از جمله وعدههای حسن روحانی در زمان تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری، تغییر شرایط روزنامهنگاران و رسانهها در ایران و باز کردن فضا برای فعالیت مطبوعاتی بود. او همچنین وعده داده بود که انجمن صنفی روزنامهنگاران را بازگشایی کند. اما آیا او به این وعده خود پایبند بوده؟
به تازگی برخی مسئولان دولتی با خبرنگاران نشستهایی در فضای مجازی برگزار میکنند. از جمله تاکنون دو نشست در قالب پرسش و پاسخ، در تلگرام انجام شده: نشست مسئولان قوهقضائیه و نشستی با شهیندخت مولاوردی، معاون حسن روحانی در امور زنان.
برگزاری این نشستها اما بدون حاشیه نبوده. در نشست اخیر با حضور مولاوردی، برخی روزنامهنگاران از حذف خود از این برنامه گلایه داشتند.
فاطمه بیکپور، خبرنگار روزنامه جهان صنعت، در اکانت توییتر خود نوشت که از نشست با مولاوردی حذف شده و دلیل این حذف نیز سوالی بوده که در این جلسه مطرح کرده است. به نوشته او “درحالیکه از قبل اعلام نکرده بودن سوالات ورزشی و ممنوعیت حضورزنان پاسخ داده نمیشه،بدون مطرح کردن سوالم باوجود باقی ماندن زمان از گروه حذف شدم”.
در همان روز در فضای مجازی خبری منتشر شد مبنی بر اینکه برای فاطمه جمالپور، خبرنگار روزنامه شرق، نیز اتفاق مشابهی رخ داده. گفته میشود جمالپور سوالی درباره ممنوعیت ورود زنان به استادیومها پرسیده، اما پس از مطرح کردن سوال از این برنامه حذف شده است.
روزنامه جهانصنعت در همین زمینه نوشت: “این چه نوع نشست خبری است که سوالها توسط فردی که روزنامهنگاران و اهالی رسانه ایشان را نمیشناسند، گزینش میشود و اجازه پرسش برخی سوالها در خصوص مسایل مربوط به زنان داده نمیشود؟ تفاوت این نشست خبری با رسانههایی که سوالات را سانسور میکنند، چیست؟”
برخی روزنامهنگاران که در این برنامهها حضور داشتهاند، ضمن استقبال از کلیت مساله،از نحوه برخورد هماهنگکننده برنامهها انتقاد دارند. فردی با نام “محمدی” مسئول انجام هماهنگی برای این برنامههاست؛ اوست که این نشستها را برگزار میکند و سوالها نیز از سوی او جمعآوری میشود. حذف این دو روزنامهنگار نیز توسط او رخ داده.
این البته نخستین بار نیست که چنین حواشیای در رابطه میان دولت روحانی و روزنامهنگاران رخ میدهد. هفته گذشته افطاری روحانی با اصحاب رسانه نیز حواشی مختلفی را به دنبال داشت. این حاشیهها پیرامون پرویز اسماعیلی، معاونت ارتباطات دفتر ریاستجمهوری، به وجود آمد. اسماعیلی در انتخابات ریاستجمهوری سال ۹۲ سخنگوی ستاد محمدباقر قالیباف بود.
او چند ساعت پیش از آغاز این مراسم در صفحه اینستاگرام خود نوشت: “اجازه نمی دهم کسی با تهدید، کنار منتخب ملت عکس یادگاری بگیرد”.
اشاره او به اعتراضهایی بود که در نحوه انتخاب اهالی رسانه برای دیدار با روحانی صورت گرفته بود. بسیاری از خبرنگاران سایتهای نزدیک به اصلاحطلبان از عدم دعوت خود به این مراسم گلایه کرده بودند. برخی از روزنامهنگاران نزدیک به اصلاحطلبان به “روز” گفتند که اسماعیلی در مقام یک اصولگرا،تلاش میکند ارتباط رسانههای اصلاحطلب با روحانی را در پایینترین حد نگه دارد.
این گلایهها از تیم رسانهای روحانی جدید نیست. ماه گذشته رضا سیفی،خبرنگار روزنامه همشهری هم، پس از انتشار متنی درباره نحوه برخورد با خود در کنفرانس مطبوعاتی روحانی، مجبور به حذف آن شد.
سیفی در این زمینه نوشت: “مشغول خواندن سوال و ذکر نمونه هایی از قوانین اجرا نشده از سوی دولت بودم که یکی از مسوولان برگزار کننده نشست خبری که کنارم روی صندلیهای ردیف جلو نشسته بود با لگد به پایم زد تا سخنانم را قطع کنم، خانم قیومی رئیس مرکز ارتباطات، اطلاعات و تبلیغات دفتر رئیس جمهور هم آرام طوری که صدایش را دیگران نشنوند اصرار می کرد که دیگر بس است و سوالات را تمام کن”.
وبسایت اصولگرای جهاننیوز اقدام به انتشار این خبر در سایت خود کرد. اما پس از انتشار آن، پرویز اسماعیلی، این روزنامهنگار را تهدید کرد که در صورت عدم حذف این مطلب از صفحه اینستاگرام و سایت جهاننیوز، از تحریریه روزنامه همشهری اخراج خواهد شد. این خبر در نهایت هم از صفحه اینستاگرام سیفی و هم از وبسایت جهاننیوز حذف شد.
برخی روزنامهنگاران نیز که سابقهی بازداشت داشتهاند، در حال حاضر امکان پیدا کردن شغل ندارند. مرضیه رسولی، مهسا امرآبادی و ریحانه طباطبایی روزنامهنگارانی هستند که در شبکههای اجتماعی نوشتهاند هنوز موفق به شروع دوباره کار مطبوعاتی نشدهاند و فشارهای پنهان امنیتی باعث خانهنشینی آنها شده است. هرچند در حکم محکومیتشان حرفی از ممنوعیت به کار نیامده بود.
از سوی دیگر روحانی چندین بار وعده داده بود که پس از رسیدن به مقام ریاستجمهوری اقدام به بازگشایی انجمن صنفی روزنامهنگاران میکند؛ اتفاقی که نه تنها رخ نداد، بلکه گفته میشود مخالفتهای وزارت کار یکی از عمدهترین دلایل عدم بازگشایی این انجمن است. مسالهای که موجب واکنش انجمن صنفی روزنامهنگاران و ارسال نامه به روحانی هم شد.
براساس گزارش سال ۲۰۱۵ سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران در جدول آزادی رسانهها رتبه ۱۷۳ را از میان ۱۸۰ کشور دنیا در اختیار دارد. فنلاند، نروژ و دانمارک در صدر این جدول قرار دارند و کشورهای سودان، ویتنام، چین، سوریه، ترکمنستان، کره شمالی و اریتره تنها کشورهایی هستند که در حوزه آزادی رسانهها، وضعیتی بدتر از ایران دارند.