هاوارد لافرانکی
دولت اوباما که تمایل دارد قبل از سخنرانی پرزیدنت در ماه آینده روابطش را با کشور های مسلمان قابل اعتنماد در حاشیه خلیج فارس عمیق تر کند، توافق نامه جنجال برانگیز هسته ای را با کشور امارات به امضا رساند.
مذاکرات بر سر این توافقنامه در زمان رئیس جمهور سابق آمریکا، جورج بوش انجام شده بود وامضای آن به عهده پرزیدنت اوباما افتاده است از سوی دولت گذشته و دولت جدید بعنوان الگویی برای آینده همکاری صلح آمیز با کشورهای عرب تلقی می شود.
اوباما قرار است دیدگاهش را درباره همکاری آمریکا و کشورهای مسلمان در تاریخ 4 ژوئن در قاهره ابراز کند و توافقنامه آمریکا و امارات بعنوان مخالفتی با برنامه های اتمی ایران و روابط خصمانه اش با مجامع بین المللی، تلقی می شود.
با امضای این توافقنامه، مقامات دولت آمریکا موافقت امارات را مبنی بر توسعه تولید سوخت اتمی، برجسته کردند که این موضوع می تواند منجر به تولید سلاح هسته ای بشود و این همان مسئله بغرنجی است که ایران را در مقابل آمریکا و سایر قدرت های جهان قرار داده است.
اما مخالفان این توافقنامه معتقدند که این یک برنامه کوتاه مدت است که برای قرارداد پرسود امنیتی طراحی شده است که به آمریکا این فرصت را می دهد که رآکتور اتمی بسازد و این ممکن است منجر به تولید یک سری تاسیسات تولید سوخت اتمی در منطقه پر تنش خاورمیانه بشود.
جوزف سیریسنسیون، رئیس بنیادی که وظیفه اش تبلیغ برای جهان بدون سلاح اتمی است، گفت:« آمریکا هیچ راه کار مشخصی برای مقابله با موضوع منع تولید سلاح اتمی ندارد و فقط به فروش آن می اندیشد. ما نباید تا زمانی که نتوانسته ایم متوجه بشویم که چگونه می توان کشور های منطقه را از تولید بمب اتمی بازداشت، دست به گسترش انرژی اتمی در منطقه بزنیم».
طبق گفته اتاق بازرگانی آمریکا که از این توافقنامه استقبال کرده است این توافقنامه با امارات 40 میلیارد دلار و هزاران شغل در عرصه صنعت تولید انرژی هسته ای به ارمغان می آورد. مقامات دولتی می گویند این توافقنامه که در زمان اوباما به امضا می رسد، تاکید بیشتری بر منع تولید سلاح اتمی دارد و بعنوان نمونه ای از یک همکاری صلح آمیز و امن و متقابل مطرح است.
ایان کلی، سخنگوی وزارات امور خارجه می گوید:« ما معتقدیم که قدم مهمی در راه ایجاد یک شراکت طولانی مدت و پر سود که امنیت منع تولید سلاح اتمی را با لا می برد، برداشته ایم».
این توافقنامه به کنگره ارجاع شده است که طی 90 روز فرصت دارد آن را بررسی کند و بعد از آن در صورت عدم اعتراض اعضای کنگره به تصویب خواهد رسید.
تحلیلگران معتقدند که با وجود اینکه اعضای کنگره به خوشبینی دولت نیستند، احتمال کمی برای مخالفت با آن وجود داشته باشد.
این پرسش برای برخی از اعضای کنگره مطرح است که آیا این توافقنامه قفلی است که بر هر نوع تغییر احتمالی و تمایل امارات بر اتمی شدن زده می شود. برخی دیگر به روابط تجاری گسترده ایران و امارات در منطقه خلیج فارس اشاره می کنند و نگران این هستند که مواد اولیه اتمی و فن آوری هسته ای به ایران منتقل بشود.
برد شرمن، نماینده دموکرات ایالت کلیفرنیا، طی اظهاراتی در روز پنجشنبه اعلام کرد:« آمریکا این فرصت را برای استفاده از این توافقنامه برای متقاعد کردن امارات برای اعمال کنترل صادرات و تسلط بر شرکت های ایرانی که در خاک امارات در پی بدست آوردن فن آوری حساس هسته ای هستند، از دست داده است».
دیگران همچنان ویدئو گرفته شده در سال 2004 یکی از اعضا خانواده سلطنتی امارات در حال شکنجه یک مرد افغانی را از یاد نبرده اند، حادثه ای که به دادگاه هم کشیده است و نشان می دهد که سیستم قانونی در این کشور وجود ندارد که بتوان موضوع حساسی مثل برنامه انرژی هسته ای را به آن سپرد.
اد مارکی نماینده دموکرات ایالت ماساچوست که از دولت اوباما خواسته است که توافقنامه را امضا نکنند و آن را به کنگره ارجاع نکنند، می گویند:« کشوری که قانون آن توسط افراد ثروتمند و قدرتمند مورد اهانت قرار می گیرد، جایی نیست که بتواند فن آوری حساس انرژی هسته ای آمریکا را حفاظت کند».
علیرغم این اعتراضات به نظر می رسد که این توافقنامه بعد از 90 روز دوره بازبینی با تغییر در قسمتی از متن به دلیل نگرانی های دولت اوباما، مواجه بشود.
در متن جدید به آمریکا این اجازه داده خواهد شد که در صورتی که امارات ناگهان به سوی غنی سازی اورانیوم تغییر جهت داد بتواند مواد خام و تجهیزاتش را پس بگیرد و امارات هم طبق یک پروتکل الحاقی باید تحت بازرسی و نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار بگیرد.
به عقیده کارشناسان پیمان نامه منع تولید سلاح هسته ای، این تغییرات به برخی از نگرانی ها درباره این توافقنامه پاسخ می دهد اما نه به همه آنها.
هنری سوکولسکی، که گروه ناظرانش در مرکز آموزش منع تولید سلاح هسته ای به این توافقنامه اعتراض کرده اند، می گوید:« بعضی از بخش های نا مناسب این توافقنامه توسط دولت اوباما اصلاح شده است اما هنوز جای زیادی برای کار دارد».
آقای سوکولسکی می گوید:« نکته اینجاست که هر چه بیشتر به توصیه های کنگره توجه بشود، توافقنامه بهتری تنظیم می شود». او معتقد است که قوانینی که بر روند توافقنامه ها اتمی تاثیر دارند تغییر کنند تا کنگره فرصت بیشتری برای کنکاش قبل از رای داشته باشد و نه اینکه ظرف نود روز به آن رای بدهد که بعید است در این مقطع با آن مخالفتی بشود».
سوکولسکی درباره توافقنامه امارات می گوید که به این دلیل که این توافقنامه قرار است الگویی باشد برای موارد سخت تری در منطقه، ناقص است این موارد شامل کشور هایی مثل: مصر، عربستان سعودی، الجزایر، لیبی و کشورهای دیگری که آمریکا معتقد است آماده کار با انرژی اتمی هستند.
آقای سیرینسیون، می گوید که آمریکا، امارات را کشور مناسبی می داند که ارزش دست یابی به فن آوری هسته ای را دارد اما امارات هم نباید به دلیل این خلا مورد تقدیر قرار بگیرد. او می گوید:« باید به ورای شرایط موجود و مشکلات منطقه و دلایل این مشکلات نگاه کرد».
او معتقد است که بالاترین دلیل برای کشورهای عرب برای توسعه برنامه اتمی این است که قدرت ایران به عنوان قدرت در منطقه افزایش یافته است و نه به خاطر مبارزه با گرمایش زمین و گازهای گلخانه ای.
سیرینسون با اشاره به فیلم ال گور درباره گرمایش زمین می گوید:« آنچه این کشور ها را به سوی تکنولوژی هسته ای می کشاند تابستان 2006 ، جنگ لبنان و حمایت ایران از حزب الله بود. این تمایل حاصل تصمیم گیری ناگهانی درباره “یک حقیقت آزاردهنده” نیست.
منبع: کریستین ساینس مانیتور 23 مه
لینک مطلب
