بدرود♦ سینمای جهان

امید حبیبی نیا
امید حبیبی نیا

‏پل نیومن اسطوره ای دیگر نیست. اما فیلم هایش همیشه هست. او رادر بهترین فیلم هایش دوره می کنیم…‏

pnioman1.jpg

به بهانه درگذشت پل نیومن

‎ ‎مرد تنهای سینما‎ ‎

برای بسیاری از تماشاگران سینما در طول چهار دهه پنجاه، شصت ،هفتاد و هشتاد، سینما علاوه بر کارگردانهای ‏مولف و بزرگ با بازیگران درخشان و اسطوره ای چون پل نیومن معنا می یافت.‏

پل نیومن که برای بسیاری از نسل های قدیمی تر علاقمندان سینما در ایران با فیلم های محبوبی چون گربه روی ‏شیروانی داغ، تیرانداز چپ دست، جایزه، بوچ کسیدی و ساندنس کید، نیش و رنگ پول بدل به شمایلی از سینمای ‏آمریکا شده بود، بیست و ششم سپتامبر در سن 83 سالگی درگذشت.‏

به همین مناسبت ضمن نگاهی به چند فیلم مطرح وی، سالشمار زندگی و چند جمله قصار وی را مرور می کنیم

pnioman2.jpg

‎ ‎تیرانداز چپ دست‎ ‎

آرتور پن با این فیلم (1958) پل نیومن را تا حد یک سوپر استار ارتقاء داد، فیلمی که سرآغاز تازه ای برای ‏وسترن به شمار می رود.‏

پل نیومن در این فیلم در نقش بیلی د کید کابویی که برای انتقام به مصاف گاوچرانها می رود ظاهر شد که به وی ‏فرصت بی نظیری برای یکه تازی داد.‏

بازی درونی او در این فیلم سبب شد تا توجه بسیاری از کارگردانها و تهیه کنندگان به وی جلب شود، پل نیومن در ‏تیرانداز چپ دست در سالهای ابتدایی دهه شصت به نمادی از فرهنگ پاپ آمریکایی بدل شد که دل به افسانه های ‏خود بسته است.‏

pnioman3.jpg

‎ ‎گربه روی شیروانی داغ‏‎ ‎

در فیلم بعدی نیومن در کنار ریچارد بروکز براساس فیلمنامه ای از تنسی ویلیامز و برابر الیزابت تایلور قرار ‏گرفت، فیلمی که هنوز پس از چند دهه بازی منحصر به فرد نیومن در آن یکی از نقاط قوت اصلی آن است.‏

گربه روی شیروانی داغ که یکی از فیلم های محبوب تاریخ سینما به شمار می رود، کاراکتر نیومن را در قالب ‏مرد تنهای، خونسرد و درون گرا را بیشتر شکل داد.‏

نیومن در این فیلم در نقش مردی ظاهر می شود که به همسرش بی اعتماد است و او را به خاطر خودکشی دوستش ‏پس از شکست در مسابقه بیس بال مقصر می داند.‏

نیومن برای این فیلم برای نخستین بار نامزد اسکار شد و اگرچه به آن دست نیافت ولی فروش فوق العاده فیلم این ‏ناکامی را جبران کرد.‏

‎ ‎بوچ کسیدی و ساندنس کید‎ ‎

پس از بازی در فیلم های موفقی چون اکسدوس و هاد، با رابرت ردفورد در فیلم بوچ کسیدی و ساندنس کید ‏‏(1969) همبازی شد تا بار دیگر یکی دیگر از افسانه های وسترن را به روی پرده سینما بیاورد.‏

وی در این فیلم در نقش بوچ کسیدی سارقی ظاهر می شود که با همراهی سارق مشهور دیگری از چنگ تعیقب ‏کنندگان خود به بولیوی می گریزند اما پس از چند سرقت سرانجام در محاصره ارتش قرار می گیرند و درحالی ‏که از پناهگاه خود خارج می شوند هدف تیراندازی دهها نفر قرار می گیرند.‏

فیلم تقریبا همه جایزه های اصلی اسکار جز بازیگری را ربود و این شوربختی بار دیگر دامنگیر نیومن شد. با این ‏همه ردفورد در این فیلم خوش درخشید و سالها بعد نام جشنواره فیلم خود را به افتخار نقشی که سرانجام نصیب او ‏شد ساندنس گذارد.‏

pnioman4.jpg

‎ ‎نیش‎ ‎

جرج روی هیل در سال 1973، نقش اصلی نیش را برای نیومن پس از موفقیت بی نظیر بوچ کسیدی و ساندنس ‏کید، در نظر گرفت.‏

نیومن در این فیلم باردیگر با جرج روی هیل کار می کند و با رابرت رد فورد همبازی ست. نیش داستان ‏کلاهبرداری زیرکانه ای است که همچنان مدیون فیلمنامه خوب دیوید وارد برای کشش و جذابیت خود است.‏

این فیلم نیز جوایز اصلی سال از جمله کارگردانی و بهترین فیلم را از آن خود کرد ولی بخت نیومن برای دریافت ‏اسکار همچنان بسته ماند.‏

‎ ‎رنگ پول‎ ‎

مارتین اسکورسیزی یازده سال بعد با فیلم رنگ پول، پس از سه دهه، جایزه اسکار را برای نیومن به ارمغان ‏آورد.‏

نیومن در این باره بعدها گفت: دریافت جایزه اسکار مانند آن است که شما هشتاد سال به دنبال تور کردن زن ‏زیبایی باشید و سرانجام او دلش به رحم بیاید و به شما روی خوش نشان بدهد ولی دیگر رمقی برای شما باقی ‏نمانده باشد.‏

‎ ‎سالشمار زندگی نیومن:‏‎ ‎

‏26 ژانویه 1925 تولد در شهرکی در اوهایو

‏1954 فارغ التحصیلی در رشته درام از دانشگاه یل

‏1955 پس از بازی در چند فیلم در نمایش تلویزیونی زنده و رنگی شهرک ما همبازی فرانک سیناترا و اوا مری ‏سینت می شود‏

‏1958 جایزه بهترین بازیگری جشنواره کن برای فیلم تابستان داغ طولانی

‏1968 از کاندیدای دمکرات ها در برابر نیکسون حمایت می کند‏

‏1968 اولین فیلم خود راشل راشل را کارگردانی می کند‏

‏1978 مرگ پسرش در اثر مصرف مواد مخدر، نیومن مرکزی برای پیشگیری از اعتیاد به نام پسرش تاسیس ‏کرد

‏1982 راه اندازی شرکت تولید مواد غذایی که بخشی از درآمدش صرف امور خیریه می شد‏

‏1986 جایزه اسکار افتخاری به خاطر نقش های ماندگارش در سینما

می 2007 اعلام بازنشستگی

pnioman5.jpg

‎ ‎جملات قصار‎ ‎

‏- من همواره از شیوه ابراز احساسات در بازیگری هراسان بوده ام، بازیگری مانند آن است که شلوارتان را پایین ‏بکشید و لخت ظاهر شوید.‏

‏- من در باره ازدواجم نمی خواهم پرحرفی کنم ولی یک چیز برایم روشن است: من توی خانه استیک دارم چرا ‏دنبال همبرگر بیرون خانه بگردم!‏

‏- بهترین نامه ای که من در تمام عمرم دریافت کردم از خانمی بود که نوشته بود یک فکری برای بطری سوس ‏سالاد موسسه مواد غذایی تان بکنید چون بدرد عشق بازی من و دوست پسرم نمی خورد و همه سوس را فوری ‏خالی می کند.‏

‏- وقتی پشت یک میز قمار نشسته باشید و حواس خود را جمع کرده اید تا بازنده را بیابید خبر ندارید که بازنده ‏اصلی خودتان هستید.‏

‏- من میخواهم تصور کنم مردی بوده ام که تلاش کرده ام بخشی از دورانم باشم، تلاش کرده ام تا مردم با یکدیگر ‏ارتباط برقرار کنند و برای خودش شایستگی دست و پا کند و خود را شایسته بشر بودن بداند کسی که از خود ‏راضی و یا بی مسئولیت نبوده است.‏