ممکن است فکر کنید این آخر هفته در ایران، تمام توجه معطوف به مذاکرات این کشور با قدرت‌های جهانی بر سر برنامه هسته‌ای در وین خواهد بود. اما اشتباه می‌کنید.
روز یکشنبه میلیون‌ها ایرانی، شاید حدود یک چهارم جمعیت این کشور، برای تماشای بازی فوتبال بین تیم‌های استقلال و پرسپولیس پای تلویزیون می‌نشینند. هر دو این تیم‌ها تهرانی هستند و استادیوم ۱۰۰ هزار نفری آزادی پر از جمعیت می‌شود، نیمی قرمز برای پرسپولیس و نیمی آبی برای استقلال.
فوتبال محبوب‌ترین ورزش کشور است و تب و تاب پیرامون این باشگاه‌ها و همچنین رقابت بین این دو افسانه‌ای است.
در بسیاری از نقاط جهان بازی بین باشگاه‌های بزرگ یک شهر که داربی نامیده می‌شود، فراتر از تنها یک مسابقه است. وقتی در گلاسکو سلتیک با رنجرز بازی می‌کند، ده‌ها سال تنش فرقه‌ای بین پروتستان‌ها و کاتولیک‌های بریتانیا نیز وارد زمین می‌شود. وقتی بوکا جونیورز با ریور پلیت در آرژانتین بازی می‌کند، نبرد بین بخش صنعتی و حاشیه طبقه متوسط است. وقتی موهون باگان، قدیمی‌ترین باشگاه آسیا با بنگال شرقی در بخش شرقی کلکته بازی می‌کند، یاد جدایی شبه‌قاره هواداران را از هم جدا می‌کند.
در مورد بازی داربی تهران، هر دو تیم تاریخی دارند که از انقلاب اسلامی فراتر می‌رود. استقلال که قبلا نامش تاج بود، بیشتر نهادی نزدیک به سلطنت حساب می‌شد. وقتی شاه سرنگون شد، دولت جدید نام این باشگاه را به استقلال تغییر داد. پرسپولیس نامش را از پایتخت باستانی ایران که اسکندر آن‌را بیش از ۲۰۰۰ سال پیش به آتش کشید گرفته است. شخصیت این باشگاه بیشتر نزدیک به طبقه کارگر است. رژیم اسلامی ایران سعی کرد نام این باشگاه را به پیروزی تغییر دهد اما موفق نشد.
این روزها مالک هر دو باشگاه دولت است و هر کدام میلیون‌ها هوادار در سراسر کشور دارند. محمد خاتمی رئیس‌جمهور اسبق ایران طرفدار پرسپولیس است و حسن خمینی که پدربزرگش بنیانگزار جمهوری اسلامی است به استقلال علاقه دارد.
هواداران پرسپولیس هنوز شکست سنگین ۰-۶ استقلال از این تیم را در سال ۱۹۷۳ فریاد می‌زنند. این نشان دهنده شدت درگیری بین دو تیم است که پس از گذشت چهل سال از تاریخ آن بازی، هنوز یادش تا امروز باقی مانده است.
هواداران استقلال هم چهار بار پیروزی پی در پی مقابل پرسپولیس را به رخ تیم حریف می‌کشند.
آشوب همیشه بازی داربی پایتخت را تهدید می‌کند. در سال ۲۰۰۰ پس از بازی دو تیم، تنش به تماشاچیان سرایت کرد و پس از آن هم به خیابان‌های اطراف استادیوم و طبق گفته بلومبرگ، ۲۵۰ اتوبوس به آتش کشیده شد.
اغتشاش‌هایی از این دست حاکمان ایران را نگران می‌کند. جیمز دورسی متخصص سیاست فوتبال خاورمیانه در گفتگویی با بلومبرگ گفت: “فوتبال یک فرصت و تهدیدی برای رژیم‌های غیردموکراتیک است. فوتبال به سادگی می‌‌تواند سکویی برای تظاهرات باشد چون احساساتی که تحریک می‌کند قبیله‌ای است.”
برای همین این دو باشگاه تحت نظارات شدید دولت قرار دارد و مدیران هر دو باشگاه از اعضای سپاه پاسداران هستند. هر بار که نتیجه مساوی می‌شود و به تبع آن آرامش برقرار است، شک و شبهاتی ایجاد می‌شود.
شاید حضور زنان بتواند خصومت‌ها را ساکت کند، اما زنان اجازه ندارند وارد ورزشگاه‌های مخصوص بازی مردان شوند و در صورت مبادرت به این کار بازداشت می‌شوند. اما همانطور که در فیلم آفساید در سال ۲۰۰۶ دیده شد، به این معنی نیست که زنان نسبت به مردان علاقه کمتری به این بازی دارند.
منبع: واشنگتن پست - 22 نوامبر
