همزمان با تیرگی روابط تهران و منامه پس از سخنان ناطق نوری درباره بحرین، احمدی نژاد با فرستادن صادق محصولی، وزیر کشور به بحرین کوشید تا روابط دو کشور را بهبود ببخشد. آن هم در حالیکه طی یک هفته گذشته بحرین به همراه دیگر کشورهای عربی انتقادات تندی علیه ایران مطرح کرده و حتی از توقف گفتگوها برای خرید گاز از ایران خبر داده است.
به گزارش فارس احمدی نژاد در نامه ای که صادق محصولی آن را “تقدیم” حمدبن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین کرد، ضمن ابراز تمایل جمهوری اسلامی برای تحکیم روابط دوستانه با کشورهای حوزه خلیج فارس “به ویژه بحرین” و دعوت از پادشاه بحرین برای سفر به ایران،همچنین تاکید کرده است که “به هیچ شخصی که خیر و صلاح دو کشور را نمی‌خواهد اجازه نمی‌دهد که به روابط بین دو کشور خدشه وارد شود.”
اشاره رئیس دولت نهم تلویحا به ناطق نوری،مشاور آیت الله خامنه ای است که سخنان هفته گذشته وی درباره بحرین باعث خشم مقامات بحرین و همچنین تیرگی روابط دو کشور در چند روز اخیر شده است.
علی اکبر ناطق نوری که عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس بازرسی ویژه دفتر رهبری است، اخیرا در مشهد گفته بود: “در دوران محمد رضا پهلوی یک استان ما که امروز کشوری به نام بحرین شده است، از دست ما گرفته شد.” رئیس پیشین مجلس همچنین یادآور شده بود که بحرین در “مجلس شورای ملی” نیز نماینده داشته است.
بلافاصله پس از انتشار این سخنان، دولت بحرین با احضار سفیر ایران در منامه شدیدا به اظهارات ناطق نوری اعتراض کرد و وزیر کشور بحرین نیز با “غیر مسئولانه” خواندن این سخنان از تجدید نظر دولت متبوعش در خرید گاز از ایران خبر داد.
به گزارش بی بی سی بحرین سال گذشته تفاهم نامه ای برای واردات روزانه “یک میلیارد فوت مکعب” گاز از ایران با جمهوری اسلامی امضا کرده بود.
واکنش های منفی نسبت به اظهارات ناطق نوری البته تنها محدود به کشور بحرین نشد و کار تا جایی پیش رفت که به نوشته سایت تحلیلی عصر ایران چهارشنبه گذشته کشورهای عربستان، اردن، مصر و امارات نیز با صدور بیانیه هایی حمایت خود را از بحرین در مقابل آنچه “ادعای ارضی ایران نسبت به این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس” نامیدند؛ اعلام کردند.
سوءتفاهم یا حماقت سیاسی
همزمان وزیر کار پیشین بحرین با ابراز تردید در این ادعا که اظهارات ناطق نوری مبتنی بر یک “راهبرد سیاسی” از سوی ایران باشد خاطرنشان کرد: “اگر اینگونه باشد یک حماقت بزرگ سیاسی رخ داده است.”
اما در ایران پس از آنکه دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی با سیل انتقادات مقامات و رسانه های عربی مواجه شد،حسن قشقاوی،سخنگوی وزارت امور خارجه از گفت و گوی تلفنی وزیران خارجه دو کشور خبر داد و اینکه: “سو تفاهم مطرح شده در یک سخنرانی بوده که آقای ناطق نوری به این مساله پاسخ داده است.”
اشاره حسن قشقاوی به مصاحبه چهارم اسفند ناطق نوری با تلویزیون الجزیره بود که طی آن ناطق نوری از “درک نادرست” اظهاراتش توسط رسانه هاو مقام های عربی سخن گفته و در عین حال تصریح کرده بود که او تنها در صدد یک مقایسه تاریخی بین “دوران حکومت قاجار و پهلوی” با “دوران جمهوری اسلامی ایران” بوده است.
در همین ارتباط علی لاریجانی،رئیس مجلس نیز روز دوشنبه پنجم اسفند در صحن علنی مجلس، بحرین را “دوست و همسایه مورد احترام” ایران خطاب کرد. لاریجانی همچنین در گفتگویی تلفتی با همتای بحرینی خود از او برای سفر به ایران و شرکت در اجلاس پارلمانی در مورد درباره “تحولات خاورمیانه” دعوت کرد.
با این وجود اخبار حکایت از ممانعت بحرین از ورود کشتی های ایرانی به آب های این کشور و همچنین جلوگیری از ورود مسافران ایرانی به این کشور داشت. به این ترتیب در حالیکه در ادامه این رایزنی ها سفیر ایران در منامه نیز ضمن دیدار با وزیر امور خارجه بحرین ضمن تاکید بر “انعکاس نادرست” اظهارات ناطق نوری از سوی رسانه های عربی، از ضرورت “عدم تاثیر پذیری” از “طرف‌هایی” که خواهان روابط ایران و کشورهای عربی، به ویژه کشور بحرین نیستند، سخن گفته بود،مسائل به سمتی رفت که احمدی نژاد، مشاور معتمد خود، یعنی صادق محصولی را راهی این کشور کرد.
سخنان ناطق یا تهدیدات صدام
برخوردهای لفظی بین دو کشور در حالی جدی می شود که یک کارشناس امور خاورمیانه واکنش های شدید کشورهای عربی در قبال اظهارات یک مقام غیر رسمی جمهوری اسلامی را به مثابه آغاز مرحله ای تازه از “ناشکیبایی کشورهای عرب” در برابر سیاست‌های “منطقه ای” ایران قلمداد کرده است.
خط مشی ای که در مقاله نشریه اینترنتی میدل ایست تایمز خود را بیشتر نشان می دهد.این نشریه روز جمعه با انتشار مقاله ای علاوه بر اینکه از کشورهای عربی خواست تهدیدات ایران علیه بحرین را “جدی” بگیرند، سخنان ناطق نوری را با تهدیدات صدام حسین رییس جمهور پیشین عراق علیه کشور کویت مقایسه کرد.
تابناک نیز از قول نشریه اماراتی البیان نوشت: “ مطرح کردن موضوع بحرین، می‌تواند اشتباه بزرگی برای دیپلماسی ایران باشد که پیامدهای راهبردی خطرناکی برای این کشور به همراه خواهد داشت.”
اظهارات دردسر ساز
پیش از انکه سخنان آقای ناطق نوری باعث تیره شدن روابط دو کشور ایران و بحرین شود، بیست ماه قبل این حسین شریعتمداری، نماینده ولی فقیه در روزنامه کیهان بود که مقدمات کدورت چند ماهه تهران و منامه را فراهم آورد. حسین شریعتمداری در مقاله ای با عنوان “ آواز کوچه باغی” ضمن انتقاد از موضع گیری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس پیرامون چالش ایران و امارات متحده عربی برمالکیت سر جزایر سه گانه جنوب ایران، از “جدا بودن حساب بحرین” سخن گفته بود.
شریعتمداری جدایی بحرین از ایران را به دلیل “زد و بند غیرقانونی میان شاه معدوم و دولت های آمریکا و انگلیس” قلمداد کرده و اصلی ترین “خواسته” مردم بحرین را بازگشت “این استان جدا شده” به “سرزمین اصلی و مادری آن، یعنی ایران اسلامی” دانسته بود.
این مقاله باعث تظاهرات صدها نفر در بحرین علیه ایران و همچنین تلاطمی شش ماهه در روابط دو کشور شد. این تلاطم سرانجام با سفر چند ساعته احمدی نژاد به بحرین رو به بهبودی گذاشت. جالب اینکه بعد از این ماجرا هیچ برخوردی با روزنامه کیهان صورت نگرفت.