رائد رافعی – برزو درگاهی
بنت جبیل، لبنان – تیرهای چراغ برق در خیابان های جنوب لبنان به هزاران پرچم آراسته شده اند. این پرچم ها، نماد قرمزرنگ در مرکز پرچم ایران را نشان می دهد که سرو سبز پرچم لبنان را در بر گرفته است.
این نمادی از جهاد سازندگی ایران است. حضور آنها در لبنان پیامی است از اینکه ایران نقش حیاتی خود را در اینجا نه برای معترضان و نه برای حامیان خود از دست نداده است. آنها که دیده اند چگونه گودال های خیابان ها در حال پرشدن است، خرابی دیوارهای مدراس در حال بازسازی است و اینکه چگونه زندگی در لبنان به حال عادی خود ظرف چند سال گذشته برگشته است.
ناظم خانافر، یک پیمانکار 47 ساله در عین عطا است. روستایی که در جریان جنگ سال گذشته اسراییل و گروه نظامی حزب الله ویران شد. او می گوید: “کشورهای دیگر همه چیز را بازسازی کردند: مدرسه ها، ساختمان ها و جاده ها را”. الان همه چیز به کمک ایران و کشورهای دیگر دوباره درحال ساخته شدن هستند. “آنها به مردم پول داده اند، کاری که دولت نکرده است.”
بازسازی لبنان بعد از جنگ در تابستان سال گذشته قرار بود باعث تقویت دولت مورد حمایت آمریکا در لبنان به نخست وزیری فواد سینیوره شود. صدها میلیون دلار از طرف کشورهای دوست آمریکا در منطقه خلیج فارس به لبنان سرازیر شد.
معذلک به اعتقاد مقامات دولتی، تلاش ها برای بازسازی مناطقی که در جنوب لبنان، بیروت جنوبی و دره بقاع به شدت آسیب دیده، عملا” ضعف دولت را آشکارتر نموده است.
اراضی مورد بحث که در نقاطی هم مرز اسراییل است، ظرف سه دهه گذشته منطقه حساس نبردهای زمینی میان هوادارن ایران، سوریه، ایالات متحده و هم پیمانان او بوده است.
هرچند ایالات متحده بیشترین سهم را از کمک های مالی به لبنان دارد، اما ایران و قطر ترجیح داده اند که خود بر کمک هایشان نظارت داشته باشند. در طول سال گذشته، این دو کشور میلیون ها دلار در پروژه های پر خرج و خودنمایانه، بدون کسب اجازه از دولت لبنان هزینه کرده اند.
از نگاه خیلی از لبنانی ها، دولت آنها نقش ناچیزی در بازسازی لبنان بر عهده داشته است.
علی امین، مدیر روزنامه البلد، که از نزدیک روند بازسازی در جنوب لبنان را پیگیری می کند، گفت: “این طور حس می شود که آمریکا در روند بازسازی لبنان غایب است. دولت هیچ علاقه واقعی از خود نشان نداد که بداند در جنوب چه می گذرد.”
سید حسن نصرالله، رئیس حزب الله لبنان، در حالی که سه شنبه تصویر او از تلویزیون بزرگی در میدان بیروت جنوبی پخش می شد اعلام کرد گروه تحت حمایت او، 381 میلیون دلار برای تهیه سرپناه برای 25هزار خانواده، بازسازی زیرساخت ها، بناها و اقتصاد لبنان هزینه کرده است. او دولت را به تعلل در پیش پرداخت کمک های بین المللی به ارزش 1 میلیارد دلار متهم کرد.
مقامات دولتی از اینکه از تلاش هایشان در بازسازی قدردانی نمی شوند، ناخشنودند. آنها سرگرم جنگ با گروه های تندروی اسلامی در شمال لبنان بودند و در همین حال در نزاع با مخالفان سیاسی دولت هم به بن بست رسیدند. همه اینها باعث شد دولت در یک حالت انسداد قرار بگیرد.
یک مشاور سینیوره گفت که دولت برای داشتن سهمی در بازسازی ها تلاش فراوان کرده است اما نیاز به غلبه بر خطوط قرمز و مشکلات اداری مربوط به پروژهای ملی وجود دارد.
محمد شتاح، سخنگوی سینیوره، در مورد اقدامات ایران در زمینه بازسازی ها گفت: “بعضی افراد نقش کار خود را در نشان دادن کوتاهی دولت و بزرگ نمایی کارهای خود، خوب بلدند. این اقدامات برای کم اثر کردن دولت از طریق تضعیف وجهه آن است. ما فکر می کنیم آن ها مخالف پیشرفت هستند و برای تقویت دولت کاری انجام نمی دهند.”
کشور شیعه ایران توسط سیاستمداران محافظه کار ضد آمریکایی اداره می شود. ایران خود را پشتیبان شیعیان و از جمله آنهایی که در لبنان حدود یک سوم تا نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند، می داند.
دولت تهران از لبنان در جنگ سال گذشته با اسراییل به شدت حمایت کرد و خود را متعهد به بازسازی خسارت های ناشی از این جنگ می داند.
ساکنین و مقامات لبنانی می گویند هر وقت که دولت، سازمان های مستقل و سایر دولت های کمک کننده دچار تزلزل می شوند، ایران و هم پیمان او یعنی حزب الله سریعا” خود را به وسط معرکه می اندازند.
مثلا” وقتی قطر چند ماه پیش روند برخی تلاش ها در بازسازی را به خاطر نگرانی از تخلفات آهسته تر کرد، ایران در عوض خیلی زود فعالیت های بازسازی اش را بیشتر کرد.
سید ابراهیم، یکی از صاحبان صنایع در بنت جبیل- روستای مرزی که در واپسین روزهای جنگ مورد هدف حملات هوایی اسراییل قرار گرفت- گفت: “قطری ها گفتند پول زیادی به هدر رفته. چهار ماه پیش یک وقفه در کار بازسازی ایجاد شد. ایرانی ها گفتند اگر شما کار را انجام نمی دهید ما انجام می دهیم.”
سرپرست گروه بازسازی ایران گفت که این کشور هیچ حد و مرزی برای هزینه در لبنان ندارد.
حسین خوشنویس گفت: “ایران بر خلاف کشورهای دیگر، حد مشخصی برای هزینه در لبنان قرار نداده است. جمهوری اسلامی تصمیم گرفته هر چقدر پول لازم است در زمین لبنان بپردازد.”
اغلب کمک های ایران غیر شفاف است و از کانال موسسات خیریه وابسته به حزب الله منتقل می شود. بلافاصله بعد از جنگ، این گروه نظامی شیعه برای هر خانه یا آپارتمان ویران شده، مبلغ 12هزار دلار پرداخت کرد. عقیده بر این است که سهم بزرگی از این پول از ایران تامین می شود.
در هرات هریک، منطقه ای به شدت ویران شده در نواحی روستایی به نام داهیه، پیمانکاران همه خرابی ها را مرمت کرده اند، راه ها و پیاده رو ها را بازسازی کرده و آب و برق را دوباره برقرار کرده اند.
سمیر دکاش، شهردار این منطقه می گوید: “همه این کارها با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سایر گروهای امداد، مخصوصا” نمایندگان ایرانی از شهرداری تهران، انجام شده است. پول مستقیما” به پیمانکاران پرداخت شده، برای همین ما نمی دانیم ایران دقیقا” چقدر پرداخت کرده است.”
کار برای نوسازی واحد های ساختمانی که توسط حملات هوایی اسراییل منهدم شده بودند هم شروع شده است. اغلب مواقع، حتی وقتی پول آن از سوی کشورهای متحد آمریکا و دولت سینیوره تامین می شود، همه چیز به حساب حزب الله نوشته می شود. شاخه بازسازی حزب الله اخیرا” نوسازی و ترمیم 189 ساختمان را در حالی تحت پرچم خود معرفی کرده، که 70% هزینه آن توسط دولت پرداخت شده است. نقشه های استادانه ای شامل ساخت فضای سبز، پارکینگ ها و درختانی که از آفریقا وارد می شوند.
ایران با حساب خودش، 155 میلیون دلار در لبنان خرج کرده، یعنی حدود 25 میلیون دلار بیش از مبلغی که ایالات متحده از طریق آژانس بین المللی توسعه برای بازسازی فرستاده است. ایران می گوید حداقل 149 مدرسه، 48 مسجد و کلیسا، 10 مرکز درمانی، 64 پروژه برق رسانی و 19 پل را نوسازی کرده است. آنها کار بر روی حدود 100 ساختمان دیگر و پروژهای زیر بنایی را در دست انجام دارند. آنها کار 504 جاده و 76 زیرگذر را به اتمام رسانده اند.
خوشنویس می گوید که دولت لبنان به طرز ساده ای مایل به انجام کارها نیست.
او گفت: “دولت لبنان در تکمیل پروژه ها خیلی کند است و وقتی هم کاری را انجام می دهند، هزینه آن خیلی زیاد است.”
بیروت چاره ای جز قبول کمک تهران ندارد. آنها نه آنقدر قوی هستند که مانع از همکاری مقامات محلی و کسانی که در حال معامله با ایران هستند، شود و نه آنقدر ثروتمند است که کمک ایران را قبول نکند.
دفتر سینیوره در پاسخ به یک سوال اینترتنی اعلام کرد که دولت نمی تواند تایید کند ایران همانقدر که ادعا می کند در لبنان کار انجام داده باشد زیرا رژیم تهران به اندازه کافی شفاف نیست.
اغلب ساکنین و مقامات لبنان می گویند آنها فهمیده اند چرا بازسازی سریع کار سختی است. ولی یک سال بعد از جنگ، مناطقی نظیر مرکز بنت جبیل که هدف بیشترین حملات بوده، هنوز پر از خرابه ها و آوار است. حتی کسانی که به نیت واقعی کمک های ایران تردید دارند، نمی خواهند هیچ کسی را درراه کمک به برآورده ساختن همه این نیازها آزرده کنند.
تونی حمرا، یک مغازه دار در شهرک جنوبی مرجعیون که بیشتر ساکنان آن مسیحی هستند، گفت: “ما از هرکسی که می خواهد به ما کمک کند تشکر می کنیم. ولی ممنون کسانی نیستیم که می خواهند کاری کنند که در نهایت به ضرر کشور ما باشد.”
منبع: لوس آنجلس تایمز – 18 آگوست