۳۲ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی ارائه کرده‌اند که به موجب آن گرداندن حیواناتی مثل سگ و میمون در “اماکن عمومی و انظار”، همچنین معامله و نگهداری این حیوانات در خانه، مجازات‌هایی مانند ۷۴ ضربه شلاق و جریمه نقدی از یک تا ده میلیون تومان خواهد داشت. در این طرح همچنین آمده که این حیوانات ضبط خواهند شد: “حیوانات ضبط شده به باغ وحش، جنگل یا بیابان منتقل می‌شوند و تا پایان انتقال، تمام هزینه‌های نگهداری بر عهده صاحب آنها خواهد بود.” در بخش دیگری از این طرح نشر یا ترویج “سگ‌بازی” یا “سگ‌گردانی” توسط رسانه‌ها “جرم” تلقی شده و مسئولین نشر این مطالب به شلاق تا ۷۴ ضربه و ۳ تا ۶ ماه حبس محکوم می‌شوند. نعمت احمدی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری در این زمینه به “روز” می‌گوید: “قانون‌گذار باید برای تدوین چنین قوانین ومجازت‌هایی همه ابعاد را در نظر بگیرد.”
او با اشاره به اینکه حیوانی مثل سگ نمی‌تواند به باغ وحش برده شود، می‌گوید: “باغ وحش محل نگهداری حیوانات خاص است، پس در صورت تصویب نهایی و قانون شدن این طرح قرار است سگ‌ها را در بیابان و جنگل رها کنند که باعث تلف شدن این حیوانات که اغلب خانگی هستند، می‌شود. این مساله خلاف آموزه‌های فرهنگی و دینی ما است.”
با این حال او معتقد است که نمایندگان مجلس به لحاظ قانونی، اختیار تصویب چنین قانونی را دارند اما باید در مورد تصویب آن، تامل بیشتری صورت بگیرد.
یک فعال حقوق حیوانات هم در گفت‌وگو با “روز” چنین طرحی را نادیده گرفتن آشکار حقوق حیوانات می‌داند و می‌گوید: “این طرح در حقیقت تنها برای مبارزه با نگهداری سگ‌ها مطرح شده، وگرنه چند نفر در کشور میمون دارند و آن را به پارک و خیابان می‌آورند؟ آوردن نام حیوانات دیگر در حقیقت پوششی برای برخورد با سگ‌هاست.”
او در ادامه با اشاره به اینکه برخورد خشونت‌بار نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی حتی با شهروندان نیازی به یادآوری ندارد، می‌گوید: “حالا تصور کنید با یک موجودی که آن را نجس می‌دانند چه برخوردی خواهند کرد.”
سگ یک شیء لوکس نیست
طرح اخیرنمایندگانی چون مجتبی رحماندونست، الیاس نادران، احمد سالک، نادرقاضی‌پور، علیرضا محجوب و فاطمه آلیا و… که تحت عنوان “الحاق یک ماده به قانون مجازات اسلامی” در هفته اول آبان‌ماه توسط هیات رئیسه مجلس اعلام وصول شده است، می‌گوید: “هر کس به گرداندن یا بازی کردن با حیواناتی از قبیل سگ و میمون که گرداندن آنها در انظار، اماکن عمومی یا معابر به فرهنگ اسلامی یا سلامت و آرامش اطرافیان به‌ویژه زنان و کودکان آسیب می‌زند اقدام نماید یا آنها را مورد معامله قرار دهد یا در خانه خود نگهداری نماید و به اخطار مامورین انتظامی ترتیب اثر ندهند به جزای نقدی از ده تا یکصد میلیون ریال یا به شلاق تا ۷۴ ضربه و ضبط حیوان مذکور محکوم می‌گردد.”
این طرح تنها ماموران نیروی انتظامی، شکارچیان مجاز، مزرعه‌داران، باغداران و گله‌داران را از این قانون مستثنی کرده است. نعمت احمدی حقوقدان با طرح این سوال که اگر کسی که سگی در مزرعه و باغ دارد، بخواهد آن را به دامپزشکی ببرد و با سگ در خیابان ظاهر شود، چه اتفاقی می‌افتد، می‌گوید: “در قرآن حتی یک آیه در خصوص نجاست سگ نداریم، این بحث جزء موازین اسلام است. اتفاقا در اسلام به محبت به حیوانات سفارش شده است، اینکه حیوان خانگی را به بیابان و جنگل ببریم ظلم است. رها کردن سگ در بیابان باعث مرگ او می‌شود. علاوه بر دین در فرهنگ ما هم به محبت با حیوانات تاکید شده است.”
فعال حقوق حیواناتی که با روز گفت‌وگو می‌کند نیز معتقد است در سال‌های اخیر به گونه‌های مختلف به حیوانات در ایران ظلم شده است: “در این بین سگ‌ها بیشترین آزار را دیده‌اند، این نخستین بار نیست که می‌خواهند سگ‌های خانگی را ضبط و از خانواده جدایشان کنند. می‌گویم خانواده چون سگ در خانه به شکل عضوی از خانواده در می‌آید و بر خلاف تصور آقایان، یک شی لوکس برای جلب توجه و… نیست.” اشاره این فعال حقوق حیوانات به اردیبهشت ماه سال گذشته است که خبر توقیف گسترده سگ‌های خانگی در خیابان‌ها، منتشر شد. سگ‌هایی که با ضرب و زور ماموران نیروی انتظامی از صاحبانشان گرفته شدند تا به محلی در منطقه “کهریزک” منتقل شوند. چند هفته پس از آن هم خبر رسید که بیش از یک سوم از حدود ۱۵۰ سگی که در این محل نگهداری می‌شوند جان خود را از دست داده‌اند.
احمدرضا رادان، جانشین آن وقت فرمانده نیروی انتظامی حدود یک ماه قبل از برخوردهای سال گذشته با اشاره به اینکه برخورد با سگ‌گردانی در دستور کار پلیس قرار دارد گفته بود: “اجازه نمی‌دهیم عده‌ای در خیابان‌ها با سگ گردانی و حمل حیوان در خودرو، خودشان و سگشان را به نمایش عمومی بگذارند.”
فعال حقوق حیواناتی که با روز گفت‌وگو می‌کند در خصوص این بخش از طرح که در آن اشاره شده وجود سگ‌ها در خیابان به سلامت افراد آسیب می‌زند می‌گوید: “این سوال را باید از نمایندگان پرسید آیا تردد سگ‌ها در کشورهای دیگر،خطری برای انسان داشته است؟ در بسیاری از کشورهای دنیا موازینی برای رعایت نظافت و بهداشت شهر در نظر گرفته‌اند که صاحبان حیوانات ملزم به رعایت آن هستند، نه اینکه سگ اهلی و خانگی را از صاحبش جدا کنند و به کشتن بدهند.”
سال‌های سگی
سگ‌های ایران در سال‌های اخیر شرایط بسیار سختی داشته و فعالان حقوق حیوانات بارها نسبت به این شرایط اظهار نگرانی کرده‌اند. گاهی خبر کشتار دست جمعی آنها در شهرهای مختلف به همراه عکس‌ها دلخراش منتشر شده و گاهی صاحبان آنها جریمه و سگ‌ها توقیف شده‌اند. سعید-ص، دامپزشک با فاجعه‌بار خواندن وضعیت موجود سگ‌ها پیش‌تر به روز گفته بود: “باور شرعی نجس بودن سگ باعث شده تا هرنوع رفتاری علیه این حیوان مجاز شمرده شود و علاوه بر سخت‌گیری‌های گاه بیگاه حکومتی، فرهنگ آزار و اذیت سگ به کودکان نیز آموزش داده می‌شود.”
