اسکات پیترسون
نه سال پس از حمله نیروهای آمریکا به عراق، تحلیل‌های محرمانه سیا در مورد اشتبا‌هات در مورد سلاح‌های کشتار جمعی در این کشور، پر از درس‌هایی است که در مورد ایران هم صدق می‌کند.
شکست اطلاعاتی آمریکا در مورد عراق مشهور است: آنها خیال می‌کردند صدام حسین زرادخانه سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیکی و حتی سلاح هسته‌ای دارد و مشخص شد که همه‌اش توهم بوده است.
یکی از نتایج درس‌های آموخته شده از شکست اطلاعاتی عراق روشن و همراه با تخمین اطلاعاتی ملی سال 2007 در مورد ایران منتشر شده است. آن گزارش فرضیات مبنی بر اینکه ایران سال‌ها قبل در سال 2003 فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کرده بود و این تصمیم را بر اساس تحلیل هزینه/فایده گرفته است، مورد چالش قرار می‌دهد. نتیجه‌گیری مشابهی در گزارش دوم در مورد ایران در سال 2011 درج شده است که هرگز علنی نشد.
اما روشن نیست که آیا آمریکا بازی ایران در این مورد را درک می‌کند یا نه: از درخواست یکساله سازمان ملل برای بازدید از سایت پارچین گرفته تا اعلام اینکه ساخت سلاح هسته‌ای حرام است.
بروس ریدل از موسسه بروکینگز واشنگتن می‌گوید، در مورد ایران تمرکز ما بر این بود که چگونه آنها را از فعالیت هسته‌ای منصرف کنیم و در مرحله دوم چگونه آنها را از فعالیت‌های تروریسم دور کنیم. موضوع سخت‌تر این است که آیا ما به اندازه کافی اطلاعات داریم که بفهمیم ایرانیان مسئله را چگونه می‌بینند، به عوض اینکه ما به آن چطور نگاه می‌کنیم.
علی واعظ تحلیلگر مسائل ایران در گروه بحران بین‌المللی واشنگتن می‌گوید: “امروز مسئله این است که نسبت به درس‌های فراگرفته، درس‌های سیاسی بیشتری فراموش شده است. باز هم ایران به عنوان آیینه‌ای از عراق از دید منابع قدرت در واشنگتن مجرم است؛ مگر خلاف آن ثابت شود.”
ایران طی سال گذشته به سازمان ملل اجازه بازرسی از تاسیسات پارچین را نداده و آ‍ژانس هسته‌ای فعالیت‌هایی مبنی بر پاکسازی را در این مکان مشاهده کرده است. در مورد عراق هم همین‌طور بود و عراق همیشه طوری رفتار می‌کرد که گویی چیزی را پنهان می‌کند؛ که در واقع چنین نبود.
در گزارش سیا آمده است که “وقتی همکاری عراق با عدم اطمینان و موشکافی مضاعف سازمان ملل مواجه شد، رهبران این کشور ناامید شدند و اعتقادشان راسخ تر شد که بازرسی‌های سازمان ملل سیاسی است و آنها هرگز تحریم‌ها را حذف نخواهند کرد.” به نظر می رسد رهبران ایران هم امروز همین نظر را دارند.
وی اشاره می‌کند که “پاکسازی پارچین برای سیاستمداران غربی به معنای فعالیت هسته‌ای جاری است نه فعالیت‌های گذشته. درست مانند عراق آنها فکر می‌کنند دشمنی ایران تغییر ناپذیر است و برای همین نیازی نیست در انتهای تونل تحریم‌ها، نوری سوسو بزند.”
ریدل می‌گوید: “به این دلیل که ما سی سال در ایران سفارت نداشته‌ایم و نمی‌توانید به آن‌جا سفر کنید… تحلیلگران بسیار اندکی دارید که در مورد ایران تحقیق کنند و دانشی عملی از واقعیت ایران مدرن داشته باشند. در نتیجه واقعیت های درست را در مورد این کشور نمی‌دانید و این مسئله‌ای است که واقعا حل‌نشدنی است.”
منبع: کریستین ساینس مونیتور، 5 دسامبر 2012
