جورج جان
طبق نامه های محرمانه ای که روز چهارشنبه به اسوشیتد پرس رسید، ایران می خواهد از دور جدید گفتگو های اتمی برای بحث در مورد حقوق ایران به جای ترس غرب از تولید بمب اتمی توسط ایران، استفاده کند
بر اساس این نامه ها برای غرب مسلم شده که ایران قصد دارد با مخالف خوانی ،سال ها گفتگو را بی نتیجه گذارد و به این ترتیب باز هم به خرید وقت بپردازد؛اتهامی که جمهوری اسلامی آن را همواره رد کرده است.
روز سه شنبه تلویزیون دولتی ایران گفت که دولت پیشنهاد اتحادیه اروپا به نمایندگی از شش قدرت بزرگ جهان را برای یک جلسه گفتگوی تازه پذیرفته است. محمود احمدی نژاد هم گفت که این دیدار ممکن است در استانبول برگزار شود. اما اتحادیه اروپا اعلام کرد درمورد این دیدار تصمیمی گرفته نشده است.
مایا کوچیجانیک، سخنگوی اتحادیه اروپا، روز چهارشنبه اعلام کرد: “ما از شنیدن خبر برگزاری این نشست از سوی ایران، غافلگیر شدیم. دکتر جلیلی در نامه اش چیز جدیدی اعلام نکرده و درمورد نشست بعدی حرفی نزده است.”
آخرین نشستی که در ژانویه برگزار شد، به شکست انجامید و نامه نگاری بین دو مقام ارشد، کاترین اشتون از اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی درباره نشست جدید هم خوش بینی کمی ایجاد کرد.
اشتون در نامه 11 فوریه اش نوشته بود که گفتگو های جدید باید بر روی کاهش ترس از برنامه های اتمی ایران متمرکز شود اما جلیلی در پاسخ روز 8 مه اش از هر گونه اشاره به آن درخواست، طفره رفت.
غنی سازی اورانیوم علت اصلی درگیری های ایران و آمریکا، چین، روسیه، انگلستان، فرانسه و آلمان، شش کشور قدرتمند جهان، است که تلاش می کنند بر سر آن به توافق برسند.
اگر اورانیوم در حدود 3.5 درصد غنی سازی شود، می توان از آن در رآکتور های تولید الکتریسیته استفاده کرد که ایران هم می گوید قصدش از برنامه غنی سازی اورانیوم همین است. اما اگر غنی سازی اورانیوم به نود درصد برسد، ممکن است در تولید کلاهک اتمی بکار رود.
چندین دور نشست بی نتیجه با ایران برای متوقف کردن غنی سازی اورانیوم که از سال 2002 برملا شده، به ایران این امکان را داده که اورانیوم کافی برای تولید بیش از دو کلاهک هسته ای داشته باشد. ایران می گوید قصد تولید کلاهک هسته ای ندارد و اصرارش بر غنی سازی اورانیوم صرفا برای تولید سوخت شبکه رآکتور های اتمی اش در آینده است.
پاسخ غرب به نامه جلیلی امیدوار کننده نبود.
مقامات دولتی انگلستان و آمریکا اظهار داشتند که ایران باید برای گفتگو های جدی و تنها درباره مسائل اتمی خود را آماده کند.
مارک تونر، سخنگوی وزارت کشور آمریکا، گفت: “حرف آخر ما این است که اگر مذاکراتی برگزار شود ایران باید بطور جدی خود را آماده کند.”
ایران در ماه ژانویه، شش ماه بعد از نشست شکست خورده ژنو به استانبول آمد و باردیگر اعلام کرد که قصد متوقف کردن برنامه های اتمی اش را ندارد و با تکرار همان حرف های همیشگی جلسه را ترک کرد.
ایران بعد از دو روز جلسه بی وقفه خواسته هایی را مطرح کرد که پذیرفتن آن برای شش قدرت بزرگ جهان، ممکن نبود: ملغی کردن چهار قطعنامه شورای امنیت و تحریم ها که به دلیل غنی سازی اورانیوم صادر شده بود و پذیرفتن غنی سازی اورانیوم قبل از جلو رفتن در بحث های مربوط به غنی سازی اورانیوم.
نامه اشتون به جلیلی درمورد “جلسه نا امید کننده استانبول” بود. در این نامه آمده است که در این جلسات باید در مورد ذات صلح آمیز برنامه های اتمی ایران،اعتمادسازی شود زیرا پیش شرط های ایران مبنی بر لغو قطعنامه های شورای امنیت برای ما غیر قابل قبول است.
در نامه آمده است: “تا آنجایی که به لغو تحریم ها مربوط می شود ما آن را منوط بر اعتماد سازی در مورد برنامه های اتمی ایران می دانیم تا پیش شرط گفتگو برای اجرای آن.”
جلیلی در پاسخ گفته است که سختگیری قدرت های بزرگ جهان موجب به بن بست رسیدن گفتگو هاست.
در نامه جلیلی آمده است: “قبول کردن درخواست مشروع کشور ها و خودداری از ادامه گفتگو ها، بر پایه برتری جوئی است که تنها راه برای برون رفت از وضعیت ایجاد شده است.”
جلیلی بی اعتنا به درخواست به شش کشور قدرتمند جهان در مورد توقف غنی سازی اورانیوم، می گوید که بهتر است این گفتگو ها درباره ریشه کن سازی تروریسم، قاچاق مواد مخدر و دزدان دریایی در آب های آزاد باشد و موضوعات دیگر در درجه دوم اهمیت هیئت ایران قرار دارد.
ایران اعلام کرده حاضر است در این مورد گفتگو کند: “تلاش های بین المللی برای خلع سلاح اتمی و منع تولید سلاح اتمی و همکاری برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای و همکاری برای بالا بردن امنیت هسته ای.”
سانفرانسیسکو گیت، 11 مه
