در حالی که وضعیت سلامت جسمی شهروندان ایرانی به دلیل آلودگی های متعدد از جمله هوا، آب و غذا هر روز در معرض تهدید تازه ای قرار می گیرد، کارشناسان و مسئولان حوزه سلامت روان هم از افزایش تعداد افراد مبتلا به بیماری های روانی خبر داده اند.
به گفته این منابع، علت عمده افزایش رو به رشد بیماری های روانی در ایران بیکاری و فقر است و ارتباط معناداری میان درآمد افراد و سلامت روانی آنها دیده می شود.
روز گذشته رضا راد گودرزی مجری طرح پیمایش ملی سلامت روان گفته: “نتایج طرح پیمایش ملی سلامت روان در کشور نشان می دهد که ۶۰ درصد افراد افسرده به روانپزشک مراجعه نمی کنند و از میان ۴۰ درصد بقیه هم، یک سوم به درمانهای سنتی و طب مکمل از قبیل مراجعه به عطاری ها، طب سوزنی، دعا نویس و… روی آورده اند. این مطالعه که برای اولین بار در کشور بر روی ۷ هزار و ۸۸۶ نفر از افراد ۱۵ تا ۶۴ ساله در سال ۸۹ تا ۹۰ انجام شده، نشان می دهد، اختلال افسردگی در جمعیت عمومی ۷/۱۲ درصد است”.
او افزوده است: “بر اساس این مطالعه ۴/۱۵ درصد خانمها اختلال افسردگی اساسی دارند، این در حالیست که ۲/۱۰ درصد آقایان به این بیماری مبتلا هستند. همچنین ۲۲ تا ۲۴ درصد از افراد طلاق گرفته اعم از زن و مرد یا کسانی که از یکدیگر جدا شده، اما هنوز به طور رسمی طلاق نگرفته اند و نیز عده ای که همسر خود را از دست داده اند به افسردگی اساسی مبتلا هستند. این درحالیست که افسردگی در افراد متاهل ۵/۱۲ درصد بوده است. درصد اختلال افسردگی در بیکاران به طور معناداری بیش از شاغلان، دانشجویان و محصلان است بطوریکه میزان افسردگی در افراد بیکار ۱۶.۵ درصد و در شاغلان ۱۱ درصد است. افسردگی اساسی در حالی که ۵/۱۳ درصد از شهرنشینان را گرفتار کرده که این عدد در روستاها ۱۱ درصد برآورد می شود. نتایج این مطالعات بیانگر آن است که افسردگی در افرادی که از نظر وضعیت اجتماعی و اقتصادی در جایگاه پایین تری قرار دارند ۹/۱۴ درصد و در افراد با وضعیت اجتماعی و اقتصادی بالا ۷/۱۱ درصد است”.
حسن رستمیان، یک متخصص حوزه سلامت روان هم گفته: “از هر هزار ایرانی ۹ نفر به یکی از انواع اختلالات روانی مبتلا است و بر اساس آمارها میانگین ابتلا به اختلالات روانی در کشور در روستاها ۱۴ نفر در هر هزار نفر جمعیت و در شهرها ۳.۲۵ نفر در هر هزار نفر جمعیت است”.
در همین حال، دکتر احمد جلیلی رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران هم هفته گذشته گفته بود: “براساس بررسی های صورت گرفته در کشور، ۳۰درصد بیمارانی که به دلیل شکایت از مشکلات جسمانی از قبیل سردرد، ناراحتی های قلبی، گوارشی، اسکلتی – عضلانی، تنگی نفس و … به درمانگاه ها و پزشکان عمومی مراجعه می کنند، مشکل جسمی نداشته، تنها از اختلالات خلقی از قبیل اضطراب و افسردگی رنج می برند که خود و اطرافیان آنان از بیماری های روانی در آنان خبر ندارند”.
او اضافه کرده: “با توجه به اهمیت اختلالات خلقی به ویژه افسردگی ها که بعد از اضطراب، دومین بیماری شایع روانی در ایران است.اختلالات خلقی بار مالی زیادی را بر اقتصاد خانواده و جامعه تحمیل کرده وسبب غیبت از کار می شود. افسردگی شایع ترین و پرخرج ترین بیماری اختلالات خلقی در جهان و از جمله کشور ماست که آمار آن نیز روبه افزایش است. پدیده خودکشی که حاصل افسردگی است به دلیل ارتباط مستقیمی که با حیات یا مرگ انسان دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است”.
او به پزشکان توصیه کرده: “زمانی که بیمار با شکایت های همچون تپش قلب، تنگی نفس یا درد در دیگر اندام ها مراجعه می کند، ضروری است، پزشک به جای ارجاع بیمار برای نوار قلب و سی تی اسکن و دیگر موارد تصویربرداری در ابتدا و در کنار معاینات بالینی از قبیل چک کردن فشار خون، نبض و … در مورد خواب، اشتها، غمگین یا افسرده بودن، تحریک پذیری و … سئوالاتی را از وی مطرح می کند تا مشخص شود، منشا بیماری روانی است یا جسمانی”.
نکته مهم آنکه در این میان درصد دانشجویان مبتلا به افسردگی و اضطراب به طرز فزاینده ای افزایش یافته و به مرز ۳۰ درصد رسیده است.
این خبر نگران کننده را حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرده و افزوده است: “طبق آمارهای اعلام شده ۳۰ درصد دانشجویان دچار افسردگی و اضطراب و بیش از ۶۰ درصد آنها دچار مشکلات و بیماریهای دهان و دندان و گوارشی هستند”.
این درصد وقتی نگران کننده تر می شود که میانگین شیوع افسردگی در کل جمعیت بین 20 تا 25 درصد برآورد شده است.
