بدرود با استاد حسن کسائی
آدم ربائی شبانه از هراس آوای نی
پیکر استاد یگانه نی ایران را ربودند و شبانه تحت پوشش امنیتی بخاک سپردند تا مردمان به سحر و سوز آوایش گرد نیایند.
کسایی در سوم مهرماه 1307 در اصفهان متولد گردید . پدر او که از بازرگانان بزرگ و سرشناس اصفهان بود به موسیقی سنتی عشق می ورزید و از همین رو هنرمندان ممتاز کشور در خانه وی رفت و آمد داشتند . این آمد و رفت ها باعث شد که کسایی از همان اوان کودکی با موسیقی انس گیرد و به آن علاقمند گردد .
کسایی با شنیدن صدای نی که توسط پیرمرد دوره گردی نواخته می شد به شدت به این ساز علاقمند می گردد و برای فرا گرفتن نی در 13 سالگی نزد مهدی نوایی می رود . مهدی نوایی که میراث دار گنجینه دانش اسدلله نایب بود این گنجینه را تمام و کمال به کسایی سپرد . او همچنین از محضر استادانی همچون ابوالحسن صبا و جلیل شهناز بهره برد .
کسایی بیشتر توجه خود را به صدای نی معطوف داشت و برای اولین بار توانست صدایی بسیار شفاف و خالص تولید کند . کار او اعتبار و ارزش تازه ای به ساز نی بخشید و آن را هم ردیف سازهای دیگر قرار داد . او از این چوب خشک نغمه ها و نواهایی بیرون می آورد که هر شنوده ای را متاثر و مجذوب می ساخت . کسایی معتقد بود در نوای نی سوزی نهفته است که هیچ نغمه ای این سوز را ندارد و در نوای ساده و بی پیرایه این ساز کهن و ملی داستانهای و یادگارهای از شور ، عشق و هستی نهفته است .
کسایی در سن 20 سالگی نخستین اجرای تک نوازی خود را در دستگاه همایون در تاتر اصفهان به صحنه برد و یکسال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهار گاه ساخت ، که از معروفترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می رود . کسایی در سال 1335 به دعوت داوود پیر نیا با برنامه گلها تا سال 57 همکاری نمود . نی کسایی تار شهناز و آواز تاج اصفهانی شور و حال خاصی به این برنامه می بخشید .
کار استاد کسایی از سال 1346 ابعاد جهانی گرفت و او به کشورهای زیادی مانند آلمان و انگلستان سفر کرد . یک شرکت فرانسوی صفحه ی در مایه های شور و ماهور از نوای نی او همراه با تنبک جهانگیر بهشتی ضبط کرد و در سال 1354 در نقاط مختلف جهان بخش نمود . بعد از انقلاب در سال 1361 آرشیو موسیقی اصفهان به دستور دولت از بین رفت و کسایی هم از صدا و سیما برکنار و حقوقش قطع گردید .
کسایی که در زندگی هیچ دلبستگی به جز موسیقی نداشت فعالیت هنری خود را در منزل ادامه داد و برای انتقال استاد دانسته های خود به تدریس پرداخت . هر چند که او در گرفتن شاگرد بسیار سخت گیر بود اما برای چند نسل نوازنده و خواننده تربیت نمود. شاگردان او امروزه از بهترین نوازندگان نی به شمار می روند که از میا ن آنها می توان به حسن ناهید و محمد موسوی اشاره کرد .
آنچه که در آثار او یگانه و غیر قابل تقلید است سرزندگی ، قدرت آفرینش و تازگی کار می باشد . با پرهیز از تکرار های ملال آور یک موسیقی تازه با ریتم های متنوع و نغمه های بدیع پدید می آورد . حسن کسایی یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین شخصیت های موسیقی سنتی ایران و یکی از موسیقی دانان اصلی جریانی موسوم به مکتب اصفهان به شمار می رود . موسیقی کسایی به سرو های هزار ساله ایرانی می ماند که در عین کهنگی و ریشه دار بودن همچنان سر سبز و پر طراوت باقی مانده است . کسایی در سالهای پایانی عمرش گوشه عزلت گزید و می گفت از قیل و قال زمانه آزرده گشته . . مرگ او
فقدان بزرگی برای جامعه هنری ایران محسوب می گردد زیرا او در نواختن نی سبک منحصر به فردی داشت و به جرات می توان گفت در نواختن نی ایرانی هیچکس همانند او نبوده است .
