حسین محمدی
”لیستی که نام خاتمی در آن وجود داشته باشد مورد وثوق مردم خواهد بود.“ این بخشی از سخنان محمدعلی ابطحی، معاون رئیس جمهور سابق بود که به دعوت شاخه جوانان حزب مشارکت گیلان در رشت با خبرنگاران سخن می گفت.
ابطحی در آغاز این جلسه با اشاره به مشکلات اطلاع رسانی در وضعیت فعلی، گفت: ”مشکلاتی که برای روزنامه نگاران گیلانی در سال های اخیر به وجود آمد و فشاری که بر آن ها وجود دارد در کل کشور کم نظیر و شاید هم بی نظیر است.“
وی سپس در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران در مورد انتخابات مجلس هشتم که پرسید: “آیا اصلاح طلبان امسال هم می خواهند همانند سال های گذشته فقط تنور انتخابات را گرم کنند و بعد عرصه را خالی کنند؟ یا اینکه امسال برنامه های جدیدی دارند؟” گفت: “گاهی که تنور را گرم کرده ایم و سوخته است، یعنی همیشه برای آن ها گرم نکرده ایم! در سیستم کشور و با توجه به وضعیتی که وجود دارد، دموکراسی مسیری طولانی را در پیش دارد. در همه جوامع هم اگر کسی به دموکراسی رسیده است، نشان دهنده صبر و حوصله آن جامعه است. ما برای رسیدن به دموکراسی باید مسیری را طی کنیم که همه دنیا هم آن را طی کرده اند. متاسفانه تاکنون به شکل انتخابات بیشتر توجه شده است تا نهادینه شدن دموکراسی در بدنه اجتماع. ما نیاز داریم که جامعه ما بفهمد تنها راه استقرار واقعیت مورد نیاز مردم، دموکراسی است و از این راه می شود به موفقیت رسید. کم هزینه ترین راه برای رسیدن به دموکراسی این است که در ایام انتخابات فعال باشیم. من فعال بودن در زمان انتخابات را مساله بدی نمی دانم. یعنی برای استقرار دموکراسی راهی جز انتخابات و صندوق های رای به نظر من نمی رسد. من فعال شدن اصلاح طلبان را داغ کردن تنور محافظه کاران نمی بینم. بلکه آن را داغ کردن تنور دموکراسی نمی بینم.“
سوال دیگر در مورد “وضعیت حزب مشارکت و تبدیل آن به اپوزیسیون ـ همانند نهضت آزادی ـ” بود “زیرا که شواهد نشان می دهد باز هم ردصلاحیت های گسترده ای در میان کاندیداهای حزب مشارکت داشته باشیم و باز هم فعالیت اصلاح طلبان ابتر خواهد شد” پاسخ ابطحی چنین بود: “من این تقسیم بندی را قبول ندارم. جریانی در کشور وجود دارد که تفکراتش برخلاف تفکرات آقای رییس جمهور است. این جریان که زمانی قوه مجریه و قوه مقننه را هم در اختیار داشت، جبهه اصلاحات نام گرفته است. من این مبنای کلی را که هرکسی متعلق به مشارکت باشد رد می شود قبول ندارم. ممکن است خیلی ها رد شوند و ربطی به مشارکت نداشته باشد. ممکن است به عنوان یک استراتژی کلی میزان ردشدگان زیاد باشد و این بحرانی است که همیشه برای جریانات اصلاح طلب وجود داشته است و این بار هم هست. یعنی بسیاری از فعالان سیاسی که می توانند نقش کلیدی تری در انتخابات و مجلس داشته باشند رد خواهند شد.“
ابطحی ادامه داد: “با توجه به همه این ها من باز فکر می کنم بهترین راه برای ما رفتن به پای صندوق های رای است. شرایط با گذشته متفاوت شده است. کسی تصور نمی کرد امکان چنین تغییری در سیاست های داخلی وجود داشته باشد. اما امروز که این مساله را لمس کردند و بحران های ناشی از آن را هم دیدند، امیدواری نسبت به گذشته بیشتر شده است.“
این جواب ابطحی، سوالی دیگر را در پی داشت: “امروز و با توجه به شرایط بسته فعلی، چه راهی برای رسیدن دموکراسی وجود دارد؟” ابطحی باز هم با خوش بینی پاسخ داد: “من فکر نمی کنم راه رسیدن به دموکراسی تنگ تر می شود. من فکر می کنم نیاز به دموکراسی و دموکراسی خواهی با توجه به رفتار دولت نهم با مردم، بیشتر از گذشته احساس می شود. نتیجه این رفتارها، این است که جامعه احساس می کند انتخاب اشتباهی داشته است.“
این عضو مجمع روحانیون مبارز در ادامه صحبتهای خود، فعال شدن اصلاح طلبان را در هر حالتی سودمند ارزیابی کرد و گفت: “فعال شدن اصلاح طلبان در انتخابات را، داغ‌کردن تنور جریان محافظه کار نمی‌دانم. فعال شدن در انتخابات می‌تواند معنای دیگری هم داشته باشد که آن داغ شدن تنور دموکراسی است تا نان قابل خوردن وپیشرفت آینده را از آن در بیاوریم”.
ابطحی در همین ارتباط از جریان نهادینه شدن دموکراسی در کشورها گفت: “دموکراسی با صبر و حوصله در جامعه نهادینه می‌شود و این مراحل هم را می‌توان برای استقرار کامل دموکراسی تحمل کرد.”
ابطحی نیاز مردم ایران را دموکراسی عنوان کرد: “موضوعی که البته از سوی جریان حاکم نفی می‌شود”. او در این راستا نتایج چند انتخابات گذشته را شاهد می‌گیرد که اگر مردم خواهان دموکراسی و به نوعی اصلاحات مورد نظر اصلاح طلبان بودند اصلاح طلبان را انتخاب می‌کردند و نه رقیبان آنها را که هر شعاری سر دهند قطعا دموکراسی در راس آن قرار ندارد.
ابطحی ادامه داد: “ما نیاز داریم که جامعه‌ی ما قبول داشته باشد که تنها راه استقرار سلامت اجتماعی و یا تنها راه واقعی مورد نیاز مردم دموکراسی است”.
وی در پاسخ به سوال بعدی هم بار دیگر از نیاز جامعه‌ی ایران به دموکراسی گفت و اینکه نیاز به دموکراسی در ایران بیشتر از گذشته احساس می‌شود.
ابطحی از جزییات برنامه های ستاد ائتلاف اصلاح طلبان اظهار بی‌اطلاعی کرده ومی‌گوید: “با این وجود همه‌ی جامعه در ستاد ائتلاف اصلاح طلبان خلاصه نشده است و هر قشری باید به فراخور وظیفه، فعالیت‌‌های لازم را داشته باشد.”
ادامه‌ی صحبتهای این فعال اصلاح طلب نشان داد که اصلاح طلبان هیچگاه میانه ای با تحریم نداشته اند: “وقتی برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل، خانم شیرین عبادی، به جورج بوش نامه نوشت و وی را از جنگ نظامی علیه ایران بر حذر داشت، من همان موقع به یادآوری این موضوع پرداختم که بخشی از این شرایط محصول تحریم انتخابات و دعوت به عدم حضور مردم در انتخابات بود.”
”تندروی در جریان اصلاحات پوست خربزه‌ای بود که رقیب زیرپای اصلاح طلبان انداخت.” این جملات هم در پاسخ به یکی دیگر از سوالات خبرنگاران از سوی ابطحی عنوان شد: “به شرایط حاضر نگاه کنید. چگونه گفته می‌شود که اصلاح طلبان هنگامی که در قدرت حضور داشتند تندروی داشتند؟ به نظر من اعلام اینکه اصلاح طلبان تندروی داشتند نوعی خودزنی محسوب می‌شود.”
ابطحی انتخاب کاندیداهای اصلاح طلب را دارای شروط مختلفی اعلام می‌کند: “اصلاح طلبان برخلاف رقیب باید دو سه مورد را در انتخاب کاندیداها مدنظر قرار دهند که یکی از اصلی‌ترین آن سوابق کاندیداها است تا در مساله‌ی صلاحیت آنها مشکلی به وجود نیاید و همچنین مقبولیت کاندیداها را باید در نظر بگیرند که اصولگرایان برخلاف اصلاح طلبان در این باره نگرانی ندارند. یعنی اصلاح طلبان باید تلاش کنند چهره‌هایی را در لیست قرار دهند که هم بتوانند از فیلتر شورای نگهبان بگذرند و هم اینکه نزد مردم مقبولیت داشته باشند وامکان رای آوری داشنه باشند”.
سئوال بعدی این است: “آیا باید از احزاب فعلی ایران انتظار تاثیر گذاری خاصی داشت؟”
ابطحی در پاسخ می‌گوید: “من هم معتقدم که به احزاب در جامعه‌ی ایران توجه‌ی لازم نشده که یکی از مهمترین کارهای آقای خاتمی هم این بود که برای احزاب بودجه تعیین کرد.“
عضو مجمع روحانیون مبارز حضورش در رشت را زمینه سازی برای سفر خاتمی ندانست و گفت: “بعید می‌دانم که آقای خاتمی در آینده‌ای نزدیک در رشت حضور پیدا کند” اما با این وجود وی تاکید کرد که “خاتمی اسب خود را برای ادامه‌ی سفرهای استانی زین کرده است که به جز دعوت احزاب از ایشان از سوی استان هم باید زمینه های سفر وی فراهم شود.”
ابطحی در این جلسه مجدداً از لزوم کاندیداتوری خاتمی برای انتخابات مجلس هفتم سخن گفت و از دلایل خود دفاع کرد: ”آقای خاتمی اگر برای مجلس هشتم کاندیدا شود قطعاً رای لازم را کسب می‌کند و از این گذشته لیستی که نام خاتمی در آن وجود داشته باشد مورد وثوق مردم خواهد بود و باز اینکه خاتمی با حضور خود می‌تواند به جلوگیری از رد صلاحیتها کمک کند”.
با این حال ابطحی از مخالفت خاتمی با این پیشنهاد خبر داد.