پل نیومن اسطوره ای دیگر نیست. اما فیلم هایش همیشه هست. او رادر بهترین فیلم هایش دوره می کنیم…
به بهانه درگذشت پل نیومن
مرد تنهای سینما
برای بسیاری از تماشاگران سینما در طول چهار دهه پنجاه، شصت ،هفتاد و هشتاد، سینما علاوه بر کارگردانهای مولف و بزرگ با بازیگران درخشان و اسطوره ای چون پل نیومن معنا می یافت.
پل نیومن که برای بسیاری از نسل های قدیمی تر علاقمندان سینما در ایران با فیلم های محبوبی چون گربه روی شیروانی داغ، تیرانداز چپ دست، جایزه، بوچ کسیدی و ساندنس کید، نیش و رنگ پول بدل به شمایلی از سینمای آمریکا شده بود، بیست و ششم سپتامبر در سن 83 سالگی درگذشت.
به همین مناسبت ضمن نگاهی به چند فیلم مطرح وی، سالشمار زندگی و چند جمله قصار وی را مرور می کنیم
تیرانداز چپ دست
آرتور پن با این فیلم (1958) پل نیومن را تا حد یک سوپر استار ارتقاء داد، فیلمی که سرآغاز تازه ای برای وسترن به شمار می رود.
پل نیومن در این فیلم در نقش بیلی د کید کابویی که برای انتقام به مصاف گاوچرانها می رود ظاهر شد که به وی فرصت بی نظیری برای یکه تازی داد.
بازی درونی او در این فیلم سبب شد تا توجه بسیاری از کارگردانها و تهیه کنندگان به وی جلب شود، پل نیومن در تیرانداز چپ دست در سالهای ابتدایی دهه شصت به نمادی از فرهنگ پاپ آمریکایی بدل شد که دل به افسانه های خود بسته است.
گربه روی شیروانی داغ
در فیلم بعدی نیومن در کنار ریچارد بروکز براساس فیلمنامه ای از تنسی ویلیامز و برابر الیزابت تایلور قرار گرفت، فیلمی که هنوز پس از چند دهه بازی منحصر به فرد نیومن در آن یکی از نقاط قوت اصلی آن است.
گربه روی شیروانی داغ که یکی از فیلم های محبوب تاریخ سینما به شمار می رود، کاراکتر نیومن را در قالب مرد تنهای، خونسرد و درون گرا را بیشتر شکل داد.
نیومن در این فیلم در نقش مردی ظاهر می شود که به همسرش بی اعتماد است و او را به خاطر خودکشی دوستش پس از شکست در مسابقه بیس بال مقصر می داند.
نیومن برای این فیلم برای نخستین بار نامزد اسکار شد و اگرچه به آن دست نیافت ولی فروش فوق العاده فیلم این ناکامی را جبران کرد.
بوچ کسیدی و ساندنس کید
پس از بازی در فیلم های موفقی چون اکسدوس و هاد، با رابرت ردفورد در فیلم بوچ کسیدی و ساندنس کید (1969) همبازی شد تا بار دیگر یکی دیگر از افسانه های وسترن را به روی پرده سینما بیاورد.
وی در این فیلم در نقش بوچ کسیدی سارقی ظاهر می شود که با همراهی سارق مشهور دیگری از چنگ تعیقب کنندگان خود به بولیوی می گریزند اما پس از چند سرقت سرانجام در محاصره ارتش قرار می گیرند و درحالی که از پناهگاه خود خارج می شوند هدف تیراندازی دهها نفر قرار می گیرند.
فیلم تقریبا همه جایزه های اصلی اسکار جز بازیگری را ربود و این شوربختی بار دیگر دامنگیر نیومن شد. با این همه ردفورد در این فیلم خوش درخشید و سالها بعد نام جشنواره فیلم خود را به افتخار نقشی که سرانجام نصیب او شد ساندنس گذارد.
نیش
جرج روی هیل در سال 1973، نقش اصلی نیش را برای نیومن پس از موفقیت بی نظیر بوچ کسیدی و ساندنس کید، در نظر گرفت.
نیومن در این فیلم باردیگر با جرج روی هیل کار می کند و با رابرت رد فورد همبازی ست. نیش داستان کلاهبرداری زیرکانه ای است که همچنان مدیون فیلمنامه خوب دیوید وارد برای کشش و جذابیت خود است.
این فیلم نیز جوایز اصلی سال از جمله کارگردانی و بهترین فیلم را از آن خود کرد ولی بخت نیومن برای دریافت اسکار همچنان بسته ماند.
رنگ پول
مارتین اسکورسیزی یازده سال بعد با فیلم رنگ پول، پس از سه دهه، جایزه اسکار را برای نیومن به ارمغان آورد.
نیومن در این باره بعدها گفت: دریافت جایزه اسکار مانند آن است که شما هشتاد سال به دنبال تور کردن زن زیبایی باشید و سرانجام او دلش به رحم بیاید و به شما روی خوش نشان بدهد ولی دیگر رمقی برای شما باقی نمانده باشد.
سالشمار زندگی نیومن:
26 ژانویه 1925 تولد در شهرکی در اوهایو
1954 فارغ التحصیلی در رشته درام از دانشگاه یل
1955 پس از بازی در چند فیلم در نمایش تلویزیونی زنده و رنگی شهرک ما همبازی فرانک سیناترا و اوا مری سینت می شود
1958 جایزه بهترین بازیگری جشنواره کن برای فیلم تابستان داغ طولانی
1968 از کاندیدای دمکرات ها در برابر نیکسون حمایت می کند
1968 اولین فیلم خود راشل راشل را کارگردانی می کند
1978 مرگ پسرش در اثر مصرف مواد مخدر، نیومن مرکزی برای پیشگیری از اعتیاد به نام پسرش تاسیس کرد
1982 راه اندازی شرکت تولید مواد غذایی که بخشی از درآمدش صرف امور خیریه می شد
1986 جایزه اسکار افتخاری به خاطر نقش های ماندگارش در سینما
می 2007 اعلام بازنشستگی
جملات قصار
- من همواره از شیوه ابراز احساسات در بازیگری هراسان بوده ام، بازیگری مانند آن است که شلوارتان را پایین بکشید و لخت ظاهر شوید.
- من در باره ازدواجم نمی خواهم پرحرفی کنم ولی یک چیز برایم روشن است: من توی خانه استیک دارم چرا دنبال همبرگر بیرون خانه بگردم!
- بهترین نامه ای که من در تمام عمرم دریافت کردم از خانمی بود که نوشته بود یک فکری برای بطری سوس سالاد موسسه مواد غذایی تان بکنید چون بدرد عشق بازی من و دوست پسرم نمی خورد و همه سوس را فوری خالی می کند.
- وقتی پشت یک میز قمار نشسته باشید و حواس خود را جمع کرده اید تا بازنده را بیابید خبر ندارید که بازنده اصلی خودتان هستید.
- من میخواهم تصور کنم مردی بوده ام که تلاش کرده ام بخشی از دورانم باشم، تلاش کرده ام تا مردم با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و برای خودش شایستگی دست و پا کند و خود را شایسته بشر بودن بداند کسی که از خود راضی و یا بی مسئولیت نبوده است.