دیروز اخباری درباره آغاز به کار مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره تعیین “سیاست‌های کلی نظام” در مساله انتخابات منتشر شد که مورد توجه رسانه‌های داخلی ایران قرار گرفت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ، علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، در آغاز این جلسه ضمن تشکر از سیدعلی خامنه‌ای به دلیل ارجاع پیش‌نویس سیاست‌های کلی انتخابات به این مجمع، گفت: “اینکه رهبری معظم به این مرحله رسیده‌اند که روند جاری انتخابات باید مورد اصلاح و بازنگری قرار گیرد مسئولیت بزرگی بر عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته که امیدوارم با سعه‌صدر، جامع‌نگری و کار کارشناسی، قانونی جامع، ماندگار و مفید برای آینده کشور در مجمع تدوین شود تا مورد افتخار نظام مردم‌سالاری دینی و قضاوت خوب و مثبت همه آحاد مردم قرار گیرد.”
او همچنین با اشاره دوباره به سخن آیت‌الله خامنه‌ای که در انتخابات اخیر رأی مردم را حق‌الناس نامید، اضافه کرد: “پس از این سخنان حکیمانه رهبری، متأسفانه توسط اشخاص، مبلغین، دستگاه‌های ارتباطی و تبلیغاتی حتی صداو سیما زیاد به ابعاد جامع این جمله پرداخته نشد و اگر این رهنمود رهبری به طور کامل در مقدمات انتخابات، حین برگزاری و مراحل پس از آن توسط کاندیداها، مجریان و ناظران انتخابات مورد توجه قرار گیرد، هیچ حقی از رأی مردم ضایع نمی‌شود.”
این چندمین باری است که هاشمی رفسنجانی به این سخن سیدعلی خامنه‌ای اشاره کرده است. روز ۲۴ خرداد ماه سال ۱۳۹۲ و در روز انتخابات ریاست‌جمهوری که با انتخاب حسن روحانی به پایان رسید، سیدعلی خامنه ای در جمع خبرنگاران گفته بود: “من به این حضرات محترمی که مسئولان صندوقها و مسئولان بازشماری و قرائت آراء و اینها هستند، یک توصیه به این عزیزان دارم و آن این است که بدانند رأی مردم امانتی است دست آنها و حقّ‌النّاس است؛ یعنی حفظ امانت در این مسئله، حقّ‌النّاس است. همان‌طور که میدانید حقّ‌النّاس را انسان بیشتر بایستی رعایت کند و خروج از عهده‌ی حقّ‌النّاس سخت‌تر است از خروج از عهده‌ی حقّ‌الله. لذا است که خیلی باید در این زمینه توجّه کنند.”
این سخنان بعدها توسط هاشمی‌رفسنجانی بارها تکرار شد و او در هر مناسبتی به آن ارجاع داد.
برای نمونه هاشمی‌رفسنجانی اواسط شهریورماه گفته بود: “ این دو جمله‌ای را که آقا گفتند را بسیار مهم می‌دانم، ایشان در انتخابات فرمودند که رای مردم حق‌الناس است و کسی نمی‌تواند آن رای را غصب بکند، یک جمله هم چند هفته پیش در جمع مسئولان گفتند، که من عمیقاً به اعتدال عقیده دارم و قبول دارم.” او تاکید کرده بود: “اگر روش اعتدال باشد و اگر رای مردم حق‌الناس باشد که هیچ کس نمی‌تواند حق دیگران را ضایع کند و کیفر شدید نبیند، چون خداوند هم این کار نمی‌کند، اگرحق الناس رای مردم همیشه معتبر باشد و اگر روش هم اعتدال باشد دیگر این اختلافات سیاسی و اینها چه معنی دارد، این دعواها این تهمت‌ها این فحاشی این زندان کردن‌ها این محروم کردن ها و امثال اینها چه معنایی پیدا می‌کند؟”
تیرماه گذشته نیز در جایی دیگر گفته بود: “مقام معظم رهبری پیش از انتخابات رأی مردم را حق‌الناس نامیدند، اگر این جمله کلیدی، وارد فرهنگ سیاسی ما شود، کشور برای همیشه با رأی مردم در انتخابات ثبات و اعتماد خواهد داشت.” او اضافه کرده بود: “تمامی گناهان انسان به جزء حق‌الناس با توبه‌ای به درگاه خداوند قابل بخشش است، به همین خاطر حق الناس اهمیت فوق العاده‌ای دارد.”
اکنون پس از گذشت چند سال از طرح اولیه مجمع تشخیص مصلحت نظام در باره انتخابات، به نظر می‌رسد که بالاخره این طرح در دستور کار مجمع قرار گرفته است.
روزنامه دولتی ایران که دیروز تیتر اول خود را به این موضوع اختصاص داده بود، طی گزارشی درباره پیشینه این طرح نوشت: “پیشنهاد بازنگری و اصلاح قانون انتخابات در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ توسط مصطفی پورمحمدی، وزیر وقت کشور تقدیم رهبر معظم انقلاب شد. […] نامه پورمحمدی مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفت و به مجمع ارجاع شد. مجمع نیز پیگیری‌های اولیه را انجام داد و دیدگاه‌های کارشناسی کمیسیون مربوطه را تصویب کرد و به استحضار رهبری رسید. […] در آن تاریخ آقای هاشمی نامه‌ای را خدمت رهبر معظم انقلاب جهت کسب تکلیف ارسال کردند که ۷ محور به‌عنوان معضلات انتخابات کشور مورد تأکید قرار گرفت.”
در این گزارش همچنین درباره مفاد نامه هاشمی‌رفسنجانی به سیدعلی خامنه ای آمده است: “بازنگری در قوانین انتخابات به همراه ثبات نسبی آنها از جمله سن رأی‌دهندگان، تعیین زمان ثابت انتخابات و حل معضلات قانونی آن، ساماندهی و یکسان‌سازی نحوه اجرا و نظارت در تمام انتخابات‌ها، تعیین حدود نظارت و جلوگیری از متغیرهای متفاوت، تعیین تکلیف روشن و کامل و استفاده از روش‌های جدید انتخابات درمحتوا و شکل، ساماندهی وثبات در نظام تشخیص صلاحیت نامزدها و سایر موارد اجرایی انتخابات و نظارت از قبیل نحوه ابطال ونحوه توقف وشمارش آرا با هدف دقت درشمارش و چگونگی اعلام آرا از مواردی بود که در نامه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به آن اشاره شده بود. پس از دستور رهبر معظم انقلاب در این باره بررسی این طرح در کمیسیون‌های تخصصی مجمع در دست بررسی قرار گرفت و از روز گذشته نیز به صحن مجمع آمد.”
جزئیات طرح اصلاح سیاست‌های انتخابات اولین‌بار در اسفند ماه سال 1388 مطرح شده بود. در آن زمان گفته می‌شد که آیت‌الله خامنه‌ای طی نامه‌ای در تاریخ شانزدهم آذر ۱۳۸۷ خواستار تدوین سیاست‌های کلی درباره انتخابات شده است. با اینهمه از آنجا که خبر طرح جدید مجمع تشخیص مصلحت زمانی منتشر شد که کشور در میانه بحران اعتراض‌های پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ قرار داشت، مورد اعتراض راستگرایان تندرو قرار گرفت.
در آن زمان مدیر مسئول کیهان طی یادداشتی با عنوان “این آب به کدام آسیاب می‌ریزد؟!” از این طرح انتقاد کرده و نوشته بود: “این نوشته در پی آن نیست که آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی ریاست محترم مجمع تشخیص‌مصلحت‌نظام و یا افرادی نظیر آقایان دکترحسن روحانی رئیس محترم کمیسیون سیاسی، دفاعی، امنیتی مجمع و دکتر محسن رضایی، دبیرمحترم این مجمع را به تلاش برای دور زدن قانون اساسی متهم کند و یا انگیزه آنان از اقدامی که در پی آن هستند را- خدای نخواسته- تأمین خواسته ها و منافع بر زمین مانده دشمنان اسلام و انقلاب بداند! ولی متاسفانه و با عرض پوزش باید گفت، نتیجه طرحی که آقایان در دست تهیه داشته و برای قانونی شدن آن تلاش می‌کنند، چه بخواهند و چه نخواهند -والبته که نمی‌خواهند- از یکسو «دور زدن قانون اساسی» و از سوی دیگر، تامین خواسته‌ای است که دشمنان بیرونی نظام و دنباله‌های داخلی آن طی ۲۰ سال گذشته با همه توان برای دسترسی به آن تلاش کرده و می‌کنند. ماجرا در یک کلمه، حذف شورای نگهبان از چرخه تعیین صلاحیت نامزدهاست.”
نویسنده کیهان همچنین اضافه کرده بود: “متاسفانه باید گفت که طرح مورد اشاره در چارچوب فتنه اخیر قابل ارزیابی است و از آنجا که برخی از تهیه‌کنندگان طرح، اگر با فتنه اخیر همراه نبوده‌اند- که بعضاً بوده اند- علیه فتنه‌گران نیز مواضع روشن و مرزبندی شده‌ای نداشته‌اند، احتمال آن که طرح یاد شده، تلاش و تقلایی- البته بی ثمر- برای دمیدن در تنور فتنه شکست خورده اخیر باشد، دور از انتظار نیست!”
نوشته نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در کیهان به این ترتیب تفسیر شد که رهبر جمهوری اسلامی نیز راضی به بررسی دستورات سال قبل خود در مجمع تشخیص مصلحت نیست. به این ترتیب بود که این طرح پنج سال مسکوت ماند.
بررسی دوباره طرح انتخابات در مجمع تشخیص مصلحت نظام با همان توصیف‌هایی که نماینده رهبر در کیهان کرده بود، می‌تواند به عنوان زمینه‌ای جدید برای جدل‌های سیاسی تلقی شود. اینبار باید دید که آیا هاشمی‌رفسنجانی توان پیش‌برد برنامه‌اش را خواهد داشت یا نه؟
