خبر “تولید بنزین در دو پالایشگاه پتروشیمی” از یکسو و انتشار خبر “توقف تولید بنزین” از سوی دیگر، توجه رسانه ها را به اخبار متناقض دولت، جلب کرده است.
در نشستی خبری به مناسبت هفته دولت، مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در مورد مصرف بنزین در ماه‌های پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها گفت: “مصرف بنزین بعد از اجرای قانون هدفمندی روزانه 58.5 میلیون لیتر در روز است؛ در حالی که مصرف این سوخت در 5 ماه نخست سال گذشته 63.9 میلیون لیتر در روز بوده است”.
ضیغمی در پاسخ به سئوال خبرنگاران مبنی بر اینکه “مابه‌التفاوت تولید 54 میلیون لیتر و مصرف 58.5 میلیون لیتر بنزین از کجا تامین می‌شود” گفت: “مابه‌التفاوت نیاز به این فرآورده نفتی، از ذخایر استراتژیک و بخشی نیز توسط دو پالایشگاه پتروشیمی تامین می‌شود”.
وی با اعلام اینکه “آلودگی هوای تهران ربطی به بنزین تولیدی ندارد” اظهار کردکه ایران “در 4 ماهه اول سال جاری 2.5 برابر کل سال گذشته یعنی 500 هزار تن نفتا که پایه تولید بنزین محسوب می‌شود به ارزش 477 میلیون دلار صادر کرد”.
این در حالی است که ناظران حوزه انرژی، اطلاعاتی را که از وزارت نفت صادر می شود متناقض ارزیابی می کنند. هفته گذشته خبرنگار روزنامه شرق، از مدیر عامل شرکت پتروشیمی در یک کنفرانس خبری پرسیده بود: “آیا باز هم نمی‌توانستید به جای واردات بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی ماده اکتان‌افزای بنزین تولید کنید؟ آیا دستور واردات به معنی آن نیست که تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی کار درستی نبوده است؟ آیا این مساله ارتباطی با برخی حوادث که سال گذشته در واحدهای پتروشیمی رخ داد، ندارد؟”
مدیر عامل پتروشیمی نیز در پاسخ گفته بود: “سال گذشته به دستور وزیر نفت، تولید بنزین را متوقف کردیم. الان هم متوقف است. ما سال‌هاست که در پتروشیمی ماده اکتان‌افزای بنزین تولید می‌کنیم. اما در حال حاضر برای جایگزینی تولید ماده اکتان‌افزا مطالعاتی انجام داده‌ایم. تاکنون برای تولید بنزین در پتروشیمی‌ها به ما اعلام نیاز نکرده‌اند. اگر بخواهند قطعا اقدام می‌کنیم بنزین سوپر همچنان قابل تحویل است”.
بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس در خصوص آلوده وسرطان زا بودن بنزین تولیدی در مجتمع های پتروشیمی بارها به وزارت نفت تذکر داده و مسئولان نفتی به جای تغییر رویه، نمایندگان را متهم به “فتنه بنزینی ” کرده اند؛ این رویه در گفتار دیروز معاون وزیر نفت نیز تکرار شد؛ وی مساله آلودگی هوای تهران را بی ربط با بنزین تولیدی کشور دانست.
از سوی دیگر شعار خودکفایی بنزین که محور تبلیغات دولت در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه سال گذشته بود با واردات 14 میلیون لیتری اخیر مخدوش شده است.
هفته گذشته ناصر سودانی نایب رییس کمیسیون انرژی مجلس از صدور دستور واردات بنزین خبر داد و گفت: “وزارت نفت در شرایط فعلی و به علت برخی مشکلات، دستور واردات بنزین به کشور را صادر کرده است.”
وی با تایید خبر واردات روزانه ۱۴میلیون لیتر بنزین به کشور به مهر گفت: “دستور واردات بنزین به کشور به دو علت مهم صادر شده است و به طور حتم این واردات موقتی خواهد بود”.
نماینده اهواز افزود: “بنزین تولید داخل به علت اکتان پایینی که دارد، کیفیت مطلوبی ندارد و برای بهتر شدن کیفیت این بنزین باید با بنزین با اکتان بالا مخلوط شود. “
وی بالا بردن کیفیت بنزین تولید داخل را یکی از دلایل اصلی از سرگیری واردات بنزین به کشور اعلام کرد. این در حالی است که پیش از این مسئولان نفتی اعلام کرده بودند برای بالا بردن کیفیت بنزین داخلی از پتروشیمی‌ها کمک خواهند گرفت.حتی مدیرعامل پخش فرآورده‌های نفتی گفته بود واردات بنزین به منظور افزایش کیفیت بنزین تولید داخل متوقف شده است؛ اما شواهد نشان می دهد این اقدامات نتیجه موفقی نداشته که دولتی‌ها برای افزایش کیفیت بنزین داخلی مجبور به واردات دوباره این سوخت پرطرفدار برای خودروها شده‌اند.
سودانی، حادثه پالایشگاه آبادان و کاهش تولید این پالایشگاه را نیز علت دیگر واردات بنزین به کشور خواند و تصریح کرد: “حادثه‌ای که در پالایشگاه آبادان روی داد، تولید بنزین در این پالایشگاه را کاهش داد که این موضوع نیز به واردات دوباره بنزین به کشور کمک کرد.”
وی تاکید کرد: “بخشی از این واردات نیز برای ذخیره سازی انجام می‌شود، با این حال این واردات به طور حتم موقت است و تا پایان سال به طول می‌انجامد”.
این درحالی است که بنزین وارداتی که با عنوان فرآورده اکتان افزا از آن یاد می شود با اکتان 95 وارد می شود تا با مخلوط شدن با بنزین اکتان 82 تا 84 به بنزینی با اکتان 87 تبدیل شود و بتوان در خودروهای کشور مصرف کرد.
کارشناسان می گویند بنزین سوپر در پتروشیمی های کشور نیز تولید می شود؛البته توان فعلی تولید 2 تا 3 میلیون لیتر در روز است که با مخلوط شدن با بنزین معمولی کشور بنزین با اکتان 87 بدست می آید.در این شرایط در صورتی که بنزین سوپر تولیدی پتروشیمی ها در بهترین شرایط به 7 تا 8 میلیون لیتر برسد بازهم ایران ناچار به واردات خواهد بود. در عیر این صورت، اگر بخش پایین دست پتروشیمی ها تعطیل شود و تولید این بنزین به 12 تا 13 میلیون لیتر در روز رسانده شود ضررهای زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت.
بنابراین در شرایطی که پیش بینی می شود مصرف بنزین در اواخر شهریورماه و اوایل مهرماه به دلیل بازگشایی مدارس و افزایش تردد خانواده ها به 68 تا 70 میلیون لیتر افزایش یابد شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی باید به فکر تامین حدود 20 میلیون لیتر بنزین در هر روز باشد. چرا که در حال حاضر روزانه 48 میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می شود و مابقی آن باید از راهی دیگر تامین شود.
خبر آن لاین نیز در گزارشی به این موضوع اشاره کرده و پرسیده است: “دراین بین این سوال ایجاد می شود در شرایطی که تمام شواهد نشان از آغاز واردات بنزین به کشور دارد چرا مدیران نفتی آن را تکذیب می کنند؟”
در شرایطی که خبرگزاری های خارجی ارسال کوچکترین محموله کالا و فراورده به ایران را تحت نظر دارند و قبل از ارسال محموله به کشور، آنها با تیتر درشت در مورد آن اطلاع رسانی می کنند؛ واردات 300 تا 350 هزار تن در ماه حجم کمی محسوب نمی شود که بتوان آنرا از نظر خارجی ها دور نگه داشت و تکذیب کرد.
دراین میان کارشناسان معتقدند یکی از دلایل اصلی شروع واردات به کشور، ضعف مدیریتی در سیستم نفتی است. زیرا مسوولان مربوطه بدون توجه به کاهش حجم ذخایر استراتژیک کشور و عدم افزایش تولید بنزین به میزان مورد نیاز، اقدام به توقف صادرات کرده اند و شاید دلیل این که در نامه ضیغمی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی به امور بین الملل شرکت ملی نفت بر اقدام فوری برای واردات تاکید شده، همین امر است. این در حالی است که در صورت اعمال مدیریت مناسب و واردات بنزین در ماه های مختلف (البته با حجم کم) هم ذخایر استراتژیک کشور با کاهش جدی مواجه نمی شد و هم واردات بنزین با قیمت مناسب تری صورت می گرفت.
