الیین شانون
خانم رایس، وزیر امور خارجه در سه گفتار سیاسی اش در روز یکشنبه اصلا در مورد ایران از کلمه “انزوا” استفاده نکرد. این شاید نمونه باشد، زیرا او در گذشته از هر فرصتی استفاده میکرد تا دیگران را به منزوی کردن ایران تا زمان کنار گذاشتن فعالیتهای غنی سازی اورانیوم و حمایت از گروههای تندرو خاور میانه دعوت کند. اما اکنون که وزیر امور خارجه، در یک تغییر مسیر تصویب شده توسط اقای بوش، با همتای ایرانی خود بر سر میز مذاکره برای تثبیت اوضاع در عراق می نشیند، دیگر نمی تواند از انزوای ایران سخن بگوید.
در واقع در طول این “همایش همسایگان” که به ابتکار دولت عراق و در شهر شرم الشیخ مصر تشکیل می شود، ممکن است خانم رایس با آقای متکی گفتگوهای دوجانبه نیز داشته باشد. خانم رایس در گفتگو با جرج استفانوپولیس از ای.بی.سی گفت: “من این احتمال را رد نمیکنم، زیرا این ملاقات در باره آمریکا و ایران نیست؛ بلکه ملاقاتی است در باره عراق و همسایگان عراق و طرفین ذینفع برای کمک به تثبیت اوضاع در عراق.”
البته این بدان معنی نیست که همایش شرم الشیخ مقدمه ای برای گرم شدن روابط آمریکا و ایران است. به نظر خانم رایس این یک انعطاف تاکتیکی است، زیرا او هنوز بر این نظر دولت بوش پابرجاست که ایران سرچشمه تمامی خشونت ها و هرج و مرج در عراق، لبنان و مناطق فلسطینی است. به گفته او رویارویی شرم الشیخ بیشتر یک مناظره است تا تبادل نظر، که در آن آمریکا بشدت ایران را برای عبور اسلحه و جنگجو به عراق، و حرکات شبه نظامیان مورد بازخواست قرار خواهد داد. ایران نیز خم به ابرو نخواهد آورد و حاضر به قبول سخنان رهبران آمریکا نخواهد شد.
اگرچه دعوای دو طرف هنوز باقی است، اما مقامات آمریکائی معتقدند این رویاروئی فرصتی خواهد بود تا “ از ایرانیان در سطح وزیر قول بگیریم و آنها را متعهد سازیم که مشکلات خود رابا عراق حل کنند.” واشنگتن بر این باور است که اگر ایران تعهدات امنیتی به دولت عراق و سایر دولتهای منطقه بسپارد، مجبور خواهد شد از فعالیتهای پنهان دست بردارد و نقشی مثبت ایفا کند. این اعقتاد بر این پایه استوار نیست که عناصر تندرو رهبری ایران تغییر رویه دهند، بلکه در جست و جوی یک دیدگاه منطقی تر در تهران است. خانم رایس اخیرا گفت: “ما به دنبال عناصر میانه رو در ایران نیستیم. به نظر ما چنین عناصری در این رژیم وجود ندارند؛ اما ما به دنبال افرادی منطقی هستیم که احتمالا خواستار مسیر تازه ای باشند.”
ایرانیان نیز شکایت های خود را در شرم الشیخ مطرح و تاکید خواهند کرد تا زمانی که نیروهای آمریکائی در آن کشور حضور داشته باشند بحران امنیتی عراق حل نخواهد شد. اما اگر خانم رایس گمان کند که عربهای میانه رو نیز نظرات او را تکرار خواهند کرد، ممکن است ناامید شود. ملک عبدالله که در آغاز امسال اشغال نظامی عراق توسط آمریکا را “غیرقانونی” خواند، تقاضای نخست وزیر عراق برای ملاقات پیش از کنفرانس شرم الشیخ را رد کرد. هوشیار زباری یکشنبه به سی. ان.ان گفت: “برنامه شاه عربستان با زمان این ملاقات سازگاری نداشت.”
تایم، 5 مه