دیوید وود
پر کردن باک خودرو تنها از نظر اقتصادی دشوار نیست. پرداخت 4 دلار برای هر گالون بنزین برای ایالات متحده هم که احتمالاً در آستانه روشن کردن آتش جنگ جدیدی در آن سوی مرزها و نمک پاشیدن به زخم کشمکش های قدیمی است، مایه دردسر شده است.
ایران هم که به آموزش، تسلیح و حمایت مالی از تروریست ها در سراسر خاورمیانه مشغول است، افزایش 4 میلیارد دلار دیگر به درآمد ماهانه خود را مدیون افزایش بهای نفت است.
کارشناسان می گویند این پول ممکن است خود را به شکل بمب های جاده ای پیشرفته در عراق و یا موشک هایی که بر سر اسرائیل فرود می آیند، به نمایش بگذارد.
ضمناً در اختیار داشتن پول نقد از محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران در برابر تحریم های اقتصادی ایالات متحده، که به امید دست برداشتن این کشور از پیگیری برنامه تسلیحات هسته ای تنظیم شده، محافظت بیشتری می کند.
احمدی نژاد هفته پیش گفت: “ملت ایران به ابرقدرت ها و شیاطین اجازه دخالت در اقتصاد کشور را نخواهد داد.” او گفت جورج بوش “جرأت رویارویی با ایران را نخواهد داشت.“
بر اساس گزارش دفتر اطلاعات انرژی ایالات متحده، روسیه نیز هر ماه 11.4 میلیارد دلار علاوه بردرآمد معمول خود از نفت کسب می کند.
حوزه نفتی تحت کنترل دولت روسیه- روزنفت- اخیراً گزارش کرده که درآمدآن ظرف سال گذشته سه برابر شده است.
به اعتقاد تحلیلگران، این می تواند تنها به تحکیم مواضع ولادمیر پوتین نخست وزیر روسیه منجر شود. پوتین در برابر تحریم های ایران مقاومت کرده است، روند دموکراتیک در کشورش را دچار پسرفت کرده و همسایگان خود را به حمله هسته ای و قطع انتقال انرژی تهدید نموده است.
هوگو چاوز ونزوئلایی هم که با حمایت علنی از برنامه هسته ای ایران و متهم ساختن بوش به ترور خودش دربرابر ایالات متحده قرار گرفته است، ماهیانه درآمد مازادی معادل 4 میلیارد دلاررا برای خود تثبیت کرده است.
او آمریکا را به قطع صادرات نفت تهدید کرده است و این درحالی است که درآمد اضافی، اعتماد به نفس کافی برای اینکار را به او می دهد.
دیوید ویکتور مدیر برنامه انرژی موسسه مطالعات بین المللی اسپوگلی از دانشگاه استنفورد می گوید: “سود بادآورده نفت و وابستگی ما به نفت مشکل جدی و بزرگی است.“
ویکتور گفت وقتی پول نقد غیرقابل پیش بینی از نفت عاید می شود، “مردم (آنها) حرف های بیشتری برای گفتن، امتیازات بیشتر و درنتیجه مشوق های قوی تری برای به کرسی نشاندن آنچه دلخواهشان است، خواهند داشت. صعود بهای نفت احتمالاً شانس بروز کشمکش ها را تشدید می کند.“
جاری شدن ناگهانی پول نفت به میانمار، سودان و آذربایجان می تواند چنین حکومت هایی را به سوی قدرت طلبی بیشتر سوق دهد.
ضمناً درآمد نفت آنها را به واکنش دربرابر فشار مخالفان سیاسی و افراد تبعیدی واداشته و می تواند به فساد و رشوه خواری منجر شود.
برای مثال پولی که سودان از فروش نفت به چین، کشور شدیداً نیازمند انرژی، بدست می آورد می تواند آن کشور را دربرابر تحریم های اقتصادی غرب مقاوم تر سازد. این تحریم ها برای اعمال فشار به سودان به منظور توقف خشونت های مرگبار در منطقه دارفور تنظیم شده اند.
به گفته مایکل ال راس اندیشمند سیاسی دانشگاه یو سی ال ای، این مسأله باعث می شود چین اشتیاق کمتری داشته باشد که با پیوستن به تحریم ها، منابع تأمین نفت خود را با تهدید روبرو کند.
اغلب کشورهای نفتی درگیر جنگ، فقیر هستند و به طور غیردموکراتیک و نامناسب اداره می شدند.
نفت فقط اوضاع را بدتر کرده و منجر به بروز نوعی از بی ثباتی بدخیم شده است که سازمان ملل را مجبور به مداخله مستقیم یا غیر مستقیم نموده است.
راس ماه گذشته در مجله روابط خارجی نوست: “درآمدهای نفت معمولاً به افزایش فساد، تقویت دست مسوولان و تصعیف دموکراسی های جدید منجر می شوند.“
راس دریافته که گروه های شورشی و یاغی در کشورهای تولید کننده نفت نظیر نیجریه، الجزایر و کلمبیا، می توانند راه خود را از میان بازار سیاه باز کنند.
او می گوید کشورهای تولید کننده نفت دوبرابر بیشتر در معرض شورش ها و طغیان های داخلی هستند.
کشورهای باثبات تری نظیر روسیه، ایران و ونزوئلا همین حالا هم در برابر شهروندان خود کمتر پاسخگو هستند و پول نقدی که جدیداً به دست آورده اند، آنها را در سرکوب مخالفانشان یاری می کند.
راشل برانسون کارشناس بین المللی نفت از شورای روابط جهانی شیکاگو می گوید: “هر وقت تغییر ناگهانی در انتشار ثروت بوجود می آید، اوضاع دشوار می شود.“
”کشورهای حوزه خلیج فارس، روسیه، ونزوئلا همگی به طور ناگهانی پول نقد عظیمی را بدست آوردند… این بی ثبات کننده است. شما حالا با یک پوتین گستاخ تر و یک چاوز جسورتر روبرو هستید که واقعاً نمی بایست اینطور باشند.“
به نظر نمی رسد هیچ راه حل فوری در دسترس باشد.
ایالات متحده نمی تواند جلوی خرید نفت از شورشیان و خودکامگان را بگیرد. این کشور همین حالا هم به سختی در مناقشات موجود در کشورهای نفتی نظیر عراق درگیر شده است.
راس پیشنهاد می کند از شرکت های نفتی خواسته شود منبع تأمین نفت خود را به طور علنی اعلام کنند.
رانندگان می بایست در پمپ های بنزین، دارای حق انتخاب میان نفت ایران، برمه یا ونزوئلا را داشته باشند.
راس نتیجه می گیرد کمک به کشورها برای گذر از “نفرین نفتی آسان نخواهد بود” و به نظر می رسد تعداد مناقشات مرتبط با نفت “درآینده رو به فزونی” باشد.
منبع: بالتیمور سان- 16 ژوئن