کتاب روز ♦ کتاب

نویسنده
نسرین تبریزی

هنر روز، در بخش کتاب روز می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مسائلی درخور دارند را به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود و این به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.

po box 94000 creteil cedex

France 1001

roshanfekranmazhabib.jpg

ارتباط نامبارک

روشنفکران مذهبی و عقل مدرن/ نویسنده: تقی رحمانی/ انتشارات: قلم/ نوبت چاپ:اول 1385

بررسی ارتباط بین سنت و مدرنیته در جامعه ی ایران و بخصوص در میان روشنفکران ایران، سخن اصلی کتاب روشنفکران مذهبی و عقل مدرن است.

از نام کتاب هم پیداست که نویسنده در پی چیست.تقی رحمانی خود از فعالان سیاسی و روشنفکران دینی ایران محسوب می شود.از این رو کتاب حاظر هم در همین راستا و در حواشی آرا و دغدغه ی نویسنده ی آن شکل گرفته است. رحمانی در این کتاب آرای روشنفکرانی همچون شریتی، سروش، طباطبایی و روشنفکران دینی ایران را به نقد می کشد.اما ناگفته پیداست که او در نهایت اندیشه و آرای شریعتی را واقعگرا تر می داند.چه او یک شریعتیست تمام عیار است.کتاب روشنفکران مذهبی و عقل مدرن در کنار بررسی ارای این روشنفکران با مدرنیته طبیعتا به توجه آنان به عقل مدرن هم می پردازد.از این رو تقی رحمانی در این اثر خود در پی آن است که بگویدشناخت مدرنیته و تاثیر ان بر جریانهای روشنفکری امری ضروری است.

banoyeabiposhb.jpg

زنی گمشده در خیابان

بانوی آبی پوش/ نویسنده: نوئل شاتله/ مترجم: نازک افشار/انتشارات: چاو/ نوبت چاپ: اول 1385

“نوئل شاتله”، نوینده، استاد دانشگاه و هنرپیشه سینما است. اما کارهای سینمایی اش به اندازه کتابهایی که نوشته و یا فعالیتهای دانشگاهی اش نیست.

او همچنین برای مدتی تا سال 1999 مسوول خانه ی نویسندگان پاریس بود.او که مدرس رشته ی ارتباطات است در رمانها و داستانهایش نیز رگه هایی از همین جنس مسایل دیده می شود.

“بانوی آبی پوش” از جنس همین داستانها قلمداد می شود. این داستان کوتاه که از 17 بخش تشکیل شده است جایزه ی” آنادونوآی” را نصیب نویسنده ی خود کرد.

در این رمان هر کس جایگاهی دارد که در ارتباط مدام با افراد مختلف و محیط پیرامون خود است به همین علت همانطور که گفته شد در این اثر داستانی “ نشانه ها” نقش بسیاری دارند. اصلا این رمان سراسر نشانه و ارتباط است.

در قسمتی از این رمان می خوانیم: “هنر محرمانه رفتار کردن، دیگر برایش سخت و مرموز نبود.حتی تفریح مورد علاقه اش هم شده بود. به لطف کت و دامن خاکستری که به او اجازه می داد میان دیوار ها ناپدید شود و در پیاده رو ها قابل تشخیص نباشد… می توانست این سانس را داشته باشد که چنان با آرامش رفت و امد کند که گویی نامریی است”.

siasatvahokomatb.jpg

سیاست روسی

سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه/ نویسنده: دکتر الهه کولایی /ناشر: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه/ نوبت چاپ اول 1385

“سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه” کتابی منحصر به فرد است. منحصر به فرد از این زاویه که توسط معدود شوروی شناسان ایران نوشته شده است. دکتر الهه کولایی استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران پیش از این نیز کتابی در رابطه با چگونگی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نوشته است.از این رو می توان او رابرجسته ترین استراتژیست ایرانی در رابطه با جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز دانست که کتاب “ سیاست و حکومت در فدراسیون روسیه ” نیز از همین دسته است.

این کتاب از 9 فصل از جمله”جغرافیا و تاریخ روسیه، ساختارهای قدرت در شوروی، ساختارهای قدرت در روسیه، ملیت ها، کشورهای مستقل المنافع، سیاست خارجی، ماسیل امنیتی و نظامی” و.. . تشکیل شده است.

kafenaderi.jpg

کافه نادری

نویسنده: رضا قیصریه

200 ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1385، چاپ دوم

کافه نادری، پاتوق روشنفکران و محل تردد شاعران، نویسندگان و هنرمندان ایران از زمان «صادق هدایت»، «بزرگ علوی»، «صادق چوبک» و … تاکنون بوده است. «رضا قیصریه» نویسنده معاصر ایرانی با رمان خود، روایتی دیگر از این مکان خاطره انگیز ارائه می دهد. او داستان بلند نسلی را روایت می کند که سر آن داشت که تقدیر را گردن ننهد و ننهاد، بی آنکه از بختک شوم غربت و فرسایش، گریزی یافته باشد. در فصلی از این رمان می خوانیم: [بحران، باب روز بود: ‌بحران خانواده، بحران عشق، بحران روابط مشترک. حتی اظهار عشق هم می توانست یک عمل ابلهانه بورژوایی باشد و باعث اختناق جنسی بشود. اما مهم تراز همه بحران ایدئولوژیکی بود، یا به قول آلبا، دنیا نباید دیگر آن طوری بگردد که تا به حال گردیده است…]

nansangak.jpg

نان سنگک

(مطالعه ای مردم شناختی) نویسنده: سید داود روغنی / به اهتمام: جواد صفی نژاد

308 ص، تهران: نشر اختران، 1385، چاپ اول

کتاب حاضر که صاحب اثر آن را «مجموعه معارف و فرهنگ نانوایی سنگکی و نان سنگک» نامیده است، حاصل تجربه و آگاهی های چهل ساله زنده یاد«داود روغنی »، معروف به «شاطر داود» است. محتوای کتاب بازگو کننده فرهنگ نانوایی سنگکی مربوط به سال های 1310 تا 1320 خورشیدی در شهر ری است. این کتاب منبعی ارزشمند برای آشنایی با تاریخچه نان سنگک و مراحل و وسایل پخت آن و فرهنگ مربوط به نان محبوب بسیاری از مردم ایران است. نویسنده که در سال 1301 خورشیدی متولد شده و چهل سال از زندگیش را به شغل شاطری گذرانده است، با دقت و مهارت کامل به مراحل مختلف تهیه این نان، وسایل آن و انواع آن پرداخته است.

zahirodoleh.jpg

خاطرات و سفرنامه ظهیر الدوله

به کوشش: دکتر سیف الله وحیدنیا

322 ص، تهران: نشر آبی، 1385، چاپ اول

این کتاب، گوشه ای از خاطرات و سفرنامه «علی خان قاجار» ملقب به «ظهیرالدوله» از دوران حکومتش در همدان و کرمانشاه است. او پس از تحصیلات مقدماتی در نوجوانی وارد تشکیلات دیوانی شد و بعدها در مقام وزیر دربار «ناصرالدین شاه» با دختر او ازدواج کرد. هنگامی که از جانب شاه ماموریت یافته بود ضمن مراوده با «صفی علیشاه»، گزارش اعمال او را به شاه بدهد، تحت تاثیر جذبه و کشش روحانی وی، شیفته او شد و به سلک فقرا و یاران «صفی» درآمد و در آن طریقت به چنان جایگاه والایی رسید که «صفی علیشاه» او را به جانشینی خود برگزید. «ظهیر الدوله» در اواخر دوران قاجار، در ایالات مختلف کشور مقام حکومت یافت.

daneshvarb.jpg

نامه های سیمین دانشور و جلال آل احمد

کتاب سوم

تدوین و تنظیم: مسعود جعفری

679 ص، تهران: انتشارات نیلوفر، 1385، چاپ اول

این کتاب جلد سوم از مجموعه «نامه های سیمین دانشور و جلال آل احمد» است و در برگیرنده نامه هایی است که در سفرهای کوتاه در فاصله سال های 1341 تا 1344 خورشیدی میان آنها رد و بدل شده است. نامه های این جلد، حدود ده سال بعد از نامه های جلدهای پیشین (اول و دوم) نوشته شده است. در هنگام نگارش این بخش از نامه ها، از یک سو، نویسندگان دیگر آن زوج جوان دوره قبل نیستند و از سوی دیگر، فضای اجتماعی و سیاسی ایران به کلی دگرگون شده است. در این دوره در هر سال یک سفر صورت گرفته است که از این میان سه سفر سهم « آل احمد» و یک سفر سهم «دانشور» است. آرامش، تعادل و روحیه امیدوار «دانشور» در این بخش از نامه ها، در کنار بی قراری، نوسان و تلخکامی «آل احمد»، جلوه های متفاوتی از شخصیت این دو نویسنده را به ما نشان می دهد.

roznamekhateratb.jpg

روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه

مقدمه و فهرست ها: ایرج افشار

1148 ص، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1385، چاپ ششم

کتاب «روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه» یکی از منابع مهم تاریخ دوران قاجار است. «اعتماد السلطنه» که خاطرات خود را نه برای تقدیم به‌«ناصرالدین شاه» و یا گذراندن از نظر او، بلکه مخفیانه می نوشته است، یکی به دلیل آنکه خود شاهد و ناظر بسیاری از وقایع بوده و نه شنونده آنها و دیگر به دلیل مخفی داشتن کار خویش، طبیعتا گزارشی در حد ممکن دقیق و پیراسته از پرده پوشی های گسترده مورخان رسمی دربار ارائه داده است. علاوه بر این، چون «اعتماد السلطنه» وقایع روزانه را می نوشته و قصد پرداختن به حوادث سیاسی محض را نداشته است، بنابراین در اثر خویش تصویری از مسائل اجتماعی عصر خویش را نیز ارائه داده است. «روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه»، آیینه تمام نمای وضع سیاسی و اجتماعی ایران در اواخر عصر قاجار است. «اعتماد السلطنه» از نزدیکان شاه بود. کمتر روزی بود که به حضور شاه نرود و مدت درازی با او نباشد. در سفرها همسفر و در حضر و خلوت همنشین شاه بود و طبعا می توان او را از محارم شاه دانست. هر شب پس از اینکه از حضور شاه به منزل می آمد به نوشتن شرح وقایع روز می پرداخت و به قول خودش احدی از آن خبر نداشت.

rasaleh.jpg

رساله سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار

نویسنده: فریدون ابن احمد سپهسالار

مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمد افشین وفایی

280ص، تهران: انتشارات سخن، 1385، چاپ اول

این کتاب کهن ترین و مهم ترین سند منثوری است که تاکنون درباره زندگی «مولوی» به دست آمده است. نویسنده آن، «فریدون بن احمد» معروف به «سپهسالار»، مدت چهل سال مرید «مولانا جلال الدین» بوده و در روزگار کهنسالی این کتاب را نوشته است. به احتمال زیاد «رساله سپهسالار» در فاصله سال های 690 تا 712 ه. ق به نگارش درآمده است. این رساله علاوه بر آن که مهم ترین و قدیمی ترین منبع درباره زندگی «مولوی» است، به لحاظ ادبی نیز قابل توجه است و هم چنین ماخذی معتبر درباره شان نزول برخی از غزلیات «مولوی»، شیوه سماع در عهد او و آداب و رسوم و باورهای دیگر آن عصر است. تصحیح و چاپ حاضر از این اثر ارزشمند بر اساس نسخه خطی معتبری از آن که در سال 943 ه. ق کتابت شده و در کتابخانه آیت الله مرعشی در قم نگهداری می شود صورت گرفته است.

shaygan.jpg

زندگینامه سیاسی، نوشته ها و سخنرانی ها

سید علی شایگان(مجموعه 2 جلدی)

گردآورنده: احمد شایگان

1119 ص، تهران: انتشارات آگاه، 1385، چاپ اول

هدف این کتاب که به کوشش «احمد شایگان» فرزند «سید علی شایگان» گردآوری و تدوین شده، معرفی زندگی، اندیشه ها و مبارزات این شخصیت برجسته و آزادیخواه تاریخ معاصر ایران است. گردآورنده در تدوین این مجموعه سعی کرده است از نوشته های گوناگون «شایگان» اعم از بیوگرافی، متن سخنرانی ها، یا ترجمه های او استفاده کند. فصل اول کتاب به نام «گذشت عمر» را «دکتر شایگان» طی سال های 1333 تا 1335 در زندان نوشته است. فصل دوم و سوم شامل شرح حال و بعضی از سخنرانی های او است. فصل چهارم که باز هم آن را «گذشت عمر» نامیده، خاطرات روزانه او به قلم خودش و مربوط به سال های 1328 و 1329 است. فصل پنجم که ناتمام مانده، در سال های تبعید در آمریکا نوشته شده است. فصل های ششم و هفتم تصویری از فعالیت ها و مبارزات «شایگان» در باقی مانده دوران ملی شدن نفت و نهضت ملی ایران ارائه می کند. فصل هشتم، جریان زندان و محاکمات «دکتر شایگان» است. موضوع فصل نهم، دوران تبعید او در خارج از کشور است. فصل دهم به زندگی یکی دو ساله «شایگان» پس از انقلاب بهمن 1357 می پردازد.