کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در خرداد ماه ۱۳۹۴ پرداخته است. در گزارش این کانون که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است، ضمن اشاره به «صدور احکام سنگین برای چند نفر از فعالان مدنی از سوی شعبه‌های مختلف دادگاه انقلاب» این اقدام « در راستای عزمی جدی برای بسته‌تر کردن فضای سیاسی ایران» ارزیابی شده است.
کانون مدافعان حقوق بشر در این گزارش با اشاره به اینکه حکومت جمهوری اسلامی«در تلاش برای سرکوب کامل جامعه مدنی است» این حرکت را «تضعیف و حذف جامعه مدنی» خوانده و آن را «مغایر با مصلحت ایران» دانسته است.
این گزارش همچنین با انتقاد از «بازداشت زنان برابری‌خواه، اقتصاددانان و جامعه شناسانی که به نقد وضعیت موجود پرداخته‌اند» و «صدور احکام حبس طویل المدت برای شماری از افرادی که در خصوص زبان مادری فعال هستند»، از جمهوری اسلامی خواسته است جامعه مدنی را« به مثابه پاشنه آشیل خود» نداند و در جهت تخریب آن برنیاید.
متن گزارش ماه خرداد ۱۳۹۴ کانون مدافعان حقوق بشر که در اول تیر ماه ۱۳۹۴ منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه خرداد ۱۳۹۴
مقدمه
صدور احکام سنگین برای چند نفر از فعالان مدنی از سوی شعبه‌های مختلف دادگاه انقلاب در خرداد ماه و ادامه بازداشت برخی دیگر از فعالان مدنی، نشان دهنده عزمی جدی برای بسته‌تر کردن فضای سیاسی ایران است. زیرا هر زمان‌که فضای سیاسی بسته‌تر شده، جامعه مدنی با محدودیت‌های فراوانی مواجه بوده است. از آن‌جمله می‌توان به پلمپ دفترهای کانون مدافعان حقوق بشر و انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران در جریان برگزاری انتخابات پرمناقشه ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ اشاره کرد. همانگونه که مأموران امنیتی و دادگاه‌های انقلاب، فعالان مدنی را با سوء ظن نگریستند و آنان را به داشتن انگیزه برای سرنگونی رژیم یا اقدام علیه امنیت ملی متهم کردند.
بنابراین برخورد با جامعه مدنی در سال‌های اخیر، نشان از بسته بودن فضای سیاسی و کم تحملی حاکمیت دارد. بازداشت زنان برابری‌خواه، اقتصاددانان و جامعه شناسان که به نقد وضعیت موجود پرداخته‌اند یا صدور احکام حبس برای آنان و همچنین صدور احکام حبس طویل المدت برای شماری از افرادی که در خصوص زبان مادری فعال هستند، در این راستا قابل ارزیابی است. گویی حکومت در تلاش برای سرکوب کامل جامعه مدنی است.
این اقدام‌ها درحالی انجام شده‌است که مسئولان برای توجیه افکار عمومی، نهادهایی به ظاهر مردمی تأسیس کرده‌اند تا به گمان خود در غیاب جامعه مدنی اصیل، منویات هیات حاکمه را اجرا کنند.
در گزارش ماه خرداد ۱۳۹۴ همچنین خلاصه ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در خرداد ماه ۱۳۹۴ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه خرداد ۱۳۹۴
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۷ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: محمد مقیمی- وکیل دادگستری-، جعفر عظیم زاده- فعال کارگری-، حسین رفیعی فنود- فعال ملی، مذهبی- و سولماز ایکدر- روزنامه‌نگار. همچنین محمد رضا مرادی- روزنامه‌نگار- در آخرین روزهای اردیبهشت ماه بازداشت شد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت عبد علی مزرعه، هاشم مزرعه، تیمور خالدیان- سه فعال مدنی- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) حمید عزیزی- شهروند بهایی- برای گذراندن یک سال حبس، ساسان حقیری- شهروند بهائی- برای گذراندن یک سال حبس، رئوف شهبازی- دانشجو- برای گذراندن ۱۸ ماه حبس و سبحان زمانیان- دانشجو- برای گذراندن ۱۵ ماه حبس بازداشت و به زندان منتقل شدند.
۳) مرضیه (مینو) مرتاضی لنگرودی- فعال زن و فعال ملی، مذهبی- به شش سال حبس و دو سال محرومیت از فعالیت‌های سیاسی و مدنی، احمد حیدری- فعال مذهبی- به شش سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق، عباس صالحیان- درویش گنابادی- به ۷۴ ضربه شلاق، حسین علی محمدی و طاها کرمانی- دو فعال مدنی- هر کدام به ۱۳ سال حبس، حسین رفیعی فنود که در زندان به‌سر می‌برد- استاد سابق دانشگاه و فعال ملی، مذهبی- به ۶ سال حبس و دو سال محرومیت از عضویت در احزاب و فعالیت رسانه‌ای و مطبوعاتی، آتنا فرقدانی- فعال مدنی که در زندان به‌سر می‌برد- به ۱۲ سال و ۹ ماه حبس، امید علی شناس- فعال مدنی که در زندان به سر می‌برد- به ده سال حبس تعزیری و آسو رستمی و علی نوری- دو فعال مدنی که در زندان به‌سر می‌برند - هر کدام به هفت سال حبس تعزیری، زین العابدین قائمی- وبلاگ نویس- به سه سال حبس، مصطفی عزیزی- نویسنده و تهیه کننده تلویزیون- به هشت سال حبس و مهدی هاشمی بهرمانی- فعال مدنی- به ده سال حبس محکوم شدند.
از سوی دیگر، اردشیر شهنواز به پنج سال حبس، ناهید بهشید به پنج سال حبس، عبدالاحد جلیل‌زاده به پنج سال حبس، فهیمه اعرفی به پنج سال حبس، زیبا پورحبیب به سه سال حبس، محمدرضا شکراییان به سه سال حبس، محمدرضا افشار به دو سال حبس، محمدرضا فرهمندنیا به دو سال حبس، خانم راستگو به دو سال حبس، آمنه جابری به دو سال حبس، لیلا جعفری به دو سال حبس، زهرا یزدانی به دو سال حبس، سیدعبدالرضا میرآقاسی به دو سال حبس، نرگس فرهادی به یک سال حبس و سه ضربه شلاق، علیرضا لاچین به یک سال حبس، مهدی نیرومنش به یک سال حبس که به مدت پنج سال به حالت تعلیق در می‌آید، زهرا جلیلی به یک سال حبس که به مدت پنج سال به حالت تعلیق در می‌آید، مهری شیخو به یک سال حبس که به مدت پنج سال به حالت تعلیق در می‌آید محکوم شدند. هر ۱۸ نفر، عضو گروه عرفان حلقه هستند.
همچنین معصومه ضیاء به یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق، محمد تاجیک پازوکی به پنج سال حبس، ویدا پیرزاده به یک سال حبس که به مدت پنج سال به حالت تعلیق در می‌آید، پروین بهارزاده به یک سال حبس که به مدت پنج سال به حالت تعلیق در می‌آید، لیلا جماعت به یک سال حبس، سروش عازمی‌خواه به دو سال حبس، سید مرتضی حجت نجفی به پنج سال حبس در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند. هر ۷ نفر، عضو گروه عرفان حلقه هستند. از سوی دیگر عباس لسانی- فعال مدنی- به یک سال حبس، فرشید فتحی- که در زندان به‌سر می‌برد- به یک سال حبس و آرش مقدم اصلانپور- که در زندان به‌سر می‌برد- به یک سال حبس در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند.
۴) فروزان علیزاده و شبنم بداقی- همسر و دختر رسول بداقی، زندانی سیاسی- در دادسرا بازجویی شدند. همچنین کوروش زعیم- عضو جبهه ملی ایران-، احمدرضا احمدپور- فعال مذهبی- به دادگاه و کیوان باژن- عضو کانون نویسندگان ایران- به اداره اطلاعات، احضار شدند.
۵) جلسه رسیدگی به اتهام‌های جیسون رضائیان- روزنامه‌نگار ایرانی، آمریکایی- و کاظم دهقان از دراویش گنابادی برگزار شد.
۶) احمد زیدآبادی- روزنامه‌نگار- که پس از تبعید به گناباد، با استقبال مردم مواجه شده بود، مورد تهدید قرار گرفت.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) احمد توکلی- مدیر مسئول سایت “الف”- به شش ماه حبس تعزیری که به مدت دو سال به حالت تعلیق در می‌آید و احمد ستاری- مدیرمسئول روزنامه “مردم امروز”- به دو میلیون تومان جزای نقدی محکوم شدند.
۲) هیات منصفه دادگاه مطبوعات، مدیران مسئول روزنامه‌های ایران و همشهری را مجرم دانست.
۳) زکریا قادری- استاد دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه- از ادامه تدریس در این دانشگاه محروم شد.
۴) پلیس از صدور مجوز برای اجرای کنسرت کیهان کلهر و بروکلین خودداری کرد. همچنین مقام قضایی از اجرای کنسرت موسیقی سعید جعفر زاده، مشهور به “پرواز همای” و مقام‌های مسئول از اجرای کنسرت گروه پایور به سرپرستی سعید ثابت و خوانندگی وحید تاج در رشت و کنسرت سامان جلیلی در خرم آباد جلوگیری کردند.
۵) مقام‌های مسئول از برگزاری مراسم افتتاحیه انجمن امید دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز جلوگیری کردند.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل تعداد ۴۲ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه های وابسته به دولت ایران یا سایت های خبری اعدام آنها را تأیید کرده اند، به شرح زیر است:
“«ه.م» و «ق.پ» در رشت، «ع.ق» و «ن.ر» در ساری و«جمعه خان.ه»- تبعه افغانستان- در ملاء عام در ساری اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. مقام‌های قضایی از اعدام یک نفر در اردبیل و اعدام هشت نفر در بندرعباس به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر دادند. «جواد.و» در ملاء عام در شهرستان فسا، «علی.ح» و «سهراب.ش» در ملاء عام در شیراز و«حسن.ج» در ملاء عام در اقلید اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را تجاوز به عنف اعلام کردند. همچنین رسانه‌های وابسته به دولت ایران از اعدام دو نفر در ملاء عام در شهربابک و مقام‌های قضایی از اعدام یک نفر در ملاء عام در جیرفت به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند. مقام قضایی از اعدام سه نفر در ملاء عام در مشهد به اتهام شرارت و جرائم خشن خبر داد. «حمیدی.ب» در قزوین، «م.ک» در قائم شهر و «م.د» در ساری اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. «روح اله گشتاسبی» نیز در گچساران اعدام شد. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این فرد را قتل عمد عنوان کردند. همچنین مقام قضایی از اعدام یک نفر در زنجان و رسانه‌های وابسته به دولت ایران از اعدام یک زن به اتهام قتل عمد خبر دادند.”
از سوی دیگر منصور اروند- زندانی سیاسی- اعدام شد.
همچنین برخی خبرها از اعدام افرادی به‌نام‌های رضا کارگری، علی کوشکی، مسعود زیبایی، عباس حیدری و احمد ابراهیمی در زندان قزل حصار کرج به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر، محمد عباس نژاد در تبریز به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر و نوروز بصیری در تبریز به اتهام قتل عمد، منصور فاتحی راد، اردلان راهدار در ارومیه به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر، فرزاد پروین در زاهدان به اتهام قتل عمد و علی نوروزی در زندان رجایی شهر کرج به اتهام قتل عمد حکایت دارد.
۲) رسانه‌های وابسته به دولت ایران از صدور احکام اعدام برای “جلال” در استان تهران، “حمید” در استان فارس، “خلیل”، “امیر”، “احسان شاه‌قاسمی” و یک نفر در استان تهران- بدون ذکر- به اتهام قتل عمد خبر دادند. همچنین رسانه‌های وابسته به دولت ایران از صدور احکام اعدام برای دو نفر در زنجان به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند. مقام قضایی نیز از صدور حکم اعدام “ع.خ” به اتهام قتل عمد در کرمان خبر داد. از سوی دیگر یک مقام وابسته به دولت از تأیید حکم اعدام برای قاتل محیط‌بان شیروانی خبر داد.
۳) فرماندهی پلیس شهرستان پاکدشت از گرداندن سه متهم بدون ذکر نام به اتهام شرارت در سطح شهر پاکدشت خبر داد.
۴) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می شود، به گونه ای که تعدادی از آنان مانند علیرضا رسولی، پیروز منصوری، سعید پورحیدر، ابوالقاسم(جواد) فولادوند، محمدسعید حسین زاده و یوسف آبخرابات بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. سراج الدین میردامادی پس از عمل جراحی به زندان و مهدی کروبی و زهرا رهنورد پس از انجام عمل جراحی به زندان خانگی بازگردانده شدند. مسئولان زندان اوین از اعزام رضا انتصاری به بیمارستان- در پی امتناع او از پوشیدن لباس زندان-، ممانعت به‌عمل آوردند.
۵) محمدرضا نکونام به زندان اوین، مسعود گرمسیری به زندان مهاباد منتقل شدند. لازم به توضیح است که این انتقال‌ها بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است. همچنین کامبیز چکانی، انور بدری، رحمان خوش کلام و یونس ملاک- چهار شهروند اهل مهاباد که در اعتراض‌های ماه گذشته این شهر بازداشت شده بودند- به زندان مهاباد و مصیب وطن خواه، عبدالستار بهرامزی، نجیب الرحمن رییسی، محمد امین رییسی، امین بهرامزهی، ابوبکر ملازهی، ابوبکر (صدیق) بهرامزهی، عامر گهرامزهی، ادریس بلیده‌ای، بشیر بلیدیی، داوود بهرامزهی و امید بهرامزهی- 12 شهروند اهل نصیرآباد که در پی حوادث این شهر بازداشت شده بودند- به زندان زاهدان منتقل شدند.
۶) سخنگوی قوه قضائیه از دستگیری پنج نفر در تهران و برخی استان‌ها از جمله کرمان که وی آنها را مروجان فساد و فحشا خواند، خبر داد. همچنین مقام قضایی از بازداشت ۸۹ نفر به اتهام سازماندهی و برپایی «پارتی‌های شبانه» در شرق استان تهران خبر داد.
۷) مقام‌های مسئول از ورود زنان به سالن ۱۲ هزار نفری آزادی در طول مسابقات لیگ جهانی برای تماشای مسابقات جلوگیری کردند.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به گونه‌ای که عضو هیأت رئیسه شورای عالی استان‌ها از وجود یک بیمارستان- غیر تخصصی- برای سی‌صد هزار نفر و سه شهرستان در استان سیستان و بلوچستان خبر داد. نماینده مجلس نیز از افزایش زنان کارتن‌خواب در تهران خبر داد.
۱) حدود ده کارگر کارخانه لوله و نورد صفا از محل کار خود اخراج شدند.
۲) پرداخت‌های حقوق و مزایای کارگران ۱۹۰ کارگر کارخانه فولاد البرز برای مدت سه ماه و بیش از دویست نفر از کارگران مجتمع چهار گانه سبز برای مدت ۱۱ ماه به‌تعویق افتاده است. همچنین حدود نه‌صد نفر از کارگران ریخته‌گری سهند حقوق اسفندماه سال گذشته خود را دریافت نکرده‌اند.
۳) محمود عمیدی، کریم عابدینی، محمد نظری اشتهاردی و حمید تاج‌الدینی در چهارمین دوره انتخابات هیئت مدیره های نظام پرستاری سراسر کشور، رد صلاحیت شدند.
۴) محل‌های کسب ضیاالله خوشبین، کمال اکبری، احسان الله سنایی، وهاب دارابی، ترانه زاهدی، سعید گلی، آرامش ظهوری، فرشاد کمالی، مهران کمالی، احسان ایزدی و پدرام قنبری- ۱۱ شهروند بهایی- پلمپ شدند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
۱) عزیز گلستانی بر اثر انفجار مین در شهرستان پاوه کشته شد.
۲) محوطه باستانی “سیاده” در فیروزکوه تخریب شد.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه خرداد ۱۳۹۴ با اشاره به این نکته که تشدید برخورد با نهادها و فعالان مدنی، نشان دهنده تصمیمی برای بسته‌تر کردن فضای سیاسی ایران است، اعلام می‌کند که جامعه مدنی از لوازم دموکراسی بوده و نمی‌توان بدون آن، شاهد شکوفایی دموکراسی در کشورها بود.
از همین رو تضعیف و حذف جامعه مدنی را به مصلحت ایران نمی دانیم؛ به‌خصوص که دشمنانی در کمین استقلال ایران نشسته‌اند. بنابراین حکومت ایران نباید جامعه مدنی را به مثابه پاشنه آشیل خود دانسته و به تخریب آن همت گمارد.
