طی روزهای گذشته وب سایت های اینترنتی و دیگر رسانه ها مملو از بیانیه ها و مقالات و گفتگوهای متعددی در مخالفت و موافقت با توافقنامه همکاری میان دو حزب دمکرات کردستان ایران و کومله کردستان ایران بود.
در این مباحث و مجادلات که شبکه های اجتماعی را نیز تحت پوشش قرار داده، گروهی با یک خط تفکیک مشخص به نفی و رد باورها و ایده ها و دیدگاه های طرف مقابل پرداخت.
طرح این مباحث به این شکل، نتیجه انباشت بیش از اندازه آنها و نبود فرصتی مناسب برای ابراز آنها است. توافقنامه مذبور تنها جرقه ابراز این مباحث را زد. ایجاد ائتلاف ها در دنیای سیاست امری عادی است و توافقنامه این دو حزب نیز مستثنی از این قاعده نیست.
در دنیای سیاست احزاب مختلف و حتی با دیدگاه های متمایز اقدام به ایجاد ائتلاف ها می کنند، یا احزاب دچار انشقاقات می شوند. هر حزبی و یا هر گروهی بنابر مصالح و منافع خود اقدامات مقتضی را در پیش می گیرد.
توافقنامه این دو حزب نیز از آن جهت امری عادی است که اگر به برنامه ها و رویکردهای آنان طی سالیان گذشته بنگریم، تناقضی با متن این توافقنامه مشاهده نمی شود و تنها به شکلی کلی تر آنها را بازنویسی کرده اند.
البته انتقاداتی بر متن توافقنامه وارد است، اما از ورود به این مبحث خودداری می نمایم. ولی این توافقنامه در نفس خود مفید هم بود، و آن ایجاد فضایی برای مناقشه و گفتگو در میان ایرانیان، از طیف ها و گروه های مختلف.
ضرورت مباحث مطروحه
انجام چنین مباحث و گفتگوهایی تاکنون در سطح رهبران حزبی و نخبگان بوده است و توده ها و سطوح پایینی احزاب بطور جدی به آن وارد نشده و یا امکان ورود به آن را نداشته اند.
این مباحث باید روزی مطرح، و در مورد آنها گفتگو و مناقشه صورت می گرفت، بنابر این طرح نمودن آن هر اندازه به تأخیر بیافتد، یافتن راهی برای برونرفت از آنها نیز به همان اندازه و حتی بیشتر نیز به تأخیر خواهد افتاد.
به معنایی دیگر، انباشت اینگونه مباحث و تأخیر در مناقشه آنها موجب پدید آمدن مشکلات عدیده خواهد شد، که تلاش برای یافتن راه های برونرفت از مشکلات ناشی از آن، دشوارتر خواهد بود.
بنابراین طرح چنین مباحثی امری ضروری است و نباید از طرح نمودن آنها هراس داشت. چرا که هراس از مطرح نمودن آنها موجب پیچیده تر شدن مسائل و دشواری در حل آنها خواهد شد.
گفتگو در هر زمینه ای و باوجود دیدگاه های کاملا متمایز از یکدیگر، در نفس خود مفید می باشد. گفتگو برای شناساندن و آشنایی با نقطه نظرات و دیدگاه های طرف های شرکت کننده در آن و هم برای یافتن راهی برای چاره اندیشی مشکل مورد بحث، امری ضروری است.
گفتگو بخشی از ذات انسان و یک پدیده رایج در جوامع بشری است، و از این طریق می توان به تبادل نظر و انتقال دیدگاه هاپرداخت و با مواضع و نگرش هایی دیگران آشنایی یافت. مبرهن است در دنیای سیاست گفتگو نقشی اساسی در بده بستان های مختلف ایفا می کند. عمده ترین و بزرگ ترین و کوچک ترین نزاع ها، کشمکش ها و درگیری ها در نهایت از راه گفتگوهای سازنده قابل حل بوده و هستند.
ولی باید میان گفتگو با مناقشه، بحث و جدل و مناظره تفاوت قائل شد. گفتگو برسر موضوعی مشخص، میان طرف های مشخص و برای رسیدن به یک هدف و یک راه حل صورت می گیرد.
در گفتگو برنده و بازنده ای وجود ندارد، بلکه طرف های شرکت کننده تلاش می کنند به راه حلی میانه دست یابند که منافع دو طرف را تأمین کرده باشد.
اصل در گفتگو برابری طرف های شرکت کننده است و طیفی خاص یا گروه و طرفی از آنها خود را بر دیگری برتر و ارجح تر تصور نمی کندو دارای ویژگی های خاص و متمایز در راستای امتیازگیری و رسیدن به هدف، نیست.
یک گفتگوی سازنده راهی برای استحکام و رسیدن به نوعی وحدت در میان طرف های شرکت کننده با وجود تمامی تفاوت ها و تمایزات در زمینه های مختلف است.
آغازگاهی برای یافتن اشتراکات
ولی انتقادی که بر مباحث مطروحه طی روزهای گذشته وارد است، عدم تلاش برای یافتن زمینه های مشترک در راستای دمکراتیزه کردن و آزادی ایران می باشد.
اگر این مباحث به نحوی هدایت می شدند که زمینه های لازم برای تعیین نکات مشترک و وجه اشتراکات و اهداف مشترک را مهیا سازد، می توانست بسیار مفید تر باشد.
باوجودیکه این مباحث دو جبهه ی جدا از هم را پدید آورد، اما نحوه نگرش و رویکرد هر گروه برای ایران آینده مشخص تر شد. و این بحث باید دیر یا زود در می گرفت، و اگر اکنون نیز چنین بحث هایی به میان نمی آمد، بدون شک در آینده ی دور یا نزدیک مطرح می شد و شاید آن وقت شاید کمی دیر می بود.
اما از هم اکنون این مباحث را باید مدیریت و به راهکاری میانه رسید. مطلق نگری در دنیا سیاست جایی ندارد و باید نگاهی نسبی گرایانه به تمامی مسائل داشت.
البته این دو دیدگاه که طی روزهای اخیر مطرح شده اند، بازتاب دهنده تمامی جامعه متکثر ایران نیست، بلکه بودند بسیاری از ایرانیان از طیف ها و گروه های مختلف که وارد چنین مباحثی نشدند. مباحثی که هم اکنون موجب ملتهب نمودن فضای میان طرف های این مناقشه شده است.