسی خود را مطرح کردند.
دانشجویان در این تجمع نسبت به رفتار برخی از پرسنل حراست و انتظامات دانشگاه، کیفیت غذا و کمبود امکانات رفاهی و آموزشی و نقض آزادیهای آکادمیک اعتراض کردند. دانشجویان حاضر در این تجمع خواستار پاسخگویی ریاست دانشگاه در مورد “نبود حداقل استانداردهای لازم برای شکل گیری یک محیط مناسب آکادمیک” شدند؛ در پایان این تجمع علی اصغر ساکی معاون پشتیبانی دانشگاه بوعلی سینا با حضور در جمع دانشجویان از پیگیری مطالبات آنان خبر داد.
اما مدتی بعد دبیر انجمن اسلامی منتخب دانشجویان همدان، طی حکم کمیته انضباطی به اتهام توهین به شعائر مذهبی و ملی به توبیخ کتبی محکوم شد.
چند روز پس از ابلاغ حکم امین نظری، 3 عضو دیگر این تشکل نیز که پس از صدور بیانیه ای پرسش گرانه مبنی بر اینکه [چرا زهرا مرد؟] و برگزاری مراسمی به مناسبت هفتمین روز مرگ زهرا بنی یعقوب، ، به کمیته انضباطی دانشگاه احضار شده بودند با احکام توبیخ کتبی از سوی کمیته انضباطی رو به رو شدند: سیاوش حاتم، سید رضا جعفریان و نجمه معصومی که بنا بر حکم کمیته انضباطی به اتهام توهین به شعائر مذهبی و ملی به توبیخ کتبی محکوم شدند.
در پی این احکام، نشریه دانشجویی “روزها” به اتهام انتشار اخبار مربوط به ۳دانشجوی در بند پلی تکنیک، ابهام در تیتر ها [مقالات مرتبط به مرگ مشکوک زهرا بنی یعقوب و ورود نیروهای شناخته شده منتسب به نهاد های شبه نظامی به کادر رسمی دانشگاه] و تشویش اذهان عمومی توقیف شد.
در چنین شرایطی بود که اعتراضات دانشجویان بوعلی با برگزاری تجمع گسترده ای در یازدهم آذرماه وارد مرحله ی جدیدی شد، تجمع این بار در دانشکده ی فنی برگزار شد.
در روز 12آذر نیز دانشگاه بوعلی سینا شاهد برگزاری گفتگوی آزادی با موضوع “جنبش دانشجویی موانع و برون رفت” در دانشکده مهندسی بود.
به گفته ی مهدی جمالوند یکی از فعالین دانشجویی دانشگاه بو علی “در این گفتگوی آزاد که با حضور فعال دانشجویان و اعضای شورای مرکزی انجمن همراه بود، شرکت کنندگان به بررسی وضعیت جنبش دانشجویی، موانع پیش رو و عملکرد انجمن اسلامی منتخب دانشجویان همدان [ دانشگاه بوعلی سینا] پرداختند. در واقع دانشجویان نسبت به تلاشهای مسئولان دانشگاه برای ایجاد انجمن «جعلی و موازی» معترض بودند.“
روز 14 آذر نیز تجمعی در حمایت از انجمن منتخب و به مناسبت روز دانشجو برگزار شد.انجمن اسلامی منتخب همچنین به مناسبت روز دانشجو مراسمی در دفتر مشترک سازمان ادوار[شعبه ی همدان] و حزب جامعه ی مدنی همدان برگزار کرد.در این مراسم کوروش زعیم از اعضای جبهه ی ملی و حنیف یزدانی از اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت به ایراد سخنانی پرداختند.
فعالین دانشجویی دانشگاه همدان همچنین شرکت گسترده ای در تجمع18 آذر دفتر تحکیم وحدت به مناسبت روز دانشجو داشتند؛تجمعی که در دانشگاه تهران و با حضور 2500 دانشجو برگزار شد. امین نظری دبیر انجمن منتخب بوعلی، مجری برنامه ی دفتر تحکیم بود.
پس از آن بود که بار دیگر موج احضار دانشجویان بوعلی به کمیته ی انضباطی آغاز شد. امین نظری در گفتگو با خبرنگار روز در این مورد می گوید: “اتهامات دانشجویان، اخلال در نظم دانشگاه و دادن شعار علیه نظام جمهوری اسلامی عنوان شده است. اما اتهام خود من این است که مجری برنامه تجمع دفتر تحکیم وحدت در روز ۱۸ آذر در دانشگاه تهران بودم و رییس دانشگاه تهران از من شکایت کرده است. اتهام من شرکت در این مراسم، شرکت در تجمعات خودجوش دانشجویی برای آزادی فرشاد دوستی پور، دانشجوی دستگیر شده کرد دانشگاه بوعلی همدان و اقدام برای براندازی نظام جمهوری اسلامی عنوان شده است.“
سیاوش حاتم، دیگر فعال دانشجویی دانشگاه بوعلی هم به روز می گوید: “احکام کمیته‌ی انضباطی، برای امین نظری، محمد صیادی، مهدی جمالوند و من مبنی بر یک ترم تعلیق از تحصیل با احتساب سنوات صادر شد. همچنین احکام کمیته‌ی انضباطی برای ساسان منبری، سیروس محمدی، وهاب کریمی‌نژاد، فاطمه معصومی، رضا جعفریان و نجمه معصومی مبنی بر توبیخ کتبی با درج در پرونده صادر شده است.“
حاتم می افزاید: “این دانشجویان در تاریخ 12 دی به کمیته‌ی انضباطی احضار شدند و بعد از ارایه‌ی دفاعیات شفاهی و کتبی، حکم آنها روز 16 دی صادر شد. این در حالی است که زمان مطالعات آزاد برای امتحانات از هفته‌ی پیش شروع شده است و در واقع آنها در این ایام به کمیته‌ی انضباطی احضار شده‌اند.“
در حالی که امین نظری احضار دانشجویان به کمیته ی انضباطی در فصل امتحانات را غیر قانونی می داند، قائمی، معاون دانشجویی دانشگاه بوعلی در این مورد به خبرنگار خبرگزاری ایسنا گفته است: “این احکام کمیته‌ی انضباطی در هفته‌ی آخر کلاس‌های دانشگاه صادر شده است و در واقع زمان مطالعه آزاد برای امتحانات از این هفته در دانشگاه شروع می‌شود و این احکام در واقع هفته‌ی آخر کلاس‌ها صادر شده است. انشالله صدور این احکام بر روی این دانشجویان اثر نمی‌گذارد؛ چرا که آنها فرصت تجدیدنظر دارند و سعی می‌کنیم جلسه‌ی تجدیدنظر را بعد از امتحانات برگزار کنیم. ”
معاون دانشجویی دانشگاه بوعلی سینای همدان درباره صدور حکم بعد از امتحانات، گفت: “ممکن بود برگزاری این جلسه بعد از امتحانات، موضوع را لوث کند؛ چرا که وقتی زمان طولانی می‌شود قضیه نیز لوث می‌شود، ولی با توجه به وجود حق تجدیدنظر برای آنها، ممکن است دانشگاه در رابطه با حکم آنها وارد رأفت شده و تخفیف دهد. بنابراین وجود این مساله باعث می‌شود که مشکل خاصی پیش نیاید. البته برای برخی از آنها که حکم صادر شده و دارای تجربه‌ی صدور احکام هستند تبعات منفی نداشته و در امتحانات آنها تاثیر منفی نمی‌گذارد.“
این در حالیست که امین نظری این اظهارات را “غیر قانونی و وقیحانه” توصیف می کند.
دانشجویان دانشگاه بوعلی بعد از صدور این احکام نیز بیکار ننشسته اند و علیرغم سرمای شدید هوا و تعطیلی دانشگاه چهارشنبه 19 دی با برگزاری تجمع و تریبون آزاد در محیط خوابگاه نسبت به صدور این احکام اعتراض کرده اند.
به گفته ی امین نظری دبیر انجمن اسلامی منتخب دانشجویان، این تجمع آخرین کنش اعتراضی دانشجویان بوعلی نخواهد بود. نظری به خبرنگار روز می گوید: “این احکام و این فشارها هیچ تاثیری در اراده ی فعالین دانشجویی دانشگاه بو علی در پی گیری مطالبات قانونی و دموکراتیک نخواهد داشت.“
امین نظری معتقد است: “تنها راه حل آشتی حاکمیت با دانشگاه رعایت حقوق بشر و اعاده ی آزادیهای آکادمیک است.“
دانشجویان دانشگاه بوعلی در حالی این روزهای سخت را از سر می گذرانند که هنوز هیچ خبری مبنی بر آزادی دانشجویان چپ زندانی، به گوش نمی رسد و نگرانیها نسبت به سرنوشت آنها هر روز افزایش می یابد، سه دانشجوی پلی تکنیکی نیز به رغم صدور رای برائت، هنوز آزاد نشده اند. در عین حال احضارهای وسیع به کمیته های انضباطی در دانشگاههای کشور از اصفهان گرفته تا یاسوج و از علامه گرفته تا تهران، همچنان ادامه دارد. به طوری که تعداد دانشجویان احضاری به کمیته ی انضباطی از 16 آذر بدین سو به بیش از 60 نفر رسیده است. همه چیز حاکی از ادامه ی فشار بر دانشگاه است.