دیوید بلر
هر نوع عملیات شبه نظامیان طرفدار ایران در بصره یادآور این واقعیت است که هیچ کشوری به اندازه بزرگترین همسایه عراق در مورد سرنوشت آینده سیاسی این کشور حساس و علاقمند نیست.
از زمان سقوط صدام حسین درست چهار سال پیش، ایران همواره به کمک گروه های سیاسی عراق که پس از سال ها سرکوب، یکی پس از دیگری سر بر می آوردند شتافته است. ایران در عراق منافع متعددی دارد. اول و مهم تر از همه مساله امنیت ملی است. ایران در سال 1980 توسط رژیم عراق و به دست صدام حسین به اشغال درآمد. جنگی که توسط عراق شروع شد مدت هشت سال طول کشید و شاید باعث کشته شدن یک میلیون نفر شد. هیچ یک از طرفین در این جنگ هیچ چیز به دست نیاوردند.
ایران مایل است کاری کند تا این کابوس دیگر هرگز تکرار نشود. راهکار ایران در تضمین این امر بر سر کار آوردن رژیمی گوش به فرمان ومطیع در عراق است. در این راه ایران یک امتیاز بزرگ دارد و آن اینکه عراق یک کشور منحصر به فرد عربی است که اکثریت جمعیت آن شیعه مذهب هستند. ایران رهبر شیعیان محسوب می شود و همواره می تواند طرفداران هم مذهب خود را در آن سوی مرز بسیج کند.
لذا ایران بالقوه رهبر احزاب شیعه داخل عراق و بخصوص شورای عالی انقلاب اسلامی عراق به حساب می آید.
تقریبا تمام احزاب و گروه های شیعه عراق در مقاطع مختلف از حمایت و کمک های مالی ایران بهره مند شده اند. آیت الله سیستانی، رهبر بزرگ شیعیان عراق متولد ایران است و عربی را با لهجه غلیظ فارسی صحبت می کند.
شواهد نشان می دهد که ایران به بسیاری از گروه های مسلح عراق نیز کمک می کند. این گروه ها گرداننده اصلی امور در مناطق فقیر نشین شیعه در شرق بغداد بنام شهرک صدر هستند. این گروه ها همچنین در بصره نیز، که اکثریت جمعیت آن شیعه هستند و 5500 سرباز انگلیسی نیز در آن حضور دارند دارای قدرت هستند.
عکس العمل ایران در برابر حضور انگلیس ها ساده است. ایران می داند که این حضور نمی تواند دائمی باشد و انگلیس ها بالاخره ناچارند بروند در حالیکه منافع ایران دائمی است. هدف ایران آن است که خروج انگلیس ها را سرعت ببخشد. پس از خروج آن ها ایران از طریق متحدین خود که در تمام سطوح ارتش و دولت محلی رسوخ کرده اند کنترل جنوب را در دست خواهد گرفت. هدف اصلی آن است که روسای پلیس، فرماندهان ارتش ، وزرا و کارمندان دولتی در جنوب عراق آمادگی پذیریش نفوذ ایران را داشته باشند. شواهد حاکی از آن است که ایران در این راه به دستاورد های مهمی دست یافته است.
در این راه موانع چندی وجود دارد. حدود شصت درصد عراقی ها شیعه مذهب هستند، ولی در میان آن ها اعرابی هم وجود دارند که نسبت به سلطه ایران تردید دارند. ایران در دوره جنگ 1980 نیز خیلی سعی کرد از نفوذ خود استفاده کند.
اغلب افراد دولت صدام شیعه بودند ولی در مجموع به عراق و صدام وفادار بودند و مورد سوء استفاده ایران واقع نشدند. سوال اصلی آن است که آیا سیاستمداران و گروه های سیاسی عراق خواهند توانست استقلال خود را در برابر تهران حفظ کنند؟
ناسیونالیسم عراق هنوز یک نیروی مهم به شمار می آید. کلمه “ قادسیه” هنوز در نزد عراقی ها معنی زیادی دارد. این نام جنگی بود که طی آن در سال 636 هجری نیرو های اعراب بر ایرانیان پیروز شدند.
نفوذ ایران در عراق از سوی دیگر به شدت مورد انزجار سنی ها و کرد های عراق است. لذا اینکه عراق تا چه حد می تواند در مدار ایران قرار گیرد یکی از چندین مساله سیاسی مهمی است که امروزه عراق را به چند پاره تقسیم کرده است. جنگ قادسیه در مقیاسی کوچک تر در حال تکرار است.
منبع: دیلی تلگراف، دهم آوریل