سفر استانی محمود احمدی نژاد در زمانی که دولت زیر سخت ترین فشارهای سیاسی و اقتصادی، داخلی و خارجی است تبدیل به موضوع همدلانه بین گروه های سیاسی شده به طوری که گفته شده است این تدبیری بود که دفتر رییس جمهور به کار برد تا از استیضاح وزیر کار و افشاگری بیش از حد مجلسیان درباره برداشت شبانه و غیرقانونی از حساب بانک های کشور توسط دولت کاسته شود.
در محاقل سیاسی گفته می شود حتی رهبر جمهوری اسلامی هم از سفر احمدی نژاد خبری نداشته است و در آستانه مذاکرات هسته ای گمان می رفت می تواند یک عامل تهدید کننده برای صحنه ای باشد که رهبر در آن فرمان را از دست احمدی نژاد گرفته است. در میان موج خبرها مجتبی فتحی در شرق گزارش کاملی از حادثه آخر هفته داد و نوشت: حاشیههای سفر استانی محمود احمدینژاد کم نبوده اما آخرین آن چیزی دیگری بود. آخرین سفر استانی رییسجمهوری با انتقاد همراه بود اما نه داخلی بلکه خارجی. چرا که این سفر منجر به سر باز کردن زخمی کهنه شد؛ زخمی که سالهاست بر روابط ایران با کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس سایه انداخته است؛ آن هم بر پایه زیادهخواهی اعراب و طرح ادعای امارات متحده عربی مبتنی بر مالکیت بر جزایر سهگانه ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک. محمود احمدینژاد، رییسجمهوری اسلامی ایران، چهارشنبه گذشته در جریان سفر استانی به هرمزگان، به جزیره ابوموسی رفت.
به نوشته این گزارش این سفر احمدینژاد نخستین سفر یک مقام عالی جمهوری اسلامی به یکی از جزایر محسوب میشود. احمدینژاد در جمع مردم ساکن ابوموسی گفته بود: «ملت ایران هیچ نگرانی از ناحیه تحریف اسامی چون خلیجفارس ندارد چرا که نگرانی ناشی از ناتوانی و ضعف است که ملت ایران از این نقیصه دور هستند.» این حضور احمدینژاد در ابوموسی به سرعت با واکنش امارات روبهرو شد و جنجال دیپلماتیک و رسانهای علیه جمهوری اسلامی به همراه داشت. چند صباحی است دولت امارات متحده عربی پس از گذشت بیش از 40 سال از انعقاد قرارداد1971 ایران و شارجه، که منتهی به حل و فصل اختلافات طرفین درخصوص حاکمیت بر جزایر تنب و ابوموسی شد، خواستار استرداد جزایر مذکور شده است. بر همین اساس این ادعای امارات با برخورداری از پشتیبانی دولتهای عرب منطقه به تهدیدی علیه تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است. این ادعاها در حالی است که پس از جنگ جهانی دوم به دلیل آنکه انگلستان بر اثر جنگ طولانی و فرسایشی ضعیف شده بود و تحت فشار شدید افکار عمومی قرار داشت، تصمیم گرفته بود نیروهای خود را از شرق کانال سوئز و خلیجفارس خارج کند. برهمین اساس تن به یک توافق سهجانبه با ایران و حاکمیت شارجه داد تا بر پایه این توافق، در نوامبر 1971 جزایر تنب و ابوموسی پس از 68 سال تحت مستعمره بودن بریتانیا به خاک ایران بازگردانده شده و صبح روز 30 نوامبر 1971 (9آذر 1350) یعنی یک روز پیش از خروج رسمی نیروهای انگلستان از خلیجفارس نیروهای ایرانی وارد جزایر تنب و ابوموسی شدند. هر چند آن زمان این اقدام ایران با مخالفت شدید رژیمهای چپگرای عرب همچون لیبی، مصر، عراق و… مواجه شد و آنها به سازمان ملل شکایت بردند، اما روند اعمال حاکمیت ایران بر جزایر تا پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر شرایط بینالمللی و منطقهای همچنان ادامه یافت و با اعتراض قابل توجهی مواجه نشد. تا آنکه صدام حسین دیکتاتور سابق عراق برای توجیه اقدام تجاوزکارانه خود به جمهوری اسلامی ایران و آغاز جنگ در سال 1980 (شهریور 1359) و ایجاد جبهه عربی در مقابل ایران «استرداد جزایر خلیجفارس» را بهانه قرار داد. این در حالی است که در طول این سالها یعنی از 1971 تا 1992 خود دولت امارات متحده هیچگونه اعتراضی به وضع موجود جزایر نداشت و تنها در سال 1992 بود که از سوی امارات به همراه کشورهای مصر و عربستان سعودی (که در صدد تقویت موقعیت خود در منطقه بودند) ادعاهای جدیدی مطرح شد. آنها ادعا کردند که اقدام ایران در 30 نوامبر 1971 در پس گرفتن جزایر تنب و ابوموسی از بریتانیا اقدامی ناگهانی بوده و جنبه توسعهطلبانه داشته است و آنان از پیش چگونگی مذاکرات 1971 ایران و بریتانیا در زمینه تجدید حاکمیت ایران بر جزایر یادشده آگاهی نداشتهاند. در نتیجه این ادعاها، جنجال اخیر بین ایران و امارات متحده عربی شکل گرفته است که میتواند معلول تحولات منطقهای و جهانی باشد. بر همین اساس سفر نخستین مقام عالیرتبه جمهوری اسلامی به ابوموسی مهمترین و تنها جزیره دارای سکنه مورد اختلاف دو کشور منجر به آغاز دور تازهای از تنشها میان دو کشور شد.
در همین حال، پس از سفر محمود احمدینژاد به ابوموسی، وزات خارجه امارات، مدعی شد سفر رییسجمهوری ایران به این جزیره ایرانی «اشغالگری» است. شیخ عبدالله بن زاید آلنهیان، وزیر امور خارجه امارات در اینباره ادعا کرد که سفر محمود احمدینژاد به این جزیره «نقض آشکار حاکمیت امارات بر سرزمینهای خود و گامی رو به عقب در زمینه تمام تلاشها و کوششهای امارات به منظور یافتن راهحلی صلحآمیز برای پایان دادن به اشغال سه جزیره اماراتی از سوی ایران بود.»پس از یک روز جنجالآفرینی، «وام» خبرگزاری رسمی امارات، پنجشنبه گذشته، در خبری کوتاه اعلام کرد که وزارت خارجه این شیخنشین سیف محمد عبید الزعابی، سفیر امارات در ایران را برای «مشورت» فراخوانده است. پارلمان امارات نیز در بیانیهای این سفر درون کشوری مقام ایرانی را محکوم و سخنرانی احمدینژاد در جمع مردم ابوموسی را «سخنرانی تحریکآمیز» خواند. در این بیانیه ادعا شد که سخنرانی رییسجمهور ایران مخالف با توافقات انجام شده دولت امارات و ایران برای جلوگیری از افزایش تنشها در زمان کنونی است. بعد از اعتراض امارات به سفر احمدینژاد به جزیره ابوموسی، حسین امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که این سفر یک موضوع «داخلی ایران در چارچوب سفرهای استانی رییسجمهوری» است. او با اشاره به اراده جدی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه و تحکیم روابط دو کشور بر اهمیت گفتوگوهای دو جانبه بین ایران و امارات به منظور حل و فصل سوءتفاهمات احتمالی تاکید کرد. با این حال در ادامه واکنشها، فدراسیون فوتبال امارات با ارسال نامهای دیدار دوستانه با تیم ملی فوتبال ایران را که قرار بود 29 فروردین در شهر «العین» برگزار شود را بهطور یکطرفه لغو کرد.
علی کفاشیان گفت: «دلیلی که در این نامه ذکر شده این است که چون احمدینژاد به جزیره ابوموسی سفر کرده حاضر نیستند با تیم ملی فوتبال ایران بازی کنند.»این پایان واکنشها به سفر احمدینژاد به ابوموسی نبود. چرا که امارات موفق شد با همراهی سایر کشورهای عرب منطقه موجی تازه علیه جمهوری اسلامی به راه اندازد. در همین حال شورای همکاری خلیجفارس نیز در اقدامی مداخلهجویانه و در حمایت از این ادعای توخالی با محکوم کردن سفر رییسجمهوری ایران به این منطقه در بیانیهای مدعی شد که این بازدید نقض حاکمیت دولت امارات به شمار میرود نه تغییر وقایع تاریخی و حقوقی و حاکمیت امارات بر جزایر سهگانه. همچنین روزنامه «الامارات الیوم»، در گزارشی اعلام کرد: عبداللطیف بن راشد الزیانی، دبیرکل شورای همکاری خلیجفارس این بازدید را اقدامی غیرمسوولانه خواند و ادعا کرد که این اقدام هرگز با سیاست حسن همجواری که کشورهای عضو شورای همکاری با ایران در پیش گرفتند، همخوانی ندارد. علاوه بر آن این اقدام هرگز با تلاشهای مسالمتآمیزی که کشورهای عضو برای حل این مساله دنبال میکنند، سازگاری ندارد. اتحادیه عرب نیز در دخالتی آشکار این بازدید را اقدامی توجیهناپذیر خواند و مدعی شد که این مساله نقض آشکار تلاشهای مسالمتآمیز برای حل این مساله بوده است.
نبیل العربی، دبیرکل این اتحادیه در بیانیهای با بیان این ادعای واهی که با نگرانی بسیار اخبار مربوط به سفر احمدینژاد به جزیره ابوموسی را پیگیری میکند، اعلام کرد که باید از اینگونه اقدامات که موجب افزایش تنشها در منطقه و تیره شدن روابط کشورهای عربی و ایران میشود، خودداری کرد. او در ادامه ضرورت در پیش گرفتن راهحلی مسالمتآمیز از طریق انجام مذاکرات مستقیم یا ارجاع پرونده به دادگاه لاهه را خواستار شد. از سوی دیگر علی سالم الدقباسی، رییس اتحادیه بینالمجالس کشورهای عربی، سفر احمدینژاد به جزیره ابوموسی را محکوم کرد. وی در بیانیهای که از دفتر پارلمان عربی در قاهره منتشر شد، مدعی شد که سفر احمدینژاد بیانگر حسن نیت و عزم ایران برای برقراری روابط دوستانه با امارات عربی متحده و کشورهای منطقه نیست.
وی در ادامه مدعی شد: امارات پیش از این راهحل این موضوع به روشهای مسالمتآمیز از جمله مراجعه به دادگاه بینالمللی را پیشنهاد کرده است اما ایران همچنان وقتکشی میکند در حالی که کشورهای عربی از حق مشروع امارات برای بازپسگیری اراضی اشغالی حمایت میکنند.
وبسایت خبری «گلفنیوز» نیز گزارش داده که در کنار اعتراضهای امارات، بحرین نیز به سفر رییسجمهوری ایران به جزیره ابوموسی اعتراض کرده است.
به گزارش این وبسایت، خلیفه بن سلمان آلخلیفه، نخستوزیر بحرین، پنجشنبه گذشته سفر محمود احمدینژاد به ابوموسی را «نقض تمامیت ارضی و توافقهای دو جانبه طرفین بر سر جزایر تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی» دانسته و در این زمینه با امارات ابراز همبستگی کرده است. نخستوزیر بحرین ضمن تاکید بر برقراری ثبات و امنیت در منطقه، از ایران خواسته است تا از دست زدن به اقداماتی که موجب تخریب روابط و همکاریهای ایران و کشورهای حاشیه خلیجفارس میشود، خودداری کند.
گزارش شرق در نهایت می نویسد: در هر حال آنچه که مسلم است امارات و کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس تلاش نافرجام دوبارهای را با سفر محمود احمدینژاد به جزیره ابوموسی در دستور کار قرار دادهاند؛ نافرجام از آن جهت که هم ملت و هم دولتهای ایران نمیخواهند خاطره جدایی بحرین از خاک ایران دوباره تکرار شود و همانطور که تاکنون بارها به طور رسمی اعلام شده است مالکیت ایران بر این جزایر سهگانه به هیچوجه قابل مذاکره نیست.