تنها جنبش اجتماعی پویا در ایران

نویسنده

‏جنبش های اجتماعی در جوامع را می‌توان نماد امیدواری جامعه نسبت به تغییرات نامید. جنبش های اجتماعی ‏با انگیزه ها و اهداف متفاوتی آغاز شده و تا رسیدن به نتایج نسبی ادامه می‌یابند؛ هر چند ممکن است در ‏مناطقی یا در مقاطعی مانند آتش زیر خاکستر بروز بیرونی قابل لمسی نداشته باشند. جنبش های اجتماعی، ‏سیاسی و عمومی، دانشجویی، کارگری در زمره این جنبش ها به شمار می روند که در جوامع مختلف به ‏پیروزی های گسترده رسیده اند.‏

در ایران سرخوردگی جنبش های سیاسی و دانشجویی در دوران اصلاحات از حرارت این جنبش کاسته و آنها ‏را از حالت یک جنبش پویا خارج کرده است. جنبش های کارگری ایران نیز کمتر امکان بروز داشته و غالبا، ‏به صورت جزایر پراکنده عمل کرده اند. جنبش معلمان هم در زمره جنبش هایی به شمار می‌رود که به نظر ‏می رسد کمتر نیز وارد حوزه های سیاسی شده اند و اعتراضات آنها غالبا جنبه صنفی داشته است.‏

اگر جنبش زنان را در ایران نادیده بگیریم، می توان گفت جنبش های اجتماعی در ایران به صورت آتش زیر ‏خاکستر در آمده اند، هرچند هر زمان امکان شعله ور شدن آنها وجود دارد.‏

به عبارت دیگر، می توان گفت که تنها جنبش اجتماعی زنده و پویا در ایران، جنبش زنان است. نخستین دلیل ‏مهم شکل گیری آن، تفاوت های زیادی است که میان حقوق اجتماعی زنان و مردان در ایران وجود دارد. ‏دومین دلیل، گسترش تحصیلات دانشگاهی در میان زنان است و سوم، فراگیر شدن حضور زنان در عرصه ‏های اجتماعی وکاری که غالبا حقوق اجتماعی خود را پیگیری می کنند. شاید یک دلیل مهم دیگر نیز، حضور ‏زنان و دختران جوان، جسور و آگاه در عرصه رسانه ها باشد، رسانه هایی که امکان توقیف آنها، برای ‏همیشه وجود ندارد. ‏

زنده بودن جنبش های اجتماعی زنان در ایران باعث فراگیر شدن مفاهیم مورد پیگیری این جنبش از سوی ‏فعالان آن نیز شده است. چرا که این جنبش علاوه بر پیگیری مسایل زنان، بحث حقوق بشر را در حوزه های ‏دیگر اجتماعی و در مورد عموم شهروندان هم دنبال می‌کند. می توان پیش بینی کرد که این معنا، گسترده تر ‏شدن جنبش اجتماعی زنان را به دنبال خواهد داشته باشد.‏

درواقع ناامیدی جامعه ایران از جنبش های عمومی، سیاسی، دانشجویی، کارگری، صنفی از یک سو و به ‏وجود آمدن نسلی از زنان پرانگیزه که هنوز انر‍ژی اجتماعی آنها تخلیه نشده است، حرکت آنها را به سوی ‏جنبشی فراگیر که تمام ویژگی‌های یک جنبش اجتماعی موفق را داراست سوق می دهد.‏